«Եվ գուցե այս ընդմիջումը հայացքները ներդաշնակության կողմը պտտելու մեր հնարավորությունն է»

Երջանկությունը մեր կյանքի անչափ վառ արտահայտված դրական զգացողությունների վիճակն է, մի քիչ երկար կամ կարճ տևող պահեր, որոնք, բնականաբար, չեն կարող մշտապես հարատևել: Մինչ այս հարցը ես երբեք չէի փորձել բառերով խոսել երջանկության մասին: Երանի այն մարդուն, որը շնորհակալ է տարվա բոլոր եղանակների համար, ամեն բացված լուսաբացի համար, արևի ջերմությունը զգալու, անձրևի վայելքը ունենալու համար, գիշերվա մթության համար, որովհետև դրանից հետո նորից լուսաբացը պիտի գա: Ես երախտապարտ եմ այս պարգևների համար։ Սխալներն ընդունելը, շնորհակալ լինելը, ուրիշի երջանկությամբ երջանկանալը՝ սրանք ունակություններ են, որոնց անգամ չգիտակցված առկայության դեպքում մարդն իրեն լիաթոք է զգում։

Երջանկությունը աշխատանք է նաև: Բոլորս սիրում ենք ծաղիկների բույրը, բայց ամեն մեկը չէ, որ իր ձեռքերը կաղտոտի այդ ծաղիկներն աճեցնելու համար: Ի վերջո, իմաստուն է նա, ով գիտի, որ կյանքը մեզ տրված առնվազն փոքրիկ ժամանակահատված է, և այդ ընթացքը ամենակարևորի վրա կենտրոնանալու համար է։   

Երջանկությունն անհրաժեշտ մթնոլորտ է, որ հաճախ ինքներս պետք է ստեղծենք:

Ջութակահար Նարինե Դելալյան

Անձնական երջանկություն.

Երբ հետադարձ հայացք ենք նետում մեր անցած ճանապարհին, թերևս կյանքի ամենաանհոգ, գուցե ամենաերջանիկ շրջանը մանկությունն է: Սուրբ հարության այս օրերին մշտապես հիշում եմ, թե ինչպես էր իմ մեծ ընտանիքը հավաքվում մեր տանը: Հայրիկիս անունը Հարություն է, և այս տոնի խորհուրդը մեր ընտանիքում կրկնակի իմաստ էր ստանում: Մեծ սեղանի շուրջ, մանկական հիշողությունների զգացական աշխարհում մնացած համեղ կերակուրների շուրջ՝ ջերմ սրտեր, անուշ զրույցներ ու անսահման սեր: Այնտեղ բոլորը կային և իրենց ջերմությամբ ու սիրով ապահովում էին մեր անհոգ մանկությունը։ Այս հուշերն անպայման իրենց մեջ մի գեղեցիկ թախիծ ունեն, և դա, իհարկե, բնական է: Ես երջանիկ եմ, որ ծնվել եմ իմ ընտանիքում, որտեղ համեստ էինք ապրում, բայց ծնողներս մեզ փոխանցել են կյանքի վեհ արժեքները։

Հետո գալիս են ուրիշ երջանկություններ՝ սիրել, սիրվել։ Սիրելու ունակությունն էլ ինքնին երջանկություն է ապահովում։

Ես իմ տետրերում երբեմն գրառում եմ խոհերս, մտորումներս: Երբեմն թերթում եմ այդ տետրերը... Երբ ծնվել էր երկրորդ զավակս՝ դուստրս, գրել էի այդ տետրում, որ կյանքում շատ երջանկություն եմ ապրել, բայց որևէ բան չի կարող համեմատվել այն զգացողության հետ, երբ իմ գիրկը դրեցին դեռ անծանոթ, բայց ամենահարազատ տաքուկ բարուրը:

Երջանկություն է այն պահը, երբ ինքնաթիռս վայրէջք է կատարում հայրենիքումս, որտեղ գրկելու եմ իմ հարազատ մարդկանց, որտեղ ընդառաջ եմ գնալու իմ էությանը։

Մասնագիտական երջանկություն.

Երաժշտության նկատմամբ իմ սերը, որը արտահայտվել է շատ վաղ տարիքում, որոշող եղավ մասնագիտությանս ընտրության հարցում. վստահաբար ընտրեցի ջութակը։ Անշուշտ, այդ գործում իրենց դերն ունեցել են նաև գեները՝ հայրս, հորական տատս, որն օժտված էր արվեստի նկատմամբ բացառիկ զգացողությամբ: Ընտրությանս հարցում երբևէ չեմ ունեցել զղջման կամ ափսոսանքի պահեր: Իհարկե, այնքան բաներ կան, որոնք հետաքրքրում են ինձ, բայց երաժշտությունը եղել և մնում է ինքնաարտահայտման ամենաբարձր միջոցը: Նոր ստեղծագործության բացահայտման ընթացքը բացառիկ պահ է, որտեղ միայն դու ես ու հնչյունը, և հանճարեղ մեկի ստեղծած երաժշտության ամեն նոր շերտի բացահայտումը փառահեղ զգացողություն է: Կատարողի համար հաջորդ փուլը գտածը ունկնդրին հաղորդելու ընթացքն է, երբ ստեղծագործության կատարման միջոցով օղակն ես դառնում ստեղծագործողի և ունկնդրի միջև: Եվ եթե այն ստացվում է… Մի անգամ ինձ հարցրին, թե ո՞վ է համերգի ընթացքում ավելի խորապես զգում երաժշտությունը՝ ունկնդի՞րը, թե՞ կատարողը: Հարց տվողը վստահ էր, որ կատարողը՝ զբաղված լինելով երաժշտության վերարտադրությամբ ու փոխանցմամբ, չի կարող այդ պահին լիարժեք ապրել երաժշտությամբ: Բոլորովին համաձայն չեմ այս պատկերացման հետ, որովհետև մինչև կատարողը ամբողջովին չապրի ստեղծագործության էմոցիոնալ տարափը, նա չի կարողանա այն փոխանցել ունկնդրին: Եվ եթե լսարանը ընկալում է, բացառիկ մի դաշտ է ստեղծվում, որը, թերևս, մեր դժվարին մասնագիտության երախտապարտության գողտրիկ արտահայտումն է, որ միայն քեզ է հասկանալի։

Հանրային երջանկություն.

Ես հիշում եմ 1988-ի շարժումը, որին ազգովի մասնակցում էինք, ազգովի խանդավառ էինք, ազգովի ապրում էինք ոգեղենության մթնոլորտում: Բոլորովին երիտասարդ էինք. թե որքանով էինք հասկանում խնդիրների իրական էությունը, այդ ժամանակ այնքան էլ կարևոր չէր:

Ինձ երջանիկ եմ համարում, որ 2018-ի հեղափոխության օրերին՝ մայիսի 1-ին, հասա Երևան և կարողացա ներկա լինել Հայաստանի ներկայի ու ապագայի համար տեղի ունեցող կարևորագույն իրադարձությանը: Հենց օդանավակայանից գնացի հրապարակ և, այո՛, երջանկություն եմ համարում այդ օրերի հրապարակի մի մասնիկը լինելը: Մթնոլորտի մեջ ձևականություն չկար, կեցվածք չկար, կար նույն անկեղծ հուզումներով բռնկված մարդկանց բազմություն, որտեղ բոլորը մեկ էին դարձել: Հիշում եմ՝ մարդիկ տնից իրենց հետ բերած հացն ու թխվածքն էին կիսում կողքինների հետ: Այդ օրերի հրապարակում անծանոթներ չկային, բոլորը հարազատ էին միմյանց: Մայիսյան տոնակատարության առիթով մայիսի 9-ին համերգ ունեինք Արցախում և մայիսի 8-ին ճանապարհ ընկանք: Չէինք ուզում հեռանալ Երևանից, որպեսզի մոտիկից հետևեինք դեպքերի ընթացքին, բայց պարտավոր էինք գնալ: Անցնում էինք Արցախ տանող չքնաղ ճանապարհը, հիանում անկրկնելի բնությամբ ու անհամբեր սպասում լուրերի։ Չէինք կարող զանգահարել Երևան, որովհետև կապ չկար։ Մեկ էլ հանկարծ հաղորդագրություն եմ ստանում, որ ամեն ինչ լավ է անցել, և մեր երկիրը մտնում է հույսերով լի նոր պատմական շրջան։ Ավոտոբուսով մեկ գոռում եմ՝ «Ժողովո՜ւրդ, վե՛րջ...», և թնդում է ավտոբուսը հրճվանքից՝ մեկը մյուսին գրկել ու համբուրում, շնորհավորում են: Երբե՛ք չեմ մոռանա այդ օրը, որը հոգու իսկական տոն էր, որին բոլորս էինք նույն զգացումով միացել։

Երջանիկ երկիր, երջանիկ մարդիկ.

Երջանիկ երկիրը գուցե Հիմալայներն են, որտեղ մարդու ձեռքը շատ չի հասնում… Արդյո՞ք հնարավոր է նման երկրի գոյությունը։ Մարդուց բացի, երկրի վրա չկա այլ էակ, որը այդքան ապականի մոլորակը: Եթե մի քանի շաբաթ առաջ ասեին, որ մարդկությունը բանտվելու նման օրեր է ապրելու, կա՛մ նրան խենթի տեղ կդնեինք, կա՛մ պարզապես կընկալեինք՝ որպես վատ երազ: Մինչդեռ սա գուցե մարդկային մոլուցքի հետևանքնե՞րն են: Մարդը, որ համարվում է գիտակցությամբ օժտված էակ, անընդհատ պատերազմների մեջ է, անընդհատ կոտորում է, խլում է, բռնանում է: Այս ամենը մշտապես է՝ անտարբեր դարձած մարդու հայացքի ներքո, որը չի էլ ցանկանում նկատել իր տեսակի ոչնչացումն իր տեսակի կողմից, մինչև… մինչև նույն խնդիրները չեն չոքում իր դռանը: Մարդը կարծում է, թե կարող է ոչնչացնել բնությունը՝ ընկղմվելով նրա ընդերքը, այնտեղից հարստություն կուտակել և ոչինչ, որ դրանից ուրիշն է հիվանդանալու։ Գեղարվեստի լեզուն հրաշալի է ցույց տալիս այս հակադրությունները։ Հիշո՞ւմ եք Ակիրա Կուրոսավայի «Երազներ» ֆիլմը, այն տեսարանները, որտեղ մարդը փչացնում է բնությունը, ատոմային ռումբ է ստեղծում. որքա՜ն մռայլ, չարագուշակ, սարսռեցնող են: Եվ որքան պայծառ, գույներով լի ու իմաստուն է բնության հետ ներդաշնակ ապրող մարդը: Կուզեի լիներ այն երկիրը, որտեղ անիմաստ չմսխվեր ի վերուստ տրված մարդկային տաղանդը, որ այն ծառայեր մարդու կյանքի ներդաշնակությունը պահպանելու համար։ Հետաքրքիր ժամանակներ ենք ապրում։ Մարդու մեկուսացումը մարդուց կարծես զգոնության կոչ է բոլորիս, որ մարդկությունը մեկ օրգանիզմ է, որ այդ օրգանիզմը առողջ է գործում այն ժամանակ միայն, երբ նրա բոլոր մասերն են առողջ։ Եվ գուցե այս ընդմիջումը հայացքները ներդաշնակության կողմը պտտելու մեր հնարավորությունն է։

Զրույցը պատրաստեց Մարինա Բաղդագյուլյանը