Ինչ եմ ցանկանում լսել Փաշինյանի ՄԱԿ-ի ելույթում

Օրեր անց Հայաստանի վարչապետը ելույթ կունենա աշխարհի թիվ մեկ քաղաքական ամբիոնից` ՄԱԿ-ի կենտրոնական գրասենյակում: Սա վարչապետ Փաշինյանի երկրորդ ելույթն է լինելու պաշտոնը ստանձնելուց հետո։

ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի նատաշրջանին ընդառաջ մի քանի կարևոր խնդիրներ եմ առանձնացրել, որոնց, կարծում եմ, վարչապետը պետք է անդրադառնա: Նախ՝ սա կարևորագույն հարթակ է և այստեղից հնչող ուղերձի հասցեատերը ամբողջ միջազգային հանրությունն է: Այս հարթակը ձևավորվել է համաշխարհային խաղաղության ապահովման և կոնֆլիկտները միջզգային իրավունքի սկզբունքներով կարգավորելու նպատակով: Այդ իսկ պատճառով կարծում եմ, որ վարչապետի ելույթը պետք է համեմված լինի նաև միջազգային իրավունքի սկզբունքներով:

Բայց սկսեմ ամենավերջից: Չէի ցանկանա, որ վարչապետը երկրորդ անգամ խոսեր հեղափոխությունից կամ ներքաղաքական թեմաներից` օգտագործելով նույն ամբիոնը: Այստեղ ունկընդիրը, ինչպես արդեն ասացի, միջազգային հանրությունն է, ում առավելապես հետաքրքիր է անդամ պետությունների արտաքին քաղաքականությունը, բարեփոխումները, ձեռքբերումները և ապագայի տեսլականը: Բացի դրանից, պետք է գիտակցել, որ որևէ իշխանության համար հաճելի չէ լսել հեղափոխության մասին ճիշտ այնպես, ինչպես Հայաստանի իշխանություններին`հակահեղափոխության: Այդ իսկ պատճառով կարծում եմ՝ տրամաբանական չի լինի երկրորդ անգամ նույն ամբիոնից խոսել այն ամենի մասին, ինչի մասին արդեն իսկ խոսվել է մեկ տարի առաջ:

Վստահ եմ՝ միջազգային հանրությունը առավել մեծ հետաքրքրությամբ կլսի, օրինակ, Թուրքիայի հետ մեր հարաբերությունների մասին, ինչին վարչապետը, ի զարմանս ինձ, նախորդ անգամ ՄԱԿ-ի ամբիոնից չխոսեց: Կարծում եմ՝ անհրաժեշտ է հստակ գնահատական տալ և համայն աշխարհին ևս մեկ անգամ ներկայացնել Թուրքիայի կողմից իրականացվող հակահայկական քաղաքականությունը` հստակ դիրքորոշում պահանջելով շրջափակման փաստի վերաբերյալ: Նախ հայ-թուրքական փակ սահմանը Եվրոպայի քաղաքական քարտեզի միակ փակ սահմանն է: Հայ-թուրքական փակ սահմանը նաև Եվրոպայի և ԵԱՏՄ-ի փակ սահման է, ՆԱՏՕ-ի և ՀԱՊԿ-ի փակ սահման է և, վերջապես, դեպի ծով ելք չունեցող պետության փակ սահման է:

Կարծում եմ՝ ճիշտ կլինի, որ վարչապետը հստակեցնի Թուրքիայի նկատմամբ մեր դիրքորոշումը`առանց նախապայմանների հարաբերությունների կարգավորման վերաբերյալ: Ճիշտ եմ համարում, որ վարչապետն առաջարկի Թուրքիային բացել հայ-թուրքական սահմանը, եթե ոչ հայաստանցիների, ապա երրորդ պետությունների քաղաքացիների և բեռնափոխադրումների համար: Ներկայացնելով այս իրողություններն ու Թուրքիայի ագրեսիվ արտաքին քաղաքականությունը՝ վարչապետը կարող է միջազգային հանրությանը հստակ բացատրել մեր երկրի անվտանգության ճարտարապետությունը և Հայաստանի դաշնակից Ռուսաստանի դերակատարումն այդ հարցում: Համոզված եմ՝ միջազգային հանրության համար սրանք ընկալելի հիմնավորումներ կլինեն: Բնականաբար պետք է խոսել Արցախի մասին:

Կցանկանամ, որ ի լուր աշխարհի վաչապետը հստակեցնի Արցախի մասին իր դիրքորոշումը: Վերջին մի քանի հայտարարությունները որոշակի խնդիրներ այդուհանդերձ ստեղծել են միջազգային հանրության ընկալման համար, թե ի վերջո Հայաստանը ցանկանում է, որ Արցախը բանակցությունների կո՞ղմ դառնա, թե՞ Արցախը Հայաստան է, և վերջ: Կցանկանամ, որ վարչապետը հիմնավորի Արցախի`Ադրբեջանի կազմում լինելու անհնարինությունը նաև այն տեսանկյունից, որ ժողովրդավար Արցախը չի կարող լինել բռնապետական Ադրբեջանի կազմում: Այս առումով պետք է նաև ակնարկել միջազգային իրավունքի ևս մի կարևոր սկզբունքի կիրառելիության մասին, որը կոչվում է անջատում հանուն փրկության (remedial secession), որն այդ նույն ՄԱԿ-ի և միջազգային հանրության կողմից շրջանառության մեջ է դրվել Կոսովոյի անկախության ճանաչման համար:

Այս դրույթների շրջանառումը նաև տրամաբանական կլինի Ադրբեջանի կողմից վերջին օրերին հնչած սպառնալիքների ֆոնին: Կցանկանամ, որ վարչապետը խոսի Հայաստանի և Արցախի անվտանգության գլոբալ սպառնալիքներից և անդրադառնա մեր պետության անվտանգության ևս երկու սպառնալիքներին` Սաուդյան Արաբիային՝ որպես աշխարհի ամենահարուստ պետություններից մեկը, և Պակիստանին՝ որպես միջուկային տերություն: Այս երկու պետություններն էլ թշնամաբար են տրամադրված Հայաստանի նկատմամբ, հրաժարվում են դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատել Հայաստանի հետ, ավելին`միջուկային տերություն Պակիստանը մերժում է Հայաստանի գոյության փաստն ընդհանրապես՝ դրանից բխող բոլոր հետևանքներով: Այս երկու պետությունների միջազգային վարկանիշն այս պահին չափազանց ցածր է, և մենք այստեղ համընդհանուր ընկալում կարող ենք ունենալ:

Միաժամանակ պետք է անդրադառնալ Հայաստանի դերին ու նշանակությանը`ոչ միայն որպես անվտանգության սպառողի, այլև անվտանգության ապահովման և ճարտարապետության մասնակից: Այս առումով կարելի է անդրադառնալ ՄԱԿ-ի և ՆԱՏՕ-ի խաղաղապահ առաքելություններում մեր ներգրավվածությանը և, կարծում եմ, ճիշտ կլինի, եթե վարչապետը հայտարարի, որ Հայաստանը պատրաստ է մեծացնել իր մասնակցությունն այդ առաքելություններում, եթե կա դրա անհրաժեշտությունը: Կարծում եմ՝ ճիշտ կլինի, որ վարչապետն անդրադառնա Հայաստանի կողմից փախստականներին ապաստան տալուն (մանավանդ Թուրքիայի`փախստականներին իրենց երկրից արտաքսելու հայտարարության ֆոնին) և կարծում եմ, որ վարչապետը պետք է հայտարարի, որ Հայաստանը սիրիական փախստականներին ընդունել է իր սուղ միջոցների հաշվին՝ առանց շոշափելի աջակցություն ստանալու ՄԱԿ-ից և ԵՄ-ից, այն դեպքում, երբ նույն Թուրքիան շուրջ 4 միլիարդ եվրո է ստացել՝ Սիրիայի էթնիկ թուրքերին ապաստան տալու համար:

Վարչապետը կարող է նաև ներկայացնել գերտերությունների հակամարտությունների ազդեցությունը փոքր պետությունների վրա Հայաստանի օրինակով, դիցուկ`ԱՄՆ-ի կողմից կիրառվող հակառուսական և հակաիրանական սանկցիաների երկրորդային ազդեցությունը մեր տնտեսության վրա: Սրանք այն հիմնական և գլոբալ թեզերն են, որոնք արդիական են միջազգային գործընթացներում և կարծում եմ՝ օգտակար կլինեն Հայաստանի կողմից բարձրաձայնելու համար: Եվ, որպես ամփոփում, կցանկանամ, որ վարչապետը վերահաստատի Հայաստանի բոլոր այս մարտահրավերները բացառապես խաղաղ ճանապարհով և բանակցությունների միջոցով կարգավորելու պատրաստակամությունը՝ միևնույն ժամանակ հիշեցնելով ինքնապաշտպանության իրավունքի ամբողջական գործիքակազմի կիրառելիության հնարավորության մասին: 

Սուրեն Սարգսյան

քաղաքագետ

Տպել
2423 դիտում

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան

Վրաց խորհրդարանականներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան

Այս անգամ դաշտ են նետել սիրելի պահեստայինին, որը մեկ շաբաթում մեկ ստորագրությամբ լուծարեց ԼՂ-ն. Հովհաննիսյան

Ընթանում է «Հայաստանը՝ որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ» միջազգային գիտաժողովը (տեսանյութ)

Հայաստանի գոյությունը կարող է երաշխավորվել բացառապես եվրոպական ընտանիքում․ Արման Բաբաջանյան

ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք

Եթե մենք մնում ենք Ռուսաստանի հետ, խնդիրները լուծվելու են մեր հաշվին. Արամ Սարգսյան

2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին

Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել

«Տոյոտա»-ի 51-ամյա վարորդը, լինելով խմածության ամենաբարձր աստիճանի, բախվել է 3 մեքենայի

Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչների հետ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները ևս 9 ամիս սոցիալական աջակցություն կստանան, ընդլայնվել է նաև շահառուների շրջանակը

Հայաստանը մարդասիրական օգնություն կցուցաբերի Գազային

Եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնող քաղաքացիները պետք է իրականացնեն անձի նույնականացման գործընթաց․ ՊԵԿ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված շուրջ 17 հազար երեխա կրթություն է ստանում ՀՀ դպրոցներում

Խմելու ջրի սակագինը չի թանկանա

ԱՄՆ-ը համաձայն չէ Ադրբեջանի պնդումների հետ․ Մեթյու Միլլեր

Հայաստանը կստանա 92,3 մլն եվրոյի բյուջետային վարկ և 16 մլն եվրոյի դրամաշնորհ. ինչ նպատակների համար կծառայեն դրանք

Հայաստանում, բացի ՀՀ կառավարությունից, որևէ այլ կառավարություն չի կարող գոյություն ունենալ. Փաշինյան

Ադրբեջանի ՊԱԾ ղեկավարը Հայաստանին սպառնում է՝ մեղքը բարդելով Ֆրանսիայի վրա

«Կովկասի գերուհի» ռեստորանի մենեջերը կասկածվում է 11 միլիոն դրամ հափշտակելու համար

ԱԱԾ-ն հայտարարություն է տարածել

Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ծանուցում չի ուղարկել, բայց աշխատանքներին չի մասնակցում. Թասմագամբետով

Հաստատվել է նախադպրոցական հաստատության ղեկավարման իրավունքի քննության թեստավորման նոր հարցաշարը. ԿԳՄՍՆ

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Հայ-վրացական սահման տանող ճանապարհի փակ հատվածը թեթև մարդատար մեքենաների համար բացվել է