Անասնագերեզմանոց Գյումրիում. ոսկորներն ու գանգերը տարածված են բաց դաշտում

Մետրերով ձգվող ոսկորների, մեծ ու փոքր գանգերի, առանձնացված ծնոտների ու ատամների բլուրներ, կիսափուլ ու հրդեհված շենքեր, ջարդուփշուր եղած գույք, ագռավների խմբեր ու քար լռություն: Այսպիսին է Գյումրու բաց անասնագերեզմանոցը, որը գտնվում է նախկին Մսի կոմբինատի տարածքում:

Այս պատկերը Մսի կոմբինատի լավագույն տարիների հուշերն են: Բաց երկնքի տակ, առանց հատուկ առանձնացված տարածքի ու ծածկի կոմբինատում սպանդի ենթարկված անասունների ոսկորներն ու մնացորդներն ուղղակիորեն նետվել են բաց դաշտ, մնացել, հոտել են, հիմա արդեն քայքայվում են:

Անասնաբուժական գիտությունների թեկնածու Գեւորգ Պետրոսյանը ՀԺ-ի հետ զրույցում ասաց՝ տարածքում եղել, ոսկորաբլուրները տեսել է: «Ըստ էության, տարածքը բացօթյա անասնագերեզմանոց է, որը չի կարող վտանգավոր չլինել: Ցանկացած գերեզմանոց, մարդու, թե կենդանու, բարձր վտանգավորության տարածք է, եթե նույնիսկ 1.5 մետր խորությամբ թաղված է: Այդ տարածքում կարող են լինել վտանգավոր միկրոբներ, պահպանվեն հողում եւ հետո տարբեր միջոցներով փոխանցվեն մարդկանց ու կենդանիներին եւ տարբեր հիվանդությունների պատճառ դառնան: Իսկ բացօթյա վիճակում, երբ դրանք այդպես լցված են, հասանելի են բոլոր կենդանիներին՝ աղվեսներ, շնագայլեր, առնետներ, այլ տեսակի կրծողներ, թռչուններ եւ այլն: Եւ դրանք բոլորը կարող են հանդիսանալ վտանգավոր միկրոօրգանիզմների տարածման պատճառ»,-ասաց Գեւորգ Պետրոսյանը:

Կենդանաբան Անահիտ Գրիգորյանն այս օրերին տարբեր մասնագիտական գրականություններ է ուսումնասիրել, համացանցում հնարավոր բոլոր տարբերակներով որոնել է, որ պարզ դառնա, թե աշխարհում է՞լ որտեղ կա  Գյումրու բաց անասնագերեզմանոցից: «Ոչ մի տեղ»,-ՀԺ-ի հետ զրույցում ասաց Գրիգորյանը: «Սա անփութության, անպատասխանատվության արդյունք է:  Սարսափելի բան է: Էկոլոգիական աղետ է, պարզապես մեր աչքից հեռու է գտնվել: Աշխարհում նման բան չկա, ոչ մի տեղ: Սա աշխարհում երեւի եզակի դեպք է, որովհետեւ ոչ մի տեղ ոսկորը նման թափոնների տեսքով չի լինում, եթե չեն մշակում որպես պարարտանյութ, դրանք անպայման թաղում են»:

Մսի կոմբինատի անտերության մատնված անծայրածիր տարածքներում մետրերով ձգվող ոսկորները որքան էլ վտանգավոր եւ սարսափեցնող լինեն, դեռ երկար են մնալու: 30 եւ ավելի տարի մնացել են, էլի կմնան, մինչեւ փոշիացածները վերանան, քամին քշի, լցնի ամենուր, քայքայվածներն էլ բռնեն փոշիացման ճանապարհը, քանի որ նախկին կոմբինատը չունի պատասխանատու:  Փոխարենը 90-ականներից ունի սեփականատեր, որոշ տեղեկություններով էլ 3 սեփականատերեր կան, որոնց սակայն, Գյումրիում չեն ճանաչում, չգիտեն ովքեր են:

90-ականների մութ ու ցուրտ տարիներին, երբ ամբողջ Գյումրին թաղված է եղել խավարի մեջ, Մսի կոմբինատն աշխատեցրել եւ տնօրինել է այդ տարիներին երկրի նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի ազգականը, անունը՝ Մարտին:

Գյումրեցիները նաեւ ՀԺ-ին պատմեցին, որ խորհրդային տարիներին կոմբինատին հարակից թաղամասերում ժամանակ առ ժամանակ վառված ոսկորի գարշահոտություն է տարածված եղել: «Անասունների եղջյուրներից, կճղակներից, եղունգներից սոսինձ են ստացել, թութխալ էր կոչվում,-պատմեց բնապահպան Գեւորգ Պետրոսյանը: «Երկար եփում էին, կոլագենը քայքայվում էր, անցնում ջրի մեջ, չորացնում էին: Հետո, հենց պետք էր լինում, տաք ջրում եռացնում, օգտագործում էին որպես սոսինձ»:

«Տեխնիկական ճարպ ու սոսինձ էին ստանում ժամանակին: Ջերմային մշակման ենթարկելու դեպքում կարող է լավ պարարտանյութ լինել: Մեզ համար էլ էր սա նորություն, եւ տխրեցի, որ մեր քաղաքին տեր չենք կանգնում»,-ասաց Անահիտ Գրիգորյանը:

Տարածքում բնակելի եւ սեփական տներ կան, եւ շենքեր: Շատ երեխաների համար ոսկորների հարակից հատվածը խաղահրապարակ է, ինչն, ըստ մասնագետների, անթույլատրելի է: Արգելել, սակայն, անհնար է, տարածքը բաց է, ամուր նյարդեր ունեցող ցանկացած մեկը կարող է «զմայլվել» տհաճ ու վայրենի տեսարաններով:Ո՞վ է պատասխանատու ստեղծված հակասանիտարական վիճակի համար, եւ ինչպե՞ս պետք է խնդիրը լուծել: ՀԺ-ի հարցի պատասխանը չունի ո՛չ Շիրակի մարզպետարանը, ո՛չ Գյումրու քաղաքապետարանը: Երկու դեպքում էլ ասելիքը մեկն էր՝ տարածքը սեփականաշնորհված է: Այսինքն, հանրապետության երկրորդ քաղաքը, պատմական Գյումրին, որը հավակնում է դառնալ երկրի զբոսաշրջության կենտրոն, կախվածության մեջ է ինչ-որ անհայտ սեփականատիրոջից կամ սեփականատերերից, մարդկանցից, ովքեր ժամանակին հսկայական տարածքները զավթել, կերել-խմել, հարստացել, իրենց հետեւից սակայն աղբը չեն հավաքել: Մնացել են անպատիժ եւ շարունակում են մնալ անձեռնմխելի: Իսկ նախկին Մսի կոմբինատի բակում ինքնափլուզվում են հսկայական մասնաշենքերը, ոչնչանում են մանրաքանդակները եւ որմնանկարները:

Տպել
5185 դիտում

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան