Հայ-իսրայելական քաղաքական խորհրդակցություններ․ պատրաստվո՞ւմ է Փաշինյանի այցն Իսրայել

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը եւ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանն առաջիկայում կարող են այցելել Իսրայել։ Այժմ քննարկվում է նրանց այցի կազմակերպման եւ Իսրայելում Հայաստանի դեսպանատուն բացելու հարցերը։

Թերեւս այս նպատակով մարտի 4-ից 6-ը ՀՀ ԱԳ նախարարի տեղակալ Գրիգոր Հովհաննիսյանի գլխավորած պատվիրակությունն այցելել է Իսրայել՝ հայ-իսրայելական քաղաքական խորհրդակցություններին մասնակցելու նպատակով: Այցի մասին տեղեկատվությունը հայտնում է ԱԳՆ-ի մամուլի ծառայությունը։ Հատկանշական է, որ այցը տեղի է ունեցել ՀՀ առաջնորդ Նիկոլ Փաշինյանի՝ Իրան կատարած այցից օրեր առաջ, իսկ Իրանը Իսրայելի տարածաշրջանային գլխավոր հակառակորդն է։

ԱԳՆ-ի մամուլի ծառայությունից հայտնում են, որ պատվիրակության կազմում էին Իսրայելում ՀՀ դեսպան Արմեն Սմբատյանը և Իսրայելում ՀՀ պատվո հյուպատոս Ցոլակ Մոմջյանը:

Այցի ընթացքում տեղի են ունեցել մի շարք հանդիպումներ Իսրայելի Պետության բարձրաստիճան պաշտոնյաների, ինչպես նաև գործարար շրջանակների և մամուլի ներկայացուցիչների հետ: Տեղի են ունեցել առանձնազրույցներ Իսրայելի կառավարության Երուսաղեմի հարցերով նախարար Զեև Էլկինի, Կնեսետի փոխխոսնակ Թալի Պլոսկովի, Իսրայելի ԱԳՆ քաղաքական տնօրեն Ալոն Ուշպիցի հետ։ Երկու երկրների արտաքին քաղաքական գերատեսչությունների միջև կայացած քաղաքական խորհրդակցություններին մասնակցել են նաև Իսրայելի ԱԳՆ  բազմակողմ, ՄԱԿ-ի, Եվրասիայի, պետական արարողակարգի, ռազմավարական և քաղծրագրավորման վարչությունների ղեկավարները։

Խորհրդակցությունների ընթացքում քննարկվել են մերձավորարևելյան ու հարավկովկասյան տարածաշրջաններում տեղի ունեցող զարգացումները, ինչպես նաև երկկողմ քաղաքական և տնտեսական օրակարգն առավել զարգացնելու հնարավորությունները։

Մարտի 4-ին հայկական պատվիրակությունն այցելել է Յադ Վաշեմ Հոլոքոստի թանգարան և հարգանքի տուրք մատուցել Հոլոքոստի զոհերի հիշատակին: Իսրայել այցի շրջանակներում հայկական պատվիրակությունը մասնակցել է հայ-իսրայելական ամենամյա մշակութային փառատոնի բացման արարողությանը:

Մարտի 5-ին տեղի են ունեցել հանդիպումներ Երուսաղեմի Հայոց պատրիարք Նուրհան արքեպիսկոպոս Մանուկյանի և Երուսաղեմի հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ։ Զրուցակիցները մտքեր են փոխանակել համահայկական օրակարգի մի շարք հարցերի շուրջ:

Ավելի վաղ հայտնի էր դարձել, որ այցի ժամանակ քննարկվել է Իսրայելում ՀՀ դեսպանատուն բացելու հարցը՝ երկու երկրների միջև հարաբերությունները «հաջորդ՝ ավելի բարձր մակարդակի բերելու համար»։ Այս մասին The Jerusalem Post-ին ասել է Հայաստանի արտաքին գործերի փոխնախարար Գրիգոր Հովհաննիսյանը:

Ի դեպ, պաշտոնական պատվիրակությունը Իսրայել էր եկել Հայաստանի վարչապետի Իրան այցից օրեր անց: Հայաստանի արտգործնախարարության մամուլի խոսնակ Աննա Նաղդալյանը հայտնել է, որ հարցմանն ի պատասխան նշել է՝ հայկական պատվիրակության Իսրայել այցը իրանականի հետ կապ չունի, ծրագրվել էր դեռևս անցյալ տարի, և արտգործնախարարությունների միջև ուղղակի պլանավորված խորհրդակցություններ են անցկացվել:

Այցի ավարտին խոսելով իսրայելական պարբերականի հետ՝ Հայաստանի ԱԳ փոխնախարարը չի թաքցրել՝ հայկական կողմը չի ցանկանում, որ Իսրայելը զենք վաճառի իր հակառակորդ Ադրբեջանին, սակայն այս հարցը նախապայման չի համարում Երուսաղեմի հետ հարաբերությունները բարելավելու համար:

Ադրբեջանը վերջին տարիներին շուրջ 5 միլիարդ դոլարի զենք է գնել Իսրայելից, շաբաթներ առաջ էլ հաղորդվեց նոր գործարքի մասին, որով Բաքուն առաջիկա երկու տարում Իսրայելից 13 միլիոն դոլարի հարվածային Orbiter 1K տեսակի անօդաչու թռչող սարքեր կստանա:

Անդրադառնալով այս ռազմական համագործակցությանը՝ Իսրայելում Հայաստանի դեսպան Արմեն Սմբատյանը հետ զրույցում նշեց, որ հայկական կողմը պետք է ոչ թե նախապայման դնի, այլ լավ հարաբերություններ ունենա Իսրայելի հետ ու փորձի զսպել նրան:

«Մե՛նք պետք է կարողանանք էնպես անենք, որպեսզի մենք էլ կարողանանք ունենանք այդ զենքերը: Պետք է մե՛նք ուժեղանանք: Մենք ուրիշի մասին ենք շատ խոսում, մե՛նք պետք է ուժեղանանք, մե՛նք պետք է դա կարողանանք: Ուրիշ բան, որ մենք այնքան մոտ լինենք մեր կոլեգաների հետ, մեր հրեա ընկերների հետ, որ ինչ-որ ձևով կարողանանք զսպել: Դա արդեն ցույց կտա ժամանակը», - ասաց դեսպանը:

Ըստ Արմեն Սմբատյանի՝ Հայաստանի արտաքին գործերի փոխնախարարի գլխավորած պատվիրակությունը Երուսաղեմում քննարկել է նաև վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և արտգործնախարար Զոհրաբ Մնացականյանի՝ առաջիկայում Իսրայել կատարելիք այցի հետ կապված կազմակերպչական հարցերը: