Հայաստանի մի շարք մարզերում խմելու ջրի խնդիր կա. խնդրի լուծման համար մոտ 2 մլրդ դոլար է պետք

Հայաստանի մի շարք մարզերում խմելու ջրի խնդիր կա: Լոռու մարզի Մղարթ գյուղից այս հարցի հետ կապված ահազանգել էին ՀԺ: Շուրջ 20 տարի է՝ գյուղում խմելու ջրի խնդիր կա: Մարդիկ դույլերով ջուր են կրում տուն, որպեսզի խմելու ջրի հարցը կարողանան լուծել: Սակայն Մղարթի դեպքը ոչ առաջինն է, ոչ էլ վերջինը:

«Վեոլիա ջուր» ընկերությունը Հայաստանի մոտ 950 բնակավայրից 355-ում է սպասարկում, մնացածը հիմնականում իրենք իրենց են կառավարվում, իսկ կառավարման մարմինը այս դեպքում ջրային կոմիտեն է: Այս խնդիրը դեռեւս սովետական ժամանակներից է եկել: «Վեոլիա ջուր» ընկերությունը գումարներ է ներդնում արդեն գոյություն ունեցող ցանցի մեջ, իսկ մնացած դեպքերում արդեն ցանց կառուցելու կարիք կա, ինչը շատ լուրջ ներդրումներ է պահանջում:

«50-60 բաժանորդի համար ոչ ոք այդքան ծախս չի գա անի, դա բիզնես տեսանկյունից իրեն չարդարացնող ծախս է»,- այս մասին ՀԺ-ի հետ զրույցում ասաց ջրային կոմիտեի ջրամատակարարման եւ ջրահեռացման համակարգերի վարչության պետ Արմեն Սերգոյանը:

- Պարոն Սերգոյան, Հայաստանում մոտավորապես քանի՞ բնակավայրերում կա խմելու ջրի խնդիր, այսինքն՝ համայնքներ, որտեղ հիմնականում դույլերով խմելու ջուր են կրում:

-  Ցավոք սրտի, դրա վերաբերյալ վիճակագրություն չկա: Ընդհանուր «Վեոլիա ջուր» ընկերության կողմից 570 բնակավայրում չի շահագործվում: Դրանց մեջ կան նաեւ երկու քաղաքներ` Նոր Հաճն եւ Քաջարան:

- Այդ քաղաքներում ջրամատակարարման խնդիր կա՞:

- Ջրամատակարարումն իրականացվում է տեղական ինքնակառավարման մարմինների ստեղծած կառույցների միջոցով: Այսինքն, դա կարող է լինել համայնքային ենթակայության ընկերություն: Իսկ գյուղական բնակավայրերում, կան բնակավայրեր, որտեղ շատ լավ է վիճակը, այնքան ջուր ունեն, որ խնդիր չկա: 24 ժամ ջուր ունեն, 3-4 անգամ ավելի շատ ջուր է մտնում այդ բնակավայրեր, քան պահանջվում է: Կան բնակավայրեր, որտեղ շատ ահավոր վիճակ է, ենթակառուցվածք չկա:

- Իսկ այդ բնակավայրերի հետ կապված, ինչ-որ ծրագրեր իրականացվո՞ւմ են կամ գոնե նախատեսվո՞ւմ են, որպեսզի մարդիկ գոնե օրվա ընթացքում որոշակի ժամանակ տանը ջուր ունենան եւ ոչ թե դույլերով կրեն:

- Հենց հիմա ծրագիր է գնում, որը ներառում է մի քանի չսպասարկվող բնակավայր: 2014 թվականին գերմանական կազմակերպություններից մեկը հետազոտություն է իրականացրել այդ բոլոր բնակավայրերում, արդյունքները ունենք, բայց թե ինչքանով է դա հավաստի, ինչքանով է դա արժանահավատ` չենք կարող պնդել: Համենայնդեպս, տվյալներ կան եւ այդ տվյալների առկայությունը ավելի լավ է, քան բացակայությունը: Այդ կազմակերպության հետազոտությունների հիման վրա կատարվել է առաջնահերթությունների գնահատում: Այսինքն, այն բնակավայրերը, որտեղ առաջնահերթ է, բարելավում կիրականացվի: Մոտ 6 համայնքում իրականացնելու համար այժմ բանակցություններ են գնում, մոտավորապես 10 միլիոն եվրո արժեցող ծրագիր է, որը եթե իրականացվի այդ մի քանի համայնքում՝ թե՛ ջրամատակարարում, թե՛ ջրահեռացում կլինի: Նախագիծը կազմված է, ամենաուշը 2 տարում դա կիրականացվի, 2019 թվականին մեկնարկը լինելու է:

- Ինչո՞ւ արտասահմանցի ներդրողները չեն ցանկանում ջրային ոլորտում ներդրումներ անել: Շահավետ չէ՞:

- Սա այն ոլորտն է, որը իսկապես շահավետ չէ: Նախ՝ շատ թանկ է ներդրումը, ամբողջությամբ համակարգ սարքելը, խողովակներով, ջրամբարներով, դա բավականին մեծ ներդրումներ է պահանջում:

Այդ ներդրումները բավականին բարձր են, ոչ մի արտասահմանյան ներդրող չի գա սպասարկի այնպիսի մի գյուղ, որտեղ ենթադրենք 20-30 կիլոմետր ցանց պետք է կառուցի եւ արդյունքում սպասարկի ընդամենը մոտ 100 կամ 200 մարդու: 50-60 բաժանորդի համար ոչ ոք այդքան ծախս չի գա անի, դա բիզնես տեսանկյունից իրեն չարդարացնող ծախս է:

Բայց այստեղ կա սոցիալական գործոն, չէ՞ որ այդ մարդիկ էլ այս երկրի քաղաքացի են եւ պետք է օգտվեն բոլոր այն ծառայություններից` նույն մակարդակի, ինչից, որ մայրաքաղաքում ապրողն է օգտվում:

- Մոտավոր հաշվարկ կա՞, թե որքան գումար է պետք, որ այդ խնդիրը կարգավորվի:

- Չեմ կարող ասել: Մոտավոր մոտ 2 մլրդ դոլարի ներդրում է պահանջում:

- Համայնքներ ունե՞նք, որտեղ առհասարակ ջուր չկա:

- Ցավոք սրտի, տեղեկություն չունենք: Եթե օրինակ այդ համայնքներում ինչ-որ մեկը կարողացել է կողքի համայնքից ջուր քաշել, ուրեմն, կարողանում են օգտվել, մնացածը գյուղի ծայրում գտնվող աղբյուրից են օգտվում եւ ամբողջ օրը ջուր կրելով են զբաղվում: Իսկ ինչ վերաբերվում է ընդհանրապես ջուր չունենալուն, կարծում եմ, որ դա հնարավոր չի: Առանց ջրի ո՞նց կարող է մարդը ապրել:

- Կառավարությունն իր միջոցներով տարբերակներ ունի՞ այս խնդիրը լուծելու համար:

- Կառավարությունը կամ պետք է անի արտաքին աղբյուրներից, կամ ներքին աղբյուրներից: Ցավոք սրտի, ներքին աղբյուրից` մեր բյուջեից, հազիվ կարողանում են ամենաառաջնահերթ ծախսերը ապահովել` թոշակներ, նպաստներ եւ այլն: Իսկ լրացուցիչ այդ կարգի մեծածավալ ներդրումների համար բյուջետային միջոցները շատ անբավարար են: Դրա համար պետք է արտաքին աղբյուրներից ակնկալել` կամ վարկերից, կամ գրանտային ծրագրերից, այլ տարբերակ չկա: