ԱԺ-ի արտահերթ ընտրությունների գնալու ճանապարհներից ամենաիրատեսականը Փաշինյանի ընտրած տարբերակն է

ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի այն հայտարարությունից հետո, որ խորհրդարանական արտահերթ ընտրությունների պետք է գնալ իր հրաժարականի ճանապարհով, քաղաքագետներն ու վերլուծաբանները քննարկում են Ազգային ժողովի արձակման այլ տարբերակներ՝ համարելով, որ վարչապետի ընտրած ճանապարհը իր մեջ վտանգներ է պարունակում:

Ծավալվող թեմայի շուրջ զրուցել ենք վարչապետի խորհրդական Նիկոլայ Բաղդասարյանի հետ: Վերջինս քաղաքական այս ճգնաժամը հաղթահարելու չորս ճանապարհ է նշում՝ վարչապետի հրաժարական, Սահմանադրության փոփոխությամբ ԱԺ-ի ինքնարձակում, Սահմանադրության փոփոխությամբ հանրաքվե եւ պլեբիսցիտ: Բաղդասարյանի պնդմամբ՝ արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ անցկացնելու առկա տարբերակներից ամենաիրատեսականը հենց վարչապետի ընտրած ճանապարհն է՝ հրաժարականը, թեեւ բոլոր ճանապարհներն էլ ունեն որոշակի ռիսկեր:

Իսկ ի՞նչ են իրենցից ներկայացնում մյուս տարբերակները եւ ինչու են ոչ նպատակահարմար:

Նախ, ինչպես «Հայկական ժամաակ»-ի հետ զրույցում ասաց Բաղդասարյանը, Ազգային ժողովի պատգամավորների մեկ երրորդը նախաձեռնում է Սահամանադրության փոփոխություն, որն իրենից միաժամանակ ենթադրում է նաեւ խորհրդարանի ինքնարձակում: Պատգամավորների արդեն երկու երրորդը որոշում է կայացնում, փոխվում է Սահմանադրությունը եւ որոշումն ուժի մեջ մտնելուց հետո Ազգային ժողովը մեխանիկորեն արձակվում է:

«Սա պակաս ռիսկային տարբերակ է: Պատգամավորների 2/3-ը Սահամանդրության փոփոխության եւ ինքնալուծարման որոշում է կայացնում, գնում արտահերթ ընտրությունների: Բայց, ինչպես տեսանք, խորհրդարանական ուժերը չհամաձայնեցին, ասացին՝ չենք գնում ինքնալուծարման»,-ասաց Բաղդասարյանը՝ հավելելով, որ այս տարբերակն այլեւս անիմաստ է:

Հաջորդ ճանապարհը հանրաքվեն է՝ կրկին Սահմանադրական փոփոխությամբ: Այսինքն՝ անհրաժեշտ է հանրաքվե անցկացնել, եւ որոշակի քվե ստանալով՝ արձակել խորհրդարանը:

Բաղդասարյանը մեր զրույցում ասաց, որ այս տարբերակի ռիսկն այն է, որ չնայած մենք հանրաքվեի միջոցով փոփոխում ենք Սահմանադրությունը, միեւնույն է՝ ամեն ինչ էլի կախված է լինում պատգամավորներից. «Այսինքն՝ Ազգային ժողովը անմիջականորեն չի արձակվում, եւ կրկին պետք է պատգամավորների հավանությունը: Իսկ պատգամավորները չեն անի երկրորդ քայլը»,-ասաց Բաղդասարյանը: Բացի այս՝ կա նաեւ ժամանակային խնդիր. հանրաքվեն մի օրում չի անցկացվում, այն ժամանակ է պահանջում, եւ, ինչպես նշում է Բաղդասարյանը, արդյունքի չհասնելու դեպքում նորից պետք է գայինք հրաժարականի տարբերակին:

Մյուս տարբերակը պլեբիսցիտն է: Սա, ինչպես մեկնաբանում է Նիկոլայ Բաղդասարյանը, հանրաքվեի տեսակ չէ, բայց նման իրավիճակ է. «Պլեբիսցիտի պարագայում ողջ բնակչության մեջ հարցում է կատարվում՝ արդյոք Ազգային ժողովը վստահություն վայելո՞ւմ է, թե՞ ոչ: Բնակչությունն ասում է՝ ո՛չ, չի վայելում, ուրեմն խորհրդարանը պետք  արձակվի, եւ նոր ընտրություններ լինեն»,- ասաց Բաղդասարյանը:

Սակայն այս ճանապարհի վտանգավորությունն այն է, որ, թեւ պլեբիսցիտը կարճ լուծում է եւ չի պահանջում պատգամավորների համաձայնությունը, այն արտասահմանադրական ելք է.

«Այսինքն՝ ժողովուրդն ընտրում է, որոշում է կայացնում, անվստահություն է հայտնում ԱԺ-ին, եւ այդ որոշման վրա խորհրդարանն արձակվում է: Խնդիրն այն է, որ միջազգային հանրությունը կարող է չընդունել այս լուծումը, կարող ենք լեգիտիմության խնդիր ունենալ, քանի որ սա արտասահմանադրական գործիք է»,-«Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում ասաց Նիկոլայ Բաղդասարյանը:

Այսպիսով՝ մնում է միայն վարչապետի հրաժարականի եւ նոր վարչապետ չընտրելու ճանապարհը: Բաղդասարյանը շեշտում է, որ մնում է՝ նախագահ Արմեն Սարգսյանը հավանություն չտա օրերս ընդունված օրենսդրական նախաձեռնությանը եւ դիմի Սահմանադրական դատարան, որն էլ կքննի դրա սահմանադրականությունը. «Եթե սա տեղի ունենա, ժողովուրդը կարողանա նախագահին ասել՝ մի՛ ստորագրիր այդ օրենքը, վարչապետը հրաժարական տա, եւ պատգամավորները չընտրեն այլ վարչապետ, ռիսկը մինիմալ է լինում, եւ խորհրդարանի արձակմամբ գնում ենք արդեն նոր ընտրությունների»: Բաղդասարյանը միաժամանակ նշում է, որ բոլոր դեպքերում ժողովուրդն է որոշում եւ կարեւոր է, որ Փաշինյանի հրաժարականից հետո վարչապետի թեկնածու առաջադրելու դեպքում քաղաքացիները թույլ չտան անցկացնել այդ ընտրությունը.

«Ստեղծված իրավիճակում կգործեն զսպման մեխանիզմները, եւ ոչ թե հակակշիռների: Այսինքն՝ ներկա իրավիճակի առկայության դեպքում քաղաքական ուժերը չեն գնա իրենց խոսքի դրժմանը: Իսկ հակակշռի դեպքում՝ եթե դրժեն իրենց խոսքը՝ թեկնածու չառաջադրելու վերաբերյալ, ժողովուրդը թույլ չի տա»,-ասաց Բաղդասարյանը:

Մեր հարցին՝ զսպման կամ հակակշռի դեպքում վտանգներ չկա՞ն, Բաղդասարյանն ասաց, որ ինքը վտանգներ չի տեսնում եւ խորհրդարանական ուժերը, հասկանալով, որ քաղաքական ճգնաժամը հաղթահարելը միայն այսպես է հնարավոր, չեն գնա որեւէ անօրինականության:

Եւ ուրեմն, քանի որ Սահմանադրության տված ուղիները սահմանափակ են, մնում է դրանցից ընտրել ամենակարճատեւն ու պակաս ռիսկայնություն ունեցողը՝ վարչապետի հրաժարականը: