Սեփական բուրդը ամենեեւին պետական բուրդը չէ. Լիլիթ Ավագյանի հոդվածը

Հեղափոխությունը եղավ: Քաղաքացիների տոտալ վերահսկողությունը կարող է երաշխիք լինել, որ իշխանությունը չի կրկնի նույն սխալները, ինչ արել են իր նախորդները: Առհասարակ, նրանք, ովքեր առաջարկ են ստանում զբաղեցնել պետական կամ հասարակական որեւէ բարձր պաշտոն, որոշում կայացնելու առաջին 5 րոպեներին անվերապահորեն հավատում են` իրենց ներկայությամբ իշխանությունները կդառնան առավել պրոֆեսիոնալ, հնարավոր է` առավել մաքուր: Իրենք գնում են վստահ` բարեփոխելու են այն ոլորտը, որն իրենց է վստահվել: Մեր աչքի առաջ երիտասարդ եւ ոչ այնքան երիտասարդ մարդիկ փորձեցին իրենց ներկայությամբ փոխել իշխանական համակարգը, սակայն չկարողացան: Ավելի ուշ` արդեն` չցանկացան:

Հունիսի 7-ին ԱԺ-ն կառավարության ծրագրին կողմ քվեարկեց, ինչը նշանակում է, որ առաջիկա մեկ տարվա ընթացքում տեղի կունենա ԱԺ արտահերթ ընտրություն:

Ամենայն հավանականությամբ,  ընտրություններին մասնակցելու հայտ կներկայացնեն այսօր ԱԺ-ում ներկայացված ուժերը՝ ՀՀԿ, ԲՀԿ, ՀՅԴ, ԵԼՔ դաշինք:

Ի՞նչ են ներկայացնում իրենցից հայաստանյան կուսակցությունները: Դրանք, խոշոր հաշվով, ավտորիտար, մի դեպքում՝ մեկ անձի խարիզմայի,այլ դեպքում՝ մեկ անձի լծակների, երրորդ դեպքում՝ մեկ անձի ֆինանսական միջոցների շուրջ համախմբված միավորներ են:

Բոլոր ուժերը, որոնք գրեթե նույն կազմով ասպարեզում են արդեն տասնամյակներ, հավակնում են մնալ ասպարեզում: Ընդ որում, նրանց չի կաշկանդում փաստը , որ ժամանակին ունեցել են իշխանություն, սակայն ձախողել են երկրում դրական փոփոխություններ անելու հնարավորությունը:

Ահա ԲՀԿ-ն, որ ժամանակին ՀՀԿ-ի մասնաճյուղն էր, մի յուրօրինակ Նոյյան տապան, որտեղ իրենց տեղն էին գտել ՀՀԿ-ից դուրս մնացած գործիչները: Այս կուսակցությունը, որ համաժողովրդական ալիքի հանգուցալուծումից հինգ րոպե առաջ հասցրեց «կանգնել ժողովրդի կողքին», արդեն լուրջ ծրագրեր ունի. պատգամավորներից մեկն ասաց, որ ԲՀԿ-ն հավակնում է նոր ԱԺ-ում ունենալ մեծամասնություն: Գագիկ Ծառուկյանը, տասնամյակներ է՝ վայելում է երկրի առաջին օլիգարխի տիտղոսը: Եվ այսօր էլ, թավշյա հեղափոխությունից հետո, նա շարունակում է անմիջականորեն միջամտել երկրի կառավարմանը՝ ունենալով ներկայացուցիչներ կառավարությունում:

Մյուս ուժը Դաշնակցությունն է: Այս կուսակցությունը կյանքի բոլոր իրավիճակներում իշխանության կողքին է, սկզբունքայնության հարցում առանձնապես նախանձախնդիր չէ: Սա եւս փակ կառույց է, որտեղ ՀՅԴ բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանի միմիկան բավական է՝ ՀՀԿ-ի գրկից թռչել ու կանգնել «հեղափոխության կողքին»՝ իր ունիվերսալ նախարար Արծվիկ Մինասյանով:

ՀՀԿ-ն՝ մինչ վերջերս անխորտակելի թվացող այդ ուժը, հաջողել էր երկրում այնքան իջեցնել արժանապատվության, բարոյականության նշաձողը, որ դրանից ցածր այլեւս անհավանական էր թվում:

Նախագահ Սերժ Սարգսյանին վարչապետ Սերժ Սարգսյանով փոխարինելու, նրան քծնելու, սեփական անձն առանց բարդույթների եւ հաճույքով նվաստացնելը հիշեցնում էր 4-րդ դարի պարսից արքունիքի նիստուկացը՝ ներքինիների հարուստ փորձով: Եվ այս կուսակցությունը պատրաստվում է դարձյալ շարունակել իր ներկայությունը Հայաստանի քաղաքական դաշտում՝ արդեն իբրեւ ընդդիմադիր:

Նոր կառավարությունն էլ բացառապես մեկ անձի խարիզմայի ու սկզբունքայնության վրա է խարսխված՝ Նիկոլ Փաշինյան: Երբ ասում ենք՝ այս կառավարությունն ունի ժողովրդի վստահության քվեն, այնքան էլ անկեղծ չէ. այս կառավարությունն այնքանով ունի ժողովրդի վստահության քվեն, քանի դեռ այն գլխավորում է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը: «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության անդամ Ալեն Սիմոնյանի օրինակով տեսանք, որ ՔՊ անդամ լինելը վստահություն վայելելու երաշխիք չէ. Ալեն Սիմոնյանի ցանկությունը՝ վայր դնել ԱԺ մանդատը՝ Երեւանի ավագանու կազմում մնալու եւ Երեւանի քաղաքապետի պաշտոնին հավակնելու նպատակով, զրնգալով փշրվեց, երբ Փաշինյանն ասաց, թե Սիմոնյանի այդ մտադրության մասին ինքը տեղյակ չի եղել:

Առհասարակ, լիդերի պաշտամունքի ավանդույթը ձգվում է մինչեւ առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի պաշտոնավարության տարիներ: Տեր-Պետրոսյանի շուրջ խորհրդավորության ու պաշտամունքի մթնոլորտը ՀԱԿ-ում կա նաեւ այսօր:

Հեղափոխության ընթացքում ակտիվացավ նաեւ «Օրինաց երկիրը»: Այս կուսակցությունը եւս անձի չհիմնավորված պաշտամունքի դասական օրինակ է:

Կուսակցությունները ձեւացնում են, թե ունեն քաղաքական եւ տնտեսական ծրագրերի ներկայանալի փաթեթներ: Եվ միայն դրանցով է հնարավոր երկիրը դուրս բերել «սոցիալ-տնտեսական ծանր վիճակից»: Բայց միայն մի պայմանով` պետք է իրենց ներկայությունն ունենան ԱԺ-ում:

Խորհրդարանական արտահերթ ընտրություններին կկարողանա՞ն մահու չափ ձանձրացրած այս կուսակցությունները մուտք ունենալ ԱԺ: Գուցե, եթե հանդես գան նոր դեմքերով, լինեն ոչ անձնակենտրոն:

Ամեն դեպքում, տեղի է ունեցել կարեւոր իրադարձություն: Այլեւս անպատասխան չէ «Ինչպե՞ս պետք է տեղի ունենա իշխանափոխությունը» հարցը: Դրա պատասխանը կա մի ժողովածուում, որի վրա գրված է` «ՀՀ Սահմանադրություն»: Այնտեղ գրված է, որ իշխանությունը պատկանում է ժողովրդին, եւ, որ իշխանությունները ձեւավորվում են ընտրությունների միջոցով: