Ըստ միջազգային գիտնականների, Արցախը պետք է լինի խաղաղության գործընթացի սուբյեկտ, ոչ օբյեկտ

02/03/2018 schedule21:22

Փետրվարի 27-ին Եվրոպական խորհրդարանի պատգամավորներ Միշել Ռիվազին (Կանաչներ/ԵԱԴ) և Լարս Ադակտուսոնը (ԵԺԿ) հյուրընկալեցին հանրային քննարկում` ականավոր միջազգային գիտնականների և դիվանագետների մասնակցությամբ: Քննարկման թեման էր միջազգային իրավունքի զարգացումները, բանակցությունների կարգավիճակը և Արցախի հակամարտության խաղաղ կարգավորմանը հասնելու առաջարկությունները:

Բանախոսների թվում էին ՄԱԿ-ի՝ «Ժողովրդավարական և անաչառ միջազգային կարգի աջակցության հարցերով անկախ փորձագետ» դոկտոր Ալֆրեդ դե Զայասը, Իրավունքի ամերիկյան համալսարանի Վաշինգտոնի իրավագիտության դպրոցի դասախոս, Միջազգային հանրային իրավունքի և քաղաքականության խմբի համահիմնադիր դոկտոր Փոլ Ուիլյամսը, Ռուսաստանի պետական համալսարանի դասախոս դոկտոր Սերգեյ Մարկեդոնովը, Արցախի Հանրապետության փոխարտգործնախարար Արմինե Ալեքսանյանը: Միջոցառումը համատեղ ջանքերով կազմակերպել էին Արդարության և մարդու իրավունքների հայկական իրավական կենտրոնը (Armenian Legal Center for Justice and Human Rights-ALC), Թուֆենկյան հիմնադրամը և ՀՅԴ Եվրոպայի Հայ Դատի գրասենյակը (European Armenian Federation for Justice and Democracy-EAFJD):

Եվրոպական խորհրդարանում տեղի ունեցած քննարկման ժամանակ ներկայացվեցին փետրվարի 26-27-ը Եվրոպական քաղաքականության ուսումնասիրությունների կենտրոնում (Center for European Policy Studies- CEPS) տեղի ունեցած գիտաժողովի եզրակացությունները, որին մասնակցում էին միջազգային իրավունքի տասնյակ ականավոր մասնագետներ և նախկին դիվանագետներ: Գիտաժողովը կազմակերպվել էր Արդարության և մարդու իրավունքների հայկական իրավական կենտրոնի և Թուֆենկյան հիմնադրամի կողմից:

Գիտաժողովի եզրակացությունները հետևյալն էին`

- Արցախը պետք է լինի խաղաղության գործընթացի հիմնական սուբյեկտ, այլ ոչ թե օբյեկտ

- Հաստատված միջազգային իրավական նախադեպերի հիման վրա ժողովուրդները՝ այդ թվում արցախցիները, իրավունք ունեն անկախություն հռչակելու

- Միջազգային իրավունքը արգելում է բռնի ուժով անկախության հռչակմանը պատասխանել

- Արցախը լիարժեք պետություն է ըստ «վաստակած ինքնիշխանության» հայեցակարգի, քանի որ այն ունի ինստիտուցիոնալ ներուժ, ժողովորդավարական ճանապարհով ընտրված իշխանություն, իր սահմանների նկատմամբ վերահսկողություն և գործող քաղաքացիական հասարակություն

- Միջազգային հանրությունը պետք է ակտիվորեն ներգրավվի Արցախում`անկախ վերջինիս կարգավիճակից

- Միջազգային իրավունքը որոշակի շրջանակ է ապահովում, բայց միայնակ չի կարող ծառայել որպես հակամարտությունների լուծման գործիք. հակամարտույթունների կարգավորման գործընթացում չի կարելի անտեսել քաղաքականության դերը

- Վստահության մթնոլորտի ապահովումը առանցքային գործիք է հիմնախնդրի վերջնական կարգավորման և խաղաղության հասնելու գործում

- Հայատյացության սրացումը և պատերազմի քաջալերումն անընդունելի են և չպետք է խրախուսվեն. բռնության և ատելության հովանավորչությունն արգելված է միջազգային իրավունքով

Իր ներկայացման ընթացքում դոկտոր դե Զայասն ընգծեց, որ ժողովրդների ինքնորոշումը սխալմամբ մեկնաբանվում է որպես ապակայունացնող տարր: Մինչդեռ այն տարածաշրջանային և միջազգային կայունության վճռական բաղադրիչներից է: Մեկնաբանելով 2016թ-ի ապրիլի քառօրյա պատերազմը` նա նշեց. «2016թ-ի ապրիլին Ադրբեջանի ագրեսիայի հետևանքով խաթարվել է խաղաղությունը, և այն պետք է դատապարտվի որպես ՄԱԿ-ի կանոնդարության խախտում»:

Դոկտոր Ուիլյամսը շեշտեց ինքնորոշման իրավունքին առնչվող մեխանիզմի ստեղծման անհրաժեշտությունը: Նա նշեց, որ ներկայումս աշխարհում կան 70-ից ավելի ինքնորոշման ակտիվ շարժումներ: Սակայն լուծում գտնելու արդյունավետ մեխանիզմի ձախողումը վերջին հիսուն տարիների ընթացքում քսան միլիոն մարդու կյանք է խլել:

«Ինքնորոշման շարժումների կարգավորման համար ծրագրերի մշակման ձախողումը մահացու է», - բացատրեց Ուիլյամսը: Նա շարունակեց` առաջ քաշելով «վաստակած ինքնիշխանության» հայեցարակարգը որպես մահացու հակամարտությունները կանխելու վճռորոշ մեխանզիմ: Վաստակած ինքնորոշումը դե ֆակտո պետություններից պահանջում է մինչ ճանաչում ձեռք բերելը կառուցել կենսունակ պետական հաստատություններ և մարդու իրավունքների վրա հիմնված ժողովորդավարություն:

Ամփոփ ներկայացնելով վերջին զարգացումները՝ Դոկտոր Մարկեդոնովը փաստեց, որ բռնության և ռազմական հռետորաբանության աճը կողմերի միջև էլ ավելի մեծ պատնեշ է ստեղծել՝ ինչն ավելի է բարդացրել բանակցային ճանապարհով հիմնախնդրի կարգավորումը: Նա նաև զգուշացրեց, որ ուշադրության կենտրոնում պետք է պահել ոչ միայն ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանը, «քանի որ մեկ այլ կարևոր մարտահրավեր է հայ-ադրբեջանական սահմանը, որը վիճելի տարածք չէ, սակայն ենթարկվում է հրադադարի խախտման»:

Արցախի Հանրապետության արտաքին գործերի փոխնախարար Արմինե Ալեքսանյանը նշեց. «Արցախը միայն հակամարտության անուն չէ. այն տարածք է, որտեղ մարդիկ են ապրում: Այս մարդկանց վիճակված էր պայքարել իրենց ապրելու իրավունքի համար»: Ալեքսանյանը շեշտեց, որ ուժեղ պետություն կառուցելու Արցախի վճռականության ապացույց է այն փաստը, որ երկիրը միակողմանիորեն միացել է մարդու իրավունքների բազմաթիվ պայմանագրերի, ինչպիսիք են` Մարդու իրավունքների համաշխարհային հռչակագիրը, Ժնևի կոնվենցիաները և Քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների մասին միջազգային դաշնագիրը:

Կոնֆերանսի մասնակիցները եկան համաձայնության, որ Արցախի ինքնակառավարվելու պահանջատիրությունը հիմնավորված է. միջազգային հանրությունը պետք է ավելի ակտիվորեն ներգրավվի Արցախում և խաղաղության գործընթացում՝ հակամարտության պատշաճ լուծում գտնելու համար:

Հաղորդագրությունը պատրաստել են Արդարության և մարդու իրավունքների հայկական իրավական կենտրոնը, Թուֆենկյան հիմնադրամն ու ՀՅԴ Եվրոպայի Հայ Դատի գրասենյակը:

Տպել
6145 դիտում

«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց»-ի տնօրենը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

200 եվրո՝ 200 հազար դրամի փոխարեն. առցանց անմաքս առևտրի շեմը ենթարկվել է փոփոխության

Սյունիքի մարզում դատավոր է նշանակվել

Իրավապահները խուզարկում են Ժիրայր Սեֆիլյանի ու «Բևեռ»-ի մյուս անդամների բնակարանները

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են