ԱԺ-ն պետք է լինի հակակշիռ գործադիրի թափանցիկ աշխատանքները ապահովելու համար. Թեւան Պողոսյան

Զինված ուժերի ժողովրդավարական վերահսկողության Ժնեւի կենտրոնի ղեկավարի տեղակալ Ֆիլիպ Ֆյուրին կարեւորում է զինված ուժերի նկատմամբ պատշաճ խորհրդարանական վերահսկողության իրականացումը: Այսօր Ազգային ժողովում «Զինված ուժերի նկատմամբ խորհրդարանական վերահսկողություն» թեմայով միջազգային սեմինարի ընթացքում Ֆիլիպ Ֆյուրին ընդգծեց, որ զինված ուժերի նկատմամբ պատշաճ վերահսկողություն իրականացնելու համար խորհրդարանին անհրաժեշտ են ոչ միայն սահմանադրական լիազորություններ, այլ նաեւ դա իրականացնելու անհրաժեշտ մեխանիզմներ:

«Ընդհանրապես ժողովրդավարական երկրներում ժողովուրդն ընտրում է խորհրդարանը, ասում է, որ ցանկանում ենք, որպեսզի խորհրդարանը մեզ ներկայացնի: Խորհրդարանն էլ ձեւավորում է հանձնաժողովներ, որոնք իրականացնում են վերահսկողություն տարբեր ոլորտների նկատմամբ եւ հանրությանը ներկայացնում են այդ վերահսկողության արդյունքները: Սակայն վերահսկողություն իրականացնելու համար միայն սահմանադրական լիազորությունները բավարար չեն: Անհրաժեշտ է խորհրդարանական հանձնաժողովներին տրամադրել համապատասխան մեխանիզմներ, որպեսզի այդ վերահսկողությունը լինի պատշաճ եւ արդյունավետ»,- նշեց Ֆյուրին:

Ֆիլիպ Ֆյուրին ընդգծեց, որ խորհրդարանական վերահսկողությունը գործընթաց է, որը նման է նվագախմբում տեղի ունեցող համագործակցության: Նրա խոսքով՝ տարբեր գործիքներ են անհրաժեշտ, որպեսզի ստացվի ճիշտ ու գեղեցիկ երաժշտություն:

«Եթե դուք փորձեք միայն վերահսկել, թե որ երաժիշտն ինչպես է նվագում, չեք ստանա այն երաժշտությունը, որը ցանկանում եք: Նույնն էլ խորհրդարանական վերահսկողություն է: Խորհրդարանին անհրաժեշտ են համապատասխան գործիքներ, որպեսզի գործնականում կարողանա իրականացնել Սահմանադրությամբ իրեն տրված վերահսկողական լիազորությունները»,- պարզաբանեց Ֆյուրին:

Խորհրդարանական պատշաճ վերահսկողություն ապահովելու գործում նա կարեւորում է նաեւ պատգամավորների պատրաստվածության աստիճանը: Նրա խոսքով՝ այդ գործով պետք է զբաղվեն պատգամավորներ, ովքեր պատրաստված են, գիտեն իրենց անելիքը եւ քայլերը, որոնք անհրաժեշտ են սահմանադրական իրենց լիազորությունները իրականացնելու համար: 

ՀՀ Ազգային ժողովի պաշտպանության եւ անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Կորյուն Նահապետյանն էլ նշեց, որ արդյունավետ խորհրդարանական վերահսկողությունը նպաստելու է զինված ուժերում կոռուպցիոն ռիսկերի նվազեցմանը, մարդու իրավունքների պաշտպանության բարձրացմանը, եւ բարեվարքության ամրապնդմանը: Պատգամավորը շեշտեց, որ անհրաժեշտ է տարանջատել զինված ուժերի նկատմամբ խորհրդարանական վերահսկողությունը քաղաքացիական վերահսկողությունից: Նրա խոսքով՝ մեր իրականության մեջ երբեմն այս երկու հասկացությունները ներկայացվում են նույն լույսի ներքո:

«Ճիշտ է՝ դրանք ունեն ընդհանուր եզրեր, սակայն բովանդակությունները տարբեր են: Քաղաքացիական վերահսկողությունը ենթադրում է, որ պաշտպանության ոլորտի կառավարում եւ զինված ուժերի ղեկավարումը իրականացվում է քաղաքացիական իշխանության կողմից: Քաղաքացիական վերահսկողության նպատակն է ապահովել զինված ուժերի քաղաքական չեզոքությունը եւ ենթակայությունը քաղաքացիական իշխանությանը: Ինչ վերաբերվում է ժողովրդավարական վերահսկողությանը, այն ավելի լայն է եւ ենթադրում է ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված պետական իշխանության կողմից զինված ուժերի նկատմամբ իրականացվող վերահսկողություն: Ժողովրդավարական վերահսկողության ձեւերից են խորհրդարանի, դատական իշխանության, մարդու իրավունքների պաշտպանի, քաղաքացիական հասարակության, զանգվածային լրատվամիջոցների կողմից իրականացվող վերահսկողությունը: Պետք է փաստել, որ Հայաստանում առկա են անհրաժեշտ իրավական հիմքեր թե քաղաքացիական, թե ժողովրդավարական վերահսկողություն իրականացնելու համար»,- ընդգծեց Կորյուն Նահապետյանը:

Նա նաեւ նշեց, որ Սահմանադրությամբ ամրագրված է, որ զինված ուժերը գտնվում են քաղաքացիական վերահսկողության ներքո: Սահմանադրությամբ նաեւ հստակ ամրագրված է, որ Ազգային ժողովը վերահսկողություն է իրականացնում գործադիր իշխանության նկատմամբ:

«Վերջերս ընդունված «Պաշտպանության մասին» նոր օրենքով սահմանված է, որ Ազգային ժողովը իրականացնում է խորհրդարանական վերահսկողություն պաշտպանության ոլորտի, հետեւաբար նաեւ զինված ուժերի նկատմամբ»,- նշեց պատգամավորը:

Հայաստանի խորհրդարանը նոր Սահմանադրությամբ ունի բոլոր գործիքները՝ գործադիր իշխանության նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնելու համար: Նման կարծիք հայտնեց «Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոն»-ի նախագահ, հայկական ատլանտյան ասոցիացիայի գործադիր տնօրեն, Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր Թեւան Պողոսյանը։

«Խորհրդարանը պետք է լինի հակակշիռ գործադիրի թափանցիկ աշխատանքները ապահովելու համար։ Սակայն երբեմն թափանցիկության մեջ մեզ բացակայում է հետեւողականությունը։ Երբ ինչ-որ բանով այսօր կամ երեկ զբաղվել ենք, չի նշանակում, որ պիտի վաղը մոռանանք այդ մասին, քանի որ նոր խնդիր է ծագել: Իսկ մենք այդ խնդիրն ունենք եւ շատ դեպքերում հետեւողական չենք մեր արած գործերի նկատմամբ: Մենք մոռանում ենք, որ եթե ինչ-որ բանի շուրջ հետեւողական չաշխատենք, այդ խնդիրը վաղ թե շուտ նորից կկրկնվի կամ նոր խնդիրներ կձեւավորվեն», - ասաց Պողոսյանը։

Նրա խոսքով՝ պետական պաշտոնյաները պետք է հրապարակայնացնեն, բացատրեն ու հիմանավորեն իրենց գործողությունները՝ աշխատանքի լիարժեք թափանցիկություն ապահովելու համար։ Ըստ Թեւան Պողոսյանի՝ վերը նշվածներից ամենադժվարը հիմնավորումների մասն է։

«Հրապարակայնությունը հաշվետվության հրապարակման տեսքով լինում է, բացատրություններ մեկ-մեկ անում են, երբ նեղն են ընկնում, իսկ հիմնավորումներն ամենաթույլ, խոցելի տեղն է, որովհետեւ շատ ժամանակ չեն հիմնավորվում որոշումները, թե ինչու ընդունվեց ինչ-որ բան»,- ասաց Պողոսյանը:

Նա այն կարծիքին է, որ ցանկության դեպքում խորհրդարանը կարող է հիմք դնել բարձր մակարդակի վերահսկողություն իրականացնելու մշակույթին: