Քննիչին ծեծի ենթարկելու պատճառը՝ դատախազների բանավոր ցուցումը չկատարելն է. ՔԿ տեղակալ

Օրեր առաջ՝ նոյեմբերի 20-ին քննչական բաժնում դատախազների կողմից ավագ քննիչին ծեծի ենթարկելու նախնական պատճառը՝ դատախազների բանավոր ցուցումը չկատարելն է:

Այս մասին այսօր ՀՀ ՔԿ կարգապահական հանձնաժողովի երեք տարվա գործունեության ամփոփման ժամանակ պատասխանելով մեր հարցին՝ ասաց ՀՀ քննչական կոմիտեի նախագահի տեղակալ Արթուր Ղամբարյանը:

Նոյեմբերի 20-ին Քննչական կոմիտեի ավագ քննիչը դատախազ եղբայրների կողմից ծեծի է ենթարկվել: Ավագ քննիչը ծեծի է ենթարկվել Կենտրոն Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների քննչական բաժնում: Ըստ մամուլում շրջանառվող տեղեկությունների՝ 26-ամյա ավագ քննիչ Սուրեն Նազարյանը ծեծի է ենթարկվել դատախազներ 32-ամյա Նարեկ եւ Հայկ Խաչատրյանների կողմից: Դատախազները երկվորյակ եղբայրներ են: Այս դեպքով ՀՔԾ-ում նյութեր են նախապատրաստվում:

Մեր հարցին, թե այս դեպքով կարգապահական հանձնաժողով դիմում-միջնորդություն ներկայացվել է՝ Ղամբարյանը բացասական պատասխան տվեց: «Ես որպես իրավաբան երեք նկատառում ունեմ այդ դեպքի հետ կապված: Ես կարծում եմ, երբ քննիչ-դատախազ հարցերը պարզելու համար ընտրում են ծեծի եղանակը, դա մեծ բացասական ազդեցություն է թողնում իրավապահ մարմինների մասնավորապես դատախազության եւ Քննչական կոմիտեի հանրային լեգիտիմության վրա: Դուք պատկերացնում եք դատախազ եւ քննիչ, ովքեր պետք է մեղադրանք առաջադրեն ծեծի հանցակազմով որեւէ մեկին, բայց հենց իրենք որոշակի հարցեր պարզում են ծեծի եղանակով: Երկրորդ՝ այստեղ ունենք քրեաիրավական եւ քրեադատավարական խնդիրներ, ես այս դեպքը չեմ դիտարկում որպես պարզապես ծեծ:

Պետք է հասկանք վիճաբանության պատճառը որն է եղել, ընդ որում՝ դուք գիտեք, որ քննիչը մարմնական վնասվածքներ է ստացել: Ես ունեմ իմ ձեռքի տակ զեկուցագիր, որ պատճառը եղել է նա, որ դատախազը՝ ըստ նախնական տվյալների, բանավոր ցուցում է տվել քննիչին, քննիչի չի համաձայնել այդ ցուցումի հետ, վիճարկել է, ասել է գրավոր տվեք ցուցումը, որպեսզի առարկելու հնարավորություն ունենա, ինչից էլ առաջացել է վեճը: Այստեղ մի կարեւոր հանգամանք կա, արդյո՞ք դատախազն իրավասու է բանավոր ցուցում տալ քննիչին, թե՞ ոչ: Դատախազը ցուցումները պետք է ներկայացնի ոչ թե բանավոր այլ գրավոր, օրենքում հստակ նշված է: Եթե այսօր քննիչի աշխատասենյակում է, էդ ծեծը քննիչ-դատախազ, ապա կարող է հետո տեղափոխվի վերադաս դատախազի աշխատասենյակ, հետո դատական նիստերի դահլիճ, սա պետք է խստագույնս դատապարտենք՝ կանխարգելման տեսանկյունից: Մենք որպես իրավապահ մարմնի ներկայացուցիչներ իրավունք չունենք այդ հարցերը լուծել ծեծի եղանակով»,- մանրամասնեց Քննչական կոմիտեի նախահագի տեղակալը:

Ամփոփելով ՀՀ ՔԿ կարգապահական հանձնաժողովի երեք տարվա գործունեությունը Արթուր Ղամբարյանն ասաց, որ ՀՀ քննչական կոմիտեի ստեղծումից ի վեր ՀՀ քննչական կոմիտեի կարգապահական հանձնաժողովին կարգապահական վարույթ հարուցելու վերաբերյալ ներկայացվել է 124 միջնորդություն, որից 108-ը ՀՀ ՔԿ նախագահի կողմից, 16-ը՝ հանձնաժողովների անդամների:

Նշված 124 միջնորդություններից 120-ը բավարարվել է եւ հարուցվել կարգապահական վարույթ, որի արդյունքում հաստատվել է 91 ՔԿ ծառայողի արարքում իրավախախտման փաստի առկայությունը, իսկ 31 ծառայող արդարացվել է: Նշենք, որ կարգապահական հանձնաժողովը քննում է կարգապահական վարույթ հարուցելու մասին միջնորդությունները, բավարար հիմքերի առկայության դեպքում կարող է վարույթ հարուցել, որոնց արդյունքում կարող է արդարացնել կամ կոպիտ խախտումներ արձանագրելու արդյունքում համապատասխան որոշումներ կայացնել: Ամենաշատ միջնորդությունները ներկայացվել են դատախազների կողմից, որոնք մեծամասամբ չեն հիմնավորվել:

2014-2017թթ. ընթացքում ՀՀ  դատախազության տարբեր ստորաբաժանումներից ստացվել է ընդհանուր 236 միջնորդություն, այդ թվում 97-ը կամ 41,1 %-ը՝ 2017 թ.-ի ընթացքում, որից հիմնավորված է համարվել միայն 9-ը, այսինքն` 3,8%-ը: Սրանից եզրակացություն, որ հնարավորինս հիմնավորված պետք է լինեն քննիչների կողմից ծառայողական քննություն անցկացնելու դեպքերը»:

Արթուր Ղամբարյանն ասաց, որ հանձնաժողովն առանձնացրել է նաեւ տիպային խախտումները: Մասնավորապես՝ սեռական բնույթի խախտումների կամ անչափահասների նկատմամբ քննիչները ուշադիր չեն լինում հարցաքննության անցկացման կամ դատավարական կարգավիճակ տալու հարցում, երկրորդը գույքային իրավունքների պաշտպանության հարցն է. «Օրինակ` ունեցել ենք դեպք, երբ քննիչը գույքի վրայից կալանքը հանել է, սակայն անշարժ գույքի կադաստր ուղարկել 45 օր անց: Մյուս տիպային խախտումն վերաբերում է այն դեպքերին, երբ քննիչը «մոռանում» է գործի կողմերին ուղարկել որոշումը, եւ նա զրկվում է այն բողոքարկելու հնարավորությունից: Մյուս կարգը վերաբերում է դատախազի ցուցումները չկատարելուն, որը կարող է հանգեցնել իրեղեն ապացույցի կորստին:

Իսկ թե երբ են արդարացվում քննիչները, Ղամբարյանն ասաց, որ հաճախ դատախազներից ստանում են միջնորդություններ, որոնք շաբլոնային են, թե իբր քննիչը տասը օր որեւէ գործողություն չի կատարել. «Դրանք սկզբում մերժվեցին, եւ մենք ասում ենք՝ դատախազ, ասեք, թե ինչ գործողություն պետք է կատարվեր, որ չի կատարել քննիչը: Ի վերջո` քննիչը պարտավոր չէ ամեն օր գործողություն կատարել»:

Հարցին, թե հաշվի առնելով, որ դատախազության միջնորդությունները մեծամասամբ մերժվել են, հրապարակումներ են լինում, որ դատախազների եւ քննիչների միջեւ կա՞ն հակասություններ, Ղամբարյանն ասաց. «Շատ բնական է, որ կոնկրետ գործի շրջանակներում քննիչն ու դատախազն ունեն տարբեր դիրքորոշումներ, դա նույնիսկ ես ողջունում եմ: Ասել, որ այն ինստիտուցիոնալ հակասություն կա, ես նման գնահատական կամ եզրակացություն տալ չեմ կարող»:

Ղամբարյանի խոսքով, որ նախ պետք է մտածել, են ինչո՞ւ են դատախազներն այդքան միջնորդություններ ներկայացրել, գուցե մտածում են, որ իրենց աշխատանքին գնահատական է տրվելու, թե որքան միջնորդություններ են ներկայացնում:

Մեր հարցին, թե բացի հսկող դատախազներից Գլխավոր դատախազը նույնպես միջնորդություն ներկայացրել է Կարգապահական հանձնաժողովին, Ղամբարյանը պատասխանեց, որ երկու դեպքով միջնորդություն ներկայացրել է Գլխավոր դատախազը: «Վերջին դեպքը վերաբերում էր Աբովյանի քննչական բաժնի պետին պատասխանատվության ենթարկելուն: Հարուցվել է կարգապահական վարույթ մանրամասն ուսումնասիրել ենք, որի արդյունքում պարզվել է, որ այստեղ օրենքի կոպիտ խախտում գոյություն չունի»,- ասաց նա: