«Խավարումը» եւ ՌԴ-ում Ստալինի պաշտամունքի վերածնունդը. Հայկ Դեմոյանի հոդվածը

26/09/2017 08:16

#Ռուսաստանի Դաշնություն

							
The Armenian Mirror Spectator-ը հրապարակել է Հայկ Դեմոյանի հոդվածը Հայաստանին սպառնացող ինքնության նոր ճգնաժամի մասին: Հոդվածում հեղինակը նաև կարծիք է հայտնում, որ Թումանյանի տուն-թանգարանի «Խավարում» ցուցադրությունը դադարեցնելու որոշումը, ամենայն հավանականությամբ, ընդունվել է ամենաբարձր մակարդակում և կապված է Ռուսաստանում Ստալինի պաշտամունքի վերածննդի հետ. 
 «Թվում է՝ պրոստալինիզմի բույրը դանդաղ տարածվում է Հայաստանի պաշտոնական քաղաքականության մեջ: Հեռուստաեթերում և սոցիալական ցանցերում Հայաստանի փողոցների վերանվանման մասին և հատկապես Հովհաննես Թումանյանի տուն-թանգարանի «Խավարում» ցուցադրությունն արգելելուց հետո վերջին հանրային քննարկումները մշակութային և քաղաքական հիշողության վտանգավոր զարգացումների ինդիկատոր են: 
Ցուցադրությունը դադարեցնելուց կարճ ժամանակ անց մշակույթի փոխնախարար Արև Սամուելյանը պաշտոնական հայտարարություն տարածեց, թե նման ցուցադրությունըստալինյան զտումների մասին փոքր-ինչ քաղաքական է: Ի՞նչ է հատկապես նշանակում փոքր-ինչ քաղաքական ձևակերպումը թանգարանային ցուցադրության մասին և ի՞նչը պետք է վերանայվի, որպեսզի ցուցադրությունը նորից բացվի: Նա չհստակեցրեց: Ոչ մի պարզ բացատրություն չհնչեց, թե ինչու նախարարությունը հանկարծ որոշեց փակել այդ ցուցադրությունը բացումից երեք շաբաթ անց: 
Այս օրինակները Հայաստանին սպառնացող ինքնության նոր ճգնաժամի պարզ իլյուստրացիան չեն: Դրանք նույնիսկ մշակութային ֆորմալ անկախության պայմաններում գրաքննության բանալ օրինակ չեն, այլ Հայաստանի ներքին և արտաքին քաղաքական առաջնահերթությունների և դրանց հնարավոր աղետալի հետևանքների բացահայտ ազդանշաններն են: 
Վերջին երեք տարիներին նեո-ստալինյան նախաձեռնությունների բախվելու իմ փորձառությունը մասամբ հայտնի է, մասամբ՝ ոչ: Շատերը կհիշեն Երևանի կենտրոնում Անաստաս Միկոյանի արձանը տեղադրելու հարցով էպիզոդը: 2013-ին, Երևանի ավագանու անդամ լինելով, ես դեմ քվեարկեցի այդ որոշմանը, թեև այն ընդունվեց գրեթե միաձայն: Հասարակության և ստալինյան բռնաճնշումների զոհերի հարազատների ճնշման հետևանքով որոշումը չիրականացվեց և Միկոյանի կիսանդրին էլ, որն արդեն պատրաստ էր Երևանի կենտրոնական հրապարակներից մեկում տեղադրվելու համար, խորհրդավոր կերպով անհետացավ: 
Մեկ այլ օրինակ 2016-ի դեկտեմբերին էր, երբ որպես Հայաստանում հանրային խորհրդի անդամ, կապի և տրանսպորտի նախարարությանն ու Հայփոստին առաջարկեցի 2017-ին հատուկ նամականիշ մարել՝ նվիրելով ստալինյան բռնաճնշումների զոհերի հիշատակին: Առաջակն ընդունվեց, ներառվեց փոստային վճարման միջոցների տարեկան թողարկումների ցանկում: Սակայն երբ ես հանրային խորհուրդը լքեցի Հայփոստին առնչվող կոռուպցիոն հարցերի պատճառով, պարզվեց, որ իմ առաջարկը պարզապես հեռացվել է 2017-ի համար նախապատրաստվող նամականիշների ցանկից:  
Ենթադրում եմ, որ ստալինյան շրջանը դատապարտող ցուցադրության դադարեցնելու որոշումն ամենայն հավանականությամբ ընդունվել է ամենաբարձր մակարդակում և կապված է Ռուսաստանում Ստալինի պաշտամունքի վերածննդի հետ: Վերջերս՝ հունիսին, պատասխանելով Օլիվեր Սթոնին, Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինն ասել էր, թե խորհրդային դիկտատոր Ստալինին «չափազանց հրեշավոր» ներկայացնելը «ևս մեկ հարձակում է Խորհրդային Միության և Ռուսաստանի վրա»: Իհարկե, Հայաստանում նման ցուցադրությունը որոշ առումով գնահատվել է որպես «հարձակում Ռուսաստանի վրա», և ավելի ազնիվ կլիներ, եթե Մշակույթի նախարարությունն ընդուներ դա, և ոչ թե փորձեր տեսախցիկների առջև արդարացնել նման որոշումը: 
Պատժված լինելու վախը և ֆատալ կոմֆորմիզմը Հայաստանում տիրող ընդհանուր հոգեբանական և բարոյական ճգնաժամի միակ տեսանելի նշանը չէ: 1988-ի սերնդից հետո Հայաստանում հանրային կարծիքը, որպես պետականաշինության գործընթացում որոշիչ գործոն, պարզապես անհետացավ: Այն իրավիճակում, երբ անհետանում է նաև իր պարտականությունների հստակ գիտակցությամբ մտավորականների ավագ սերունդը, այժմ մենք ունենք մարգինալիզացված հասարակություն, որը երբեք ձայն չի բարձրացնի: Փոխարենը կաջակցի վերը նշված նախաձեռնություններին, լինեն դրանք ստալինիստների, բոլշևիկների կամ մասոնների մասով: 
Այս ամենից առաջ մեկ հարց է առաջանում՝ ո՞ւր գնալ: Եվ դրանից հետո մեկ այլ կարևոր հարց՝ ո՞վ ենք մենք: 
Հ.Գ. Թեև Միկոյանի կիսանդրին անհետացել է, այն վստահաբար պահվում է ինչ-որ տեղ՝ սպասելով տեղադրման համար ճիշտ ժամանակին: Եթե դա պատահի, կնշանակի բոլորիս համար նոր սկիզբ, քայլ, որը մեզ կտանի ոչ մի տեղ...»
 
					 Տպել
				
					8506 դիտում
				
Share
Tweet

		schedule14:00, 20/04/2024Որպես անհետ կորած որոնվող 56-ամյա տղամարդը հայտնաբերվել է Ջրվեժի ձորում. մարմինը եղել է կենդանիների կողմից հոշոտված

		schedule13:47, 20/04/2024Սահմանը հանձնվելու է սահմանապահներին, ինչ վերաբերում է պաշտպանության ապահովմանը, դա արդեն ուրիշ խնդիր է․ Փաշինյան

		schedule13:28, 20/04/2024Ոսկեպարում ըստ էության արձանագրվել է այն, ինչ մենք պայմանավորվել ենք ոսկեպարցիների հետ․ Նիկոլ Փաշինյան

		schedule13:07, 20/04/2024Որոշումը նվազեցնելու է անվտանգային ռիսկը, որը կա Բաղանիս-Կիրանց-Ոսկեպար հատվածում և ՀՀ սահմանի ողջ երկայնքով․ վարչապետ

		schedule12:56, 20/04/2024Խնդիրները և թերությունները շտկված են․ վարչապետը երկրորդ անգամ է այցելել Մեդովկայի նորակառույց դպրոց (տեսանյութ)

		schedule12:44, 20/04/20243 նոր ժայթքում՝ անցած 24 ժամում․ Ինդոնեզիայում Ռուանգ հրաբուխը կրկին անհանգիստ է (տեսանյութ)

		schedule12:30, 20/04/2024Տյումենում ջրհեղեղի գոտուց երկու հազարից ավելի մարդ է տարհանվել

		schedule12:10, 20/04/2024Հիմա կտեսնենք, թե ովքեր են դեմ սահմանազատմանը, այսպիսով՝ ովքեր են փորձում պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը․ Հակոբյան

		schedule11:57, 20/04/2024Գետափնյա գյուղի մոտակա կամրջով երթևեկությունը դեռևս փակ է

		schedule11:45, 20/04/2024Շատ կարևոր է արձանագրել, որ առաջին անգամ Հայաստանի Հանրապետությունն ու Ադրբեջանը հարց են լուծել սեղանի շուրջ․ վարչապետ

		schedule11:33, 20/04/2024Երևանում քամին տանիքի թիթեղներ է պոկել, ծառ տապալել

		schedule11:24, 20/04/2024Արտակարգ դեպք Երևանում․ հիմնական դպրոցներից մեկում 14-ամյա երեխան ատրճանակով կրակել է 15 տարեկան աշակերտների վրա

		schedule11:17, 20/04/2024ՀՀ-ի համար սա խաղաղ և լեգիտիմ ճանապարհով տարածքային ամբողջականության վերականգնման գործընթացի սկիզբ է․ Խաչատրյան

		schedule11:02, 20/04/20242017-ին «Սևան ազգային պարկ»-ում առանձնապես խոշոր չափով հափշտակությունների, փողերի լվացման բազմադրվագ դեպքը բացահայտվել է

		schedule10:50, 20/04/2024Վիճաբանության ժամանակ 38-ամյա տղան դանակի մի քանի հարված է հասցրել հորը․ վերջինս հիվանդանոցում մահացել է 

		schedule10:34, 20/04/2024Արարատի մարզում ապօրինի ընդերքօգտագործման հետևանքով պատճառված 13 մլն 736 հազար դրամի վնասն ամբողջությամբ վերականգնվել է

		schedule10:30, 20/04/2024Դոլարն ու եվրոն կրկին էժանացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 20-ին

		schedule10:20, 20/04/2024ՄԱԿ գլխավոր քարտուղարն ուշադիր հետևում է Հայաստանի ու Ադրբեջանի ձեռք բերած սահմանազատման համաձայնությանը և ողջունում

		schedule10:10, 20/04/2024Նյու Յորքի դատարանի դիմաց երիտասարդն ինքնահրկիզվել է (տեսանյութ)

		schedule09:51, 20/04/2024Հայաստանի գյուղերից, տարածքներից զիջելու մասին ցանկացած խոսակցություն լկտի սուտ է․ Հակոբ Արշակյան

		schedule09:50, 20/04/2024Ողջունում ենք Հայաստանի և Ադրբեջանի՝ Ալմա Աթայի հռչակագիրը սահմանազատման հիմք ընդունելու հայտարարությունը․ Բլինքեն

		schedule23:42, 19/04/2024Այդ 4 գյուղը կեղծ օրակարգ է, կեղծ նարատիվ, որը, ցավոք, նաև ՀՀ սահմաններից դուրս է օգտագործվում․ Արայիկ Հարությունյան

		schedule23:24, 19/04/2024Ոսկեպարի ճանապարհի դելիմիտացիայի հարցն առայժմ օրակարգում չէ․ վարչապետն ականջալուր է եղել ոսկեպարցիների մտահոգությանը

		schedule23:10, 19/04/2024Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին ԶՈՒ-ն երբ իր տեղը կզիջի սահմանապահներին․ Հարությունյանն ասաց՝ ինչ քննարկումներ են լինելու

		schedule22:46, 19/04/2024ՀՀ իշխանությունները մեզ տեղյակ են պահել, որ համաձայնությունը ձեռք է բերվել միջազգային սահմանի հիման վրա․ Իրանի դեսպան

		schedule22:38, 19/04/2024Ինչու հայ-ադրբեջանական սահմանազատման գործընթացը մեկնարկեց Տավուշից․ Արայիկ Հարությունյանը մանրամասնել է

		schedule22:15, 19/04/2024Գոյություն չունի «Տավուշից տարածքներ հանձնելու» թեմա, համատեղ հայտարարության մեջ նշվում են գյուղերի անունները․ Գրիգորյան

		schedule22:00, 19/04/2024Ռուսաստանը, ՀԱՊԿ-ը չեն ճանաչում Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը. Լավրովի «ինքնախոստովանությունը»

		schedule21:55, 19/04/2024Այս բարդ գործընթացում պետք է լինենք առավել քան զգոն, տուրք չտանք մանիպուլյացիաներին ու կեղծ տեղեկատվությանը․ Մինասյան

		schedule21:48, 19/04/2024Հուսադրող լուրեր կան Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման գործընթացի մեկնարկի վերաբերյալ․ Կլաար

		schedule21:41, 19/04/2024Ովքեր դեմ են փոխհամաձայնեցված սահմանազատմանը, փորձում են պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը, վերածել ծայրագավառի․ Չախոյան

		schedule21:30, 19/04/2024Վարչապետը Զառի միջնակարգ դպրոցի աշակերտների հրավերով ներկա է գտնվել «Պապ թագավոր» ներկայացմանը

		schedule21:28, 19/04/2024Եթե Ստեփանակերտում ոչ թե «քֆուրով» որոշում ընդունող, այլ ադեկվատ իշխանություն լիներ, կսահմաներ ԼՂ շփման գիծը․ Աթանեսյան 

		schedule21:14, 19/04/2024Մենք ԵՄ-ի հետ սկսում ենք սերտ համագործակցության նոր ճանապարհ․ Արարատ Միրզոյան

		schedule20:59, 19/04/2024Խաղաղության գործընթացը հիմնականում բաղկացած է որոշումներից, որոնք դուրս են «հակամարտելու» տրամաբանությունից․ Թորոսյան

		schedule20:49, 19/04/2024Շուտով հայտնի ուժերը «մետոձիչկաները» կստանան, ու 10 կոպեկանոց լացի նոր եթերաշրջանը կհամարենք բացված․ Ալեքսանյան

		schedule20:38, 19/04/2024Հայաստանը կստանա հնարավորություն սահմանազատման գործընթացը կազմակերպել քաղաքակիրթ և լեգիտիմ ընթացքով․ Ղազարյան

		schedule20:30, 19/04/2024Աշխարհի գավաթ․ մարմնամարզիկ Վահագն Դավթյանը Փարիզի Օլիմպիական խաղերի ուղեգիր է նվաճել

		schedule20:26, 19/04/2024Կողմերը կառաջնորդվեն Ալմա Աթայի 1991թ. հռչակագրով, մի բան, որից Ադրբեջանը արդեն տևական ժամանակ խուսափում էր․ Եղոյան

		schedule20:14, 19/04/2024Հուսանք՝ այցից հետո կհայտնվի մեր հարաբերությունների զարգացման «ճանապարհային քարտեզ»․ Միրզոյանի հարցազրույցը Arab News-ին

Armtimes.com
Armtimes.com

«Խավարումը» եւ ՌԴ-ում Ստալինի պաշտամունքի վերածնունդը. Հայկ Դեմոյանի հոդվածը

26/09/2017 schedule08:16

26/09/2017 08:16