Կառավարության անդամները բզեզ կդառնան. վարչապետը կխախտի աշխատանքային օրենսգիրքը

Չի բացառվում, որ շատ շուտով Հայաստանի կառավարության անդամները հայտնի հեքիաթի հերոսի պես բզեզ դառնան: Նրանք պատրաստվում են աշխատել օրնիբուն` իրենց չխնայելով:

Վարչապետ Կարեն Կարապետյանը երեկվա նիստում, նախքան օրակարգային հարցերի քննարկումը, հանդես է եկել աշխատանքային արտակարգ ռեժիմի անցնելու վերաբերյալ հայտարարությամբ: «Անցել են ընտրությունները շատ ավելի հանդուրժողական մթնոլորտում: Մեր թիմը ստացել է մեր երկրում փոփոխություններ անելու քվե: Իմ հորդորը մեր բոլոր թիմակիցներին հետեւյալն է՝ աշխատանքային ռեժիմի, համապատասխան ջանքերի, պատասխանատվության եւ բոլոր գործողությունների մասով հայտարարում ենք արտակարգ իրավիճակ: Ուրախացնում եմ ձեզ, որ մեր ռեժիմն ավելի է ծանրանում»,- ասել է գործադիրի ղեկավարը:

Իսկ ՀՀ ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանը նիստից հետո լրագրողների հետ ճեպազրույցում մանրամասնել է, որ առաջիկայում սկսելու են նախկին 8 ժամի փոխարեն աշխատել 10-12 ժամ՝ ներառյալ շաբաթ օրերը: Նա նշել է, որ բարձր ցուցանիշ են սահմանել եւ պետք է այդ բարձր ցուցանիշն ապահովեն:

Բայց թե՛ վարչապետի, եւ թե՛ նախարարի խոսքերից հասկանալի չի դառնում` ովքե՞ր են աշխատելու արտակարգ ռեժիմով, միայն գերատեսչությունների ղեկավարնե՞րը, թե նաեւ դրանց աշխատակազմերը, կամ արդյոք պետական ծառայողները վարձատրվելո՞ւ են լրացուցիչ աշխատանքի դիմաց եւ որքա՞ն երկար է շարունակվելու հայտարարված արտակարգ աշխատանքային ռեժիմը:

Այս հարցերի վերաբերյալ պարզաբանում ստանալու նպատակով դիմեցինք ֆինանսների նախարարություն: Տեղեկատվության եւ հասարակայնության հետ կապերի բաժնից փոխանցված պատասխանից պարզ է դառնում, որ վճարում նախատեսված չէ, կառավարությունում հավաքված են ղեկավար մարդիկ, որոնք հանուն երկրի պատրաստ են աշխատել ինչքան որ պետք է, իսկ նրանց օրինակն էլ վարակիչ է ենթակաների համար: Վարակված ենթակաները եւս հավելյալ չեն վարձատրվի:

«Անհերքելի է, որ աշխատանքով կարելի է հասնել ցանկալի արդյունքի: Մեր թիմը գործադրում է առավելագույն ջանքեր՝ արդարացնելու մեր քաղաքացիների սպասումները: Այդ առումով արդյունավետ եւ տեւական աշխատանքն ուղիղ համեմատական է նրան, թե հասարակությունն ինչ դրական փոփոխություններ կզգա իր համար:

Մեր թիմում չկա որեւէ պարտադրանք` կատարելու աշխատանք աշխատաժամանակից դուրս: Մեզ մոտ հավաքված են մարդիկ, որոնք գաղափարի առաջամարտիկներ են, մեծ պատրաստակամությամբ եւ նվիրումով են կատարում իրենց պարտականությունները, որպեսզի արդարացնեն հասարակության սպասումները: Իսկ գաղափարի նվիրյալները լինում են նախաձեռնող եւ պրոակտիվ ու որպես ուղենիշ թիրախավորում են աշխատանքի արդյունքը: Պատահական չէ նաեւ, որ ՀՀ աշխատանքային օրենսդրությունն է ամրագրել այն գաղափարը, որ արտաժամյա չի համարվում ղեկավար պաշտոնատար անձանց` սահմանված աշխատաժամանակը գերազանցող աշխատանքը: Միայն երջանկություն է տեսնել չկաղապարված եւ փութաջան ղեկավար աշխատողների, որոնց աշխատանքը մոտիվացնում է իրենց բազմաթիվ ենթակաների, ովքեր էլ իրենց հերթին նոր գաղափարների իրագործման ակնկալիքով սեփական նախաձեռնություն են դրսեւորում` մաս կազմելու մեր քաղաքացիների բարօրության կերտմանը»:

Բայց եթե անգամ ընդունենք, որ արտակարգ աշխատանքային ռեժիմի անցնելու մասին վարչապետի հայտարարությունը բխում է երկրի նկատմամբ անսահման սրտացավությունից, արդյոք կարելի՞ է անարդարության ու օրենքը ոտնահարելու ճանապարհով հասնել դրական արդյունքի, ի դեպ, առիթի դեպքում էլ խոսել օրենքի երկիր ստեղծելու անհրաժեշտության մասին:

Իսկ եթե ղեկավարներից բացի աշխատելու են պետական այլ ծառայողներ, ինչը հասկանալի է դառնում ֆինանսների նախարարության պարզաբանումից, ապա նշանակում է, որ խախտվելու են աշխատանքային օրենսգրքի մի շարք դրույթներ, ընդ որում` հայտնի էլ չէ, թե որքան ժամանակ:    

Հատուկ կառավարության համար մեջբերենք մի քանի այդպիսի հոդված.

Հոդված 139. Աշխատաժամանակի տեւողությունը

3. Աշխատաժամանակի առավելագույն տեւողությունը, ներառյալ` արտաժամյա աշխատանքը, չի կարող անցնել օրական 12 ժամից (հանգստի եւ սնվելու համար` ընդմիջումը ներառյալ), իսկ շաբաթվա ընթացքում` 48 ժամից:

Բայց հաշվի առնելով աշխատանքային ժամերի մասին ֆինանսների նախարարի հայտարարությունը, ստացվում է, որ մարդիկ այսուհետ աշխատելու են շաբաթական 60-72 ժամ` օրենքով նախատեսված 48 ժամի փոխարեն:

Բացի այդ, գործատուն կարող է աշխատողին ներգրավել արտաժամյա աշխատանքների միայն բացառիկ դեպքերում:

Հոդված 145. Արտաժամյա աշխատանքը թույլատրելու բացառիկ դեպքերը

- Արտաժամյա աշխատանքը թույլատրվում է հետեւյալ բացառիկ դեպքերում, եթե`

    1) կատարվում է պետության պաշտպանության, ինչպես նաեւ տարերային         աղետների, տեխնոլոգիական վթարների, համաճարակների, դժբախտ            պատահարների, հրդեհների եւ արտակարգ բնույթ կրող այլ դեպքերի                կանխարգելման կամ դրանց հետեւանքների վերացման համար                          անհրաժեշտ աշխատանք.

     2) անհրաժեշտ է ավարտել սկսած աշխատանքը, որը պատահական կամ          չնախատեսված խոչընդոտների պատճառով չէր կարող ավարտվել նորմալ        աշխատաժամանակի ընթացքում, եւ եթե սկսած աշխատանքների                      դադարեցումը կարող է առաջացնել նյութերի փչացում, ոչնչացում կամ             սարքավորումների անսարքություն.

     3) իրականացվում է այնպիսի մեխանիզմների կամ սարքավորումների             նորոգման կամ վերականգնման աշխատանքներ, որոնց անսարքության           հետեւանքով ընդհատվել է զգալի թվով աշխատողների աշխատանքը.

     ...

Հոդված 146. Արտաժամյա աշխատանքի տեւողությունը

1. Գործատուի պահանջով արտաժամյա աշխատանքը իրար հաջորդող երկու օրվա ընթացքում չպետք է գերազանցի 4 ժամը, իսկ տարվա ընթացքում` 180 ժամը:

Հոդված 184. Արտաժամյա աշխատանքի եւ գիշերային աշխատանքի վարձատրությունը

- Արտաժամյա աշխատանքի յուրաքանչյուր ժամի համար, ժամային դրույքաչափից բացի, վճարվում է հավելում` ժամային դրույքաչափի 50 տոկոսից ոչ պակաս չափով, իսկ գիշերային աշխատանքի յուրաքանչյուր ժամի համար` ոչ պակաս, քան ժամային դրույքաչափի 30 տոկոսի չափով:

Աշխատանքային օրենսգիրքը չի նախատեսում երկրում փոփոխություններ կատարելու քվե ստանալու հիմքով մարդկանց լրացուցիչ աշխատեցնելու եւ մանավանդ չվարձատրելու հնարավորություն:

Այսպիսով, եզրակացությունը մեկն է` կամ կառավարության վերոնշյալ հայտարարությունը մնալու է զուտ որպես հայտարարություն, կամ գերատեսչությունների աշխատակիցները շահագործվելու են` դա կյանքի կոչելու նպատակով: