Այդ ի՞նչ փողեր են գալիս մասնավոր տրանսֆերտների անվան տակ

Մասնավոր տրանսֆերտները Հայաստանի սոցիալ- տնտեսական կյանքում, եթե պատկերավոր ասենք, խաղում են նույն դերը, ինչ, օրինակ, նավթն ու գազը արաբական շատ երկրներում կամ Ռուսաստանում:

Երբ նավթը էժանանում է, երկրներում նկատվում է տնտեսական անկում, երբ նավթը թանկանում է, տնտեսությունը բարգավաճում է...: Նույնը տեղի է ունենում Հայաստանում, երբ տրանսֆերտների ծավալը նվազում է կամ աճում:  Ուստի մասնավոր տրանսֆերտների հոսքի ցանկացած փոփոխություն մեր երկրում տնտեսական իրավիճակ է փոխում: Վերջին շրջանում մասնավոր տրանսֆերտների առումով, մեղմ ասած, տարօրինակ բաներ են կատարվում, եւ դրանց բացատրությունը որեւէ տեղ չի հնչում: Օրինակ, անցած տարվա վերջին ամսին տրանսֆերտները այնպիսի կտրուկ աճ ունեցան, որպիսին երբեք չէր եղել: Եթե 2015 թվականի դեկտեմբերի տրանսֆերտների զուտ ներհոսքը կազմել էր ընդամենը 66.8 միլիոն դոլար, ապա 2016-ի դեկտեմբերին արձանագրվեց թռիչք` ստացվեց 102.5 միլիոն դոլար:

Ինչի հաշվին տեղի ունեցավ այս աճը՝ որեւէ պատկան մարմնի ներկայացուցիչ չպարզաբանեց: Եթե սա լիներ բնականոն, տրամաբանական գործընթացների արդյունք, ապա այդպիսի պարզաբանում, անշուշտ, կհնչեր: Որոշ տնտեսագետների կարծիքով, անցած տարվա դեկտեմբերին գրանցված մասնավոր տրանսֆերտների կտրուկ աճը կարող է պայմանավորված լինել նրանով, որ այդ ժամանակ ավարտվում էր բանկերի կապիտալի բազմապատկման գործընթացի վերջնաժամկետը: ՀՀ-ում գործող բանկերը իրենց նվազագույն կապիտալը 5 միլիարդ դրամից պետք է հասցնեին 30 միլիարդի: Չէր բացառվում, որ կապիտալի համալրման համար ներդրված գումարի մի որոշ մասը արտերկրից եկել է հենց մասնավոր տրանսֆերտների տեսքով, ինչը շատ նորմալ երեւույթ է: 

Բայց երեկ ՀՀ կենտրոնական բանկը հրապարակեց այս տարվա հունվարին դեպի Հայաստան մասնավոր տրանսֆերտների մասին տվյալները, եւ դրանք արդեն, մեղմ ասած, տարօրինակ են: Անցած տարվա հունվարի համեմատ տրանսֆերտների ծավալը աճել է ոչ թե մի քանի տասնյակ տոկոսով, այլ ավելի քան երկու անգամ: Զուտ ներհոսքը այս հունվարին կազմել է 41.6 միլիոն դոլար, անցած տարվա հունվարի 20 միլիոն դոլարի դիմաց: Այդ ի՞նչ եղավ, այդ ի՞նչ փողեր են մասնավոր տրանսֆերտների տեսքով հոսում Հայաստան եւ ինչի են դրանք վերածվում:

Խնդիրն այն է, որ մասնավոր տրանսֆերտներ ասելով՝ մենք միշտ պատկերացրել ենք հիմնականում այն գումարները, որ արտագնա աշխատանքի մեկնած մեր հայրենակիցները ուղարկում են Հայաստանում ապրող իրենց հարազատներին: Կամ այն գումարները, որ ուղարկում են իրենց բարեկամներին տարիներ առաջ Հայաստանից հեռացած մեր հայրենակիցները: Եվ այդ գումարների ծավալների հոսքերի փոփոխություններն էլ միշտ եղել են խիստ պատճառաբանված: Ասենք, արտագնա աշխատանքի մեկնող մեր հայրենակիցների հիմնական մասը ուղղվում է դեպի Ռուսաստան: Եվ տրանսֆերտների 80-85 տոկոսն էլ գալիս է հենց Ռուսաստանից: Հենց նավթի գինը նվազում է, ՌԴ-ում տնտեսական վիճակը վատանում է, նվազում են նաեւ արտագնա աշխատանքի մեկնած մեր հայրենակիցների եկամուտները, եւ հետեւաբար՝ նվազում են նաեւ Հայաստան եկող տրանսֆերտների ծավալները: Մյուս երկիրը, որտեղից գալիս են շոշափելի տրանսֆերտներ, ԱՄՆ-ն է: Սա էլ պայմանավորված է այդ երկիր արտագաղթած մեր հայրենակիցների` իրենց բարեկամներին ուղարկած գումարներով: Ու քանի որ ԱՄՆ տնտեսությունը շատ ավելի կայուն է, քան ՌԴ-ինը, ուստի ԱՄՆ-ից եկած գումարների ծավալների տատանումները ավելի «հարթ» են:

Եվ հենց այս տեսանկյունից էլ բոլորովին անհասկանալի է, թե ինչ կատարվեց անցած երկու ամիսներին: Անցած տարվա հունվարին արձանագրված միտումները լրիվ ավանդական են եղել: Տրանսֆերտների զուտ ներհոսքը կազմել է 20 միլիոն դոլար, որից 14.5 միլիոնը եկել է ՌԴ-ից, իսկ 4.4 միլիոնը՝ ԱՄՆ-ից: Այլ երկրներից եկած տրանսֆերտների ծավալը շատ փոքր է` ընդամենը մեկ միլիոն դոլար: Այս տարվա հունվարին «ավանդույթները» խախտվել են: Զուտ ներհոսքը կազմել է արդեն 41.7  միլիոն դոլար, որից 26.9 միլիոնը եկել է ՌԴ-ից, 5 միլիոնը՝ ԱՄՆ-ից: Իսկ թե որտեղից է եկել մնացած մոտ 9 միլիոն դոլարը, մնում է անհայտ:  

Նախ, տարօրինակ է, որ ՌԴ-ից եկող տրանսֆերտները աճել են համարյա երկու անգամ: Իհարկե, ՌԴ տնտեսությունը փոքր-ինչ կայունացել է, ռուբլին մի փոքր արժեվորվել է, բայց եթե ամեն ինչ շարունակվեր նախկին միտումներին համահունչ, տրանսֆերտների ծավալը կարող էր աճել, ասենք, մի 5 կամ 10, կամ, ասենք, 15 տոկոսով: Բայց կրկնապատկվել չէր կարող հաստատ: Սա մեկ տարօրինակությունն է: Մյուս տարօրինակությունը, ինչպես նշեցինք, այլ երկրներից եկած տրանսֆերտների տասնապատիկ աճն է: Նման երեւույթ կարող էր լինել, եթե ասենք մեր հայրենակիցները այս տարվա հունվարին ավտոբուսներով մեկնեին ոչ թե Ռուսաստան, այլ ասենք Եվրոպա ու այնտեղից փող ուղարկեին իրենց հարազատներին: Նման երեւույթ տեղի չի ունեցել, եւ դա նույնպես ակնհայտ է:

Որպես հնարավոր տարբերակ, կարելի է քննարկել այն, որ տրանսֆերտների նման կտրուկ աճը պայմանավորված լինի առաջիկա ընտրություններով: Ասենք, թեկնածուներին ֆինանսական օգնության նպատակով իրենց մտերիմները գումարներ ուղարկեն տրանսֆերտների տեսքով: Սա քիչ հավանական է, քանի որ հունվարին դեռ հայտնի չէր, թե ով է առաջադրվելու եւ երկրորդ` դա հաստատ չէր կարող հանգեցնել տրանսֆերտների կրկնակի աճի:

Մյուս տարբերակն այն է, որ արտասահմանից ֆիզիկական անձինք ներդրումներ են անում մեր տնտեսության մեջ եւ նրանց ուղարկած գումարները նույնպես, մեթոդոլոգիայի իմաստով, կարող են որակվել որպես մասնավոր տրանսֆերտներ: Ցավոք սրտի, այդպիսի միտումներ գոնե հիմա չեն նկատվում:

Ուստի մասնավոր տրանսֆերտների այսպիսի կտրուկ աճը մնում է տարօրինակ, եթե չասենք՝ կասկածելի: Մանավանդ, երբ Կենտրոնական բանկը համառորեն լռում է եւ որեւէ կերպ չի պարզաբանում, թե որն է այս երեւույթի պատճառը:

Տպել
7520 դիտում

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան

Այս անգամ դաշտ են նետել սիրելի պահեստայինին, որը մեկ շաբաթում մեկ ստորագրությամբ լուծարեց ԼՂ-ն. Հովհաննիսյան

Ընթանում է «Հայաստանը՝ որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ» միջազգային գիտաժողովը (տեսանյութ)

Հայաստանի գոյությունը կարող է երաշխավորվել բացառապես եվրոպական ընտանիքում․ Արման Բաբաջանյան

ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք

Եթե մենք մնում ենք Ռուսաստանի հետ, խնդիրները լուծվելու են մեր հաշվին. Արամ Սարգսյան

2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին

Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել

«Տոյոտա»-ի 51-ամյա վարորդը, լինելով խմածության ամենաբարձր աստիճանի, բախվել է 3 մեքենայի

Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչների հետ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները ևս 9 ամիս սոցիալական աջակցություն կստանան, ընդլայնվել է նաև շահառուների շրջանակը

Հայաստանը մարդասիրական օգնություն կցուցաբերի Գազային

Եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնող քաղաքացիները պետք է իրականացնեն անձի նույնականացման գործընթաց․ ՊԵԿ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված շուրջ 17 հազար երեխա կրթություն է ստանում ՀՀ դպրոցներում

Խմելու ջրի սակագինը չի թանկանա

ԱՄՆ-ը համաձայն չէ Ադրբեջանի պնդումների հետ․ Մեթյու Միլլեր

Հայաստանը կստանա 92,3 մլն եվրոյի բյուջետային վարկ և 16 մլն եվրոյի դրամաշնորհ. ինչ նպատակների համար կծառայեն դրանք

Հայաստանում, բացի ՀՀ կառավարությունից, որևէ այլ կառավարություն չի կարող գոյություն ունենալ. Փաշինյան

Ադրբեջանի ՊԱԾ ղեկավարը Հայաստանին սպառնում է՝ մեղքը բարդելով Ֆրանսիայի վրա

«Կովկասի գերուհի» ռեստորանի մենեջերը կասկածվում է 11 միլիոն դրամ հափշտակելու համար

ԱԱԾ-ն հայտարարություն է տարածել

Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ծանուցում չի ուղարկել, բայց աշխատանքներին չի մասնակցում. Թասմագամբետով

Հաստատվել է նախադպրոցական հաստատության ղեկավարման իրավունքի քննության թեստավորման նոր հարցաշարը. ԿԳՄՍՆ

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Հայ-վրացական սահման տանող ճանապարհի փակ հատվածը թեթև մարդատար մեքենաների համար բացվել է

Թալանել են Սայաթ-Նովա պողոտայի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակվել է 5,5 մլն դրամի բջջային հեռախոս

1000-րդ գործն է մակագրվել ամբողջությամբ թվայնացված քաղաքացիական դատարան. Մինասյանը նշել է համակարգի առավելությունները

Հաստատվել է Բլինքենի և Սամանթա Փաուերի մասնակցությունը ՀՀ-ԱՄՆ-ԵՄ եռակողմ հանդիպմանը

Սպանդարյան, Տոլորս և Տաթև ջրամբարներում ձկնապաշտպան կառույցների նախագծում. հայտարարվում է մրցույթ

Ինչպես ապահովել երեխաների անվտանգ երթևեկությունը. Առողջապահության նախարարության խորհուրդը

Ucom ընկերությունը ցանցային վերազինման աշխատանքներ է մեկնարկում մի շարք մարզերում

ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ

«Ինկած բերդի իշխանուհին»՝ 6 մրցանակի դափնեկիր. հայտնի են «Արտավազդ» թատերական մրցանակաբաշխության հաղթողները

Գեղամ Մանուկյանը երբ լսեց կատարված աշխատանքների մասին, երևի ուրախությունից հուզվել է, և լացը կարող էր գալ․ Քոչարյան

Crocus City Hall-ի ահաբեկչության զոհերի թիվը հասել է 143-ի

Մտածում էի՝ այստեղ միակ հնդիկն եմ լինելու. գրող Արջուն Կրիշնա Լալիի արկածները Հայաստանում (տեսանյութ)

15 օրվա ընթացքում վճարելու դեպքում տուգանքը կնվազի 30 տոկոսով․ երբ կսկի գործել համակարգը

ՀՀ-ն պատրաստ է Ադրբեջանի հետ արդեն համաձայնեցված սկզբունքների հիման վրա գնալ խաղաղության պայմանագրի անհապաղ ստորագրմանը