Դպրոցներում կլինեն ուսուցչի օգնականի հաստիքներ. ի՞նչ է դա տալու

Հայաստանում սկսվել է ուսուցչի օգնականի հաստիքներ ստեղծելու գործընթաց: Հանրակրթական դպրոցներում սովորող յուրաքանչյուր 100-150 երեխայի հաշվով նախատեսվում է ունենալ ուսուցչի մեկ օգնական: Այսինքն ստացվում է, որ նա կաշխատի միաժամանակ 3-5 դասարաններում` այդտեղ դասավանդող բոլոր ուսուցիչների հետ համագործակցելով:

Ուսուցչի օգնականի հաստիքը համընդհանուր ներառական կրթության անցնելու բաղադրիչներից է, որը սահմանված է «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքում: Նախատեսվում է, որ համընդհանուր ներառման գործընթացը պետք է ավարտին հասցվի մինչեւ 2025 թվականը, ինչը նշանակում է, որ տարբեր խնդիրներով երեխաները, այդ թվում զարգացման եւ ֆիզիկական խնդիրներ ունեցողները, այդ ընթացքում պետք է սկսեն սովորել հանրակրթական դպրոցներում: Եվ նշվում է, որ նրանց պետք է աջակցեն նաեւ սոցիալական մանկավարժը, հոգեբանը, ուսուցչի օգնականը:

ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարարության հանրակրթության վարչության գլխավոր մասնագետ Անահիտ Մուրադյանը մեր զրույցում ասաց, թե փորձը ցույց է տալիս, որ դպրոցում սովորողների տասը տոկոսն այսպես թե այնպես ունի որոշակի աջակցության կարիք, եւ իրենց հաշվարկները ելնում են դրանից:

Խոսելով ուսուցչի օգնականի պարտականությունների մասին` նախարարության մասնագետը նշեց. «Նա ուսուցչին աջակցություն պետք է ցուցաբերի առաջին հերթին հայտնաբերելու այն երեխաներին, որոնք այս կամ այն պատճառով չեն հասցնում հանրակրթական ծրագիրը եւ այն մեթոդների ու միջոցների ընտրության հարցում, որոնցով պետք է երեխաներին աջակցություն տրամադրվի: Այսինքն` ուսուցչի հետ համատեղ նա աշխատում է դասարանում, ուսուցիչն ասում է` Պողոսը, Պետրոսը, Մարտիրոսը մի քիչ հետ են մնում ուսումնական ծրագրով, սկսում են ուսուցչի հետ համատեղ դիտարկել, թե այդ երեխաների մոտ ինչն է խնդիրը եւ կախված դրանից` նրանց համապատասխան աջակցության համակարգ պետք է տրամադրվի: Ասենք, եթե երեխան ուշադրության խնդիր ունի, ուրեմն դասը պլանավորելիս համատեղ պետք է որոշել` ինչպես անել, որ նա կենտրոնանա եւ այլն»:

«Հանրակրթության մասին» օրենքում ուսուցչի օգնական հասկացությունը բացատրվում է հետեւյալ կերպ` կրթության կազմակերպման գործընթացում ուսուցչին աջակցող մանկավարժական աշխատող: Մանկավարժական աշխատողն էլ, ըստ նույն օրենքի, սովորողների կողմից հանրակրթական ծրագրերի յուրացմանը նպաստող եւ (կամ) կրթության բովանդակության պահանջները ապահովող ուսումնական հաստատության, ինչպես նաեւ մանկավարժահոգեբանական կենտրոնների աշխատակիցն է:

Ի դեպ, համընդհանուր ներառական կրթության անցնելու ճանապարհին հատուկ դպրոցները վերափոխվում են մանկավարժահոգեբանական աջակցության կետրոնների, որոնք պետք է դպրոցներին օգնության հասնեն, եթե հատուկ կարիքներով երեխաների կրթության ընթացքում դպրոցները հայտնվեն բարդ իրավիճակում: Առաջինը համընդհանուր ներառական կրթության անցնելու հնարավորությունը տրվել է Սյունիքի մարզին: Այնուհետեւ Տավուշի եւ Լոռու մարզերին` սույն թվականի սեպտեմբերի 1-ից: Գործընթացը կեզրափակեն Արարատի եւ Վայոց ձորի մարզերը` 2021 թվականին:

Համաձայն ՀՀ կառավարության սույն թվականի փետրվարի 16-ի որոշման, «ուսուցչի օգնականի միջին ամսական աշխատավարձը հաշվարկվում է մանկավարժների միջին ամսական հաշվարկային աշխատավարձի 80 տոկոսի չափով»: Ինչ վերաբերում է ուսուցչի օգնականի ընտրությանը, կրթության եւ գիտության նախարարության գլխավոր մասնագետը նշեց, որ օրինակ Սյունիքում ուսուցչի օգնականի կարգավիճակով սկսել են աշխատել վերակազմակերպված հատուկ դպրոցների մանկավարժները:

Այսինքն` ստացվել է, որ երեխան հատուկ դպրոցից ներառական դպրոց է տեղափոխվում իր ուսուցչի հետ: Նույն սկզբունքը կգործի նաեւ մյուս մարզերի դեպքում: Բայց եթե կարիք լինի լրացուցիչ մասնագետների, ապա, ըստ Անահիտ Մուրադյանի, ուսուցչի օգնական կարող է աշխատել մանկավարժական կրթություն ստացած ցանկացած անձ:

Հետաքրքրվեցինք, թե ուսուցչի օգնականի հաստիքը դպրոց ներմուծելուց առաջ որեւէ ուսումնասիրություն իրականացվե՞լ է` պարզելու համար, թե ներառական դպրոցներում հոգեբանի, սոցիալական մանկավարժի աշխատանքը որքանով է արդյունավետ, որովհետեւ կարծիք կա, որ այդ մասնագետների գոյությունը կամ ներկայությունը հաճախ զուտ ձեւական բնույթ է կրում:

«Ես համաձայն չեմ: Ցանկացած ուսուցչի, ցանկացած աշխատողի աշխատանք արդյունավետ է կամ արդյունավետ չէ: Այն, ինչ-որ մենք անում ենք, մեզումեզ չենք հնարել: Ներառական կրթության փորձը Հայաստանում կա 2001 թվականից` ծրագրային մակարդակով, 2005 թվից` օրենքով սահմանված կարգով, ուղղակի կազմակերպման ձեւն է տարբեր, եթե այն ժամանակ հատվածային դպրոցներ էին նախարարի հրամանով ճանաչվում ներառական կրթություն իրականացնող, հիմա մենք անցնում ենք համընդհանուրի»,- պատասխանեց հանրակրթության վարչության գլխավոր մասնագետը: