Ֆուտբոլ եւ ֆինանսներ. Անգլիացիները կախարդական փայտիկ ունեն

Ֆուտբոլային ամբողջ աշխարհն ամառային տրանսֆերային պատուհանի ընթացքում ուշադիր հետեւում էր անգլիական ակումբների եւ, հատկապես, Մանչեսթեր քաղաքի 2 հանրահայտ թիմի՝ «Յունայթեդի» եւ «Սիթիի» գործողություններին եւ զարմանքով արձանագրում՝ «գժվել են»: Հիշեցնեմ, որ այս ամառ «Մանչեսթեր Սիթին» նոր ֆուտբոլիստներ ձեռք բերելու համար ծախսեց մոտ 143 միլիոն ֆունտ, իսկ «Մանչեսթեր Յունայթեդը» գնեց 4 նոր ֆուտբոլիստ՝ ընդհանուր 157 միլիոն ֆունտ արժեքով: Այս ծախսերին գումարենք նաեւ նոր գլխավոր մարզիչներին. ժամանակակից ֆուտբոլի ամենատիտղոսավոր մասնագետներից իսպանացի Խոսեպ Գվարդիոլային («Սիթի») եւ պորտուգալացի Ժոզե Մոուրինյոյին («Յունայթեդ»):

Ընդհանուր առմամբ, անգլիական թիմերն այս ամառվա ընթացքում նոր ֆուտբոլիստներ ձեռք բերելու համար ծախսեցին 1 միլիարդ 203 մլն ֆունտ. նման ծախսերի մասին կերազեն եվրոպական այլ երկրներում: Անգամ Անգլիայի 1-ին լիգայում հանդես եկող «Նյուքասլը» եւ «Աստոն Վիլան» տրանսֆերների վրա ավելի շատ ծախսեցին, քան մադրիդյան հսկաները՝ «Ռեալը» եւ «Ատլետիկոն»: Բայց, ինչպես նշում են ֆուտբոլում յուրաքանչյուր, անգամ ամենափոքր գործոնի վրա ուշադրություն դարձնող անգլիացի լրագրողները, տրանսֆերները ամենեւին էլ անգլիական թիմերի համար ամենամեծ ծախսերը չեն:

Համաձայն հրապարակված տվյալների շատ ավելի մեծ են համարվում ֆուտբոլիստների աշխատավարձերը. 2015 թվականի տվյալներով՝ նույն «Մանչեսթեր Յունայթեդում» այն կազմել է 190, «Մանչեսթեր Սիթիում»՝ 205 միլիոն ֆունտ: Ընդ որում, նախորդ 2 տարվա համեմատ 2 թիմում այս հոդվածով ծախսերը զգալիորեն նվազել են: Նման ահռելի ծախսերի պարագայում ուղղակի զարմանալի էր օրեր առաջ նույն «Յունայթեդի» եւ «Սիթիի» հրապարակած տարեկան ֆինանսական հաշվետվությունները, համաձայն որոնց՝ 2 թիմերն էլ անցյալ տարին փակել են դրական հաշվեկշռով եւ շատ ավելի մեծ եկամուտներ են ակնկալում ընթացող մրցաշրջանում:

Ստացվում է, որ անգլիական թիմերը ահռելի ծախսեր են անում տրանսֆերների ժամանակ, վճարում են հսկայական աշխատավարձեր (հաշվում ենք զուտ այս ծախսերը), եվրագավաթներում արդեն քանի տարի է չեն կարողանում մրցանակ նվաճել եւ... եկամուտներ են ստանում, դեռ սպասում էլ ավելի մեծ եկամուտների: Ո՞րն է այս «հրաշքի» գաղտնիքը, մի՞թե անգլիացիները հայտնագործել են «կախարդական փայտիկ»: Բացատրությունը շատ ավելի պարզ է, քան կարելի էր պատկերացնել. ուղղակի անգլիական ֆուտբոլային ակումբները վերածվել են հրաշալի աշխատող ֆինանսական կազմակերպությունների ու կարողանում ենք «արտադրել» լավ վաճառվող «ապրանք»: Անգլիայի առաջնությունում հանդես եկող թիմերը իրենց եկամուտների առյուծի բաժինը ստանում են հանդիպումների հեռարձակման իրավունքների, տոմսերի, ատրիբուտիկայի եւ մարզաշապիկների վաճառքից:

Հեռարձակման իրավունքները վաճառվում են եռամյա ժամկետով, եւ 2016-19 թվականների համար միայն Անգլիայի բարձրագույն՝ Պրեմիեր լիգայի հանդիպումները վաճառվել են 5,1 միլիարդ ֆունտով: Սա մոտավորապես 1,7 անգամ ավելի է, քան նախորդ՝ 2013-16 թվականների հեռարձակման վաճառքի գինը: Սա նշանակում է, որ Պրեմիեր լիգայում անգամ վերջին տեղը գրաված թիմը ստանալու է երաշխավորված գումար մոտ 115 միլիոն ֆունտի չափով: Բնականաբար, բարձր գինը պահանջում է նաեւ ավելի «որակով ապրանք»՝ նոր ֆուտբոլիստներ, համաշխարհային աստղեր:

Անգլիական թիմերը նաեւ կարողացել են իրենց ստադիոնները դարձնել շատ հարմարավետ եւ հարմար հանդիսականների համար, ինչի շնորհիվ ընդհանուր հաճախելիության առումով զգալիորեն առաջ են անցել եվրոպական մյուս երկրներից: Անցյալ խաղաշրջանում Անգլիայի Պրեմիեր լիգայի խաղերին հաճախել է մոտ 21,4 միլիոն մարդ: Հետաքրքիր է, որ ընդհանուր հաճախելիության ցուցանիշով Անգլիայի 1-ին լիգան՝ Չեմպիոնշիփը՝ 2-րդ տեղում է՝ 19,4 միլիոն մարդ: Ավելացնենք նաեւ տարբեր ատրիբուտիկաների, մարզաշապիկների վաճառքից ստացած շահույթները. մասնավորապես «Մանչեսթեր Յունայթեդը» շվեդ Զլատան Իբրահիմովիչի մարզաշապիկների վաճառքից ստացել է արդեն մոտ 90 միլիոն եվրո:

Ստացվում է, որ անգլիական ակումբների տերերը ամենեւին էլ չեն «գժվել», առավել եւս՝ չեն դիմել «կախարդական փայտիկի» օգնությանը: Ուղղակի կարողացել են նորմալ կառավարել, բիզնեսի տրամաբանությամբ զարգացնել իրենց ղեկավարած ոլորտը՝ ֆուտբոլը:

Հ.Գ. Երեկ կայացել է Անգլիայի լիգայի գավաթի խաղարկության 1/8 եզրափակիչի վիճակահանությունը: Հոկտեմբերի 24-ին կայանալիք խաղում «Մանչեսթեր Յունայթեդը» հյուրընկալելու է «Մանչեսթեր Սիթիին»: