Դիստանցիոն պատերազմ. բլից-կրիգ ԼՂՀ-ում չի ստացվելու

ԼՂՀ նախագահ Բակո Սահակյանի խոսնակ Դավիթ Բաբայանը երեկ մեզ հետ զրույցում հայտարարեց, որ սրընթաց պատերազմ Արցախում չի ստացվելու:

- Պարոն Բաբայան, Սերժ Սարգսյանը հայտարարեց, որ Ղարաբաղը Հայաստանի անբաժան մասն է, ինչին Ադրբեջանի արտգործնախարար Մամեդյարովը ՄԱԿ-ի ամբիոնից կտրուկ արձագանքեց: Արդյոք Սարգսյանի հայտարարությունը նշանակո՞ւմ է, որ առաջինը հենց ՀՀ-ն կճանաչի ԼՂՀ-ն:

- ՀՀ-ն չպետք է առաջինը ճանաչի, աշխարհի պետությունները պետք է ճանաչեն: Ինչ վերաբերում է հայտարարությանը, սա այն է, ինչ մենք ասում ենք՝ գոյություն ունի մեկ ընդհանուր հայրենիք, դա Հայաստանն է, որը բաղկացած է մեր 2 անկախ պետություններից: Սակայն հետաքրքիր է, որ որոշ հայտնի պրովոկատորներ, թե՛ ներսում, թե՛ դրսում, ասում են, որ Արցախը ՀՀ-ի մարզ է, այսպիսով հարված էին հասցնում մեզ՝ հասկանալի պատճառներով: Ադրբեջանը նույնիսկ տերմինաբանորեն ադրբեջանաղարաբաղյան հակամարտությունը ներկայացնում է որպես հայ-ադրբեջանական՝ իմանալով, որ դա շատ վտանգավոր է, որ ժողովուրդները թշնամանան: Իրենց սեփական ժողովրդին դարձրել են մոլագար, ֆաշիզմ են ներշնչում իրենց մատաղ սերնդին: Բացի այդ, նույն Ադրբեջանը եւ Թուրքիան, քանի՜ անգամ են Դեմիրելը, Օզալը, էրդողանը, Էլչիբեյը, Հեյդար Ալիեւը ասել, որ մի ազգ են, երկու պետություն: Ինչո՞ւ այդ ժամանակ Մամեդյարովը չէր խոսում, այսինքն, ինչ կարելի է իրենց, չի կարելի մե՞զ:

- Այս ընթացքում սահմանային իրավիճակը համեմատաբար խաղաղ էր Նախիջեւանի կողմից, բայց այսօր (երեկ) հայտնի դարձավ, որ այնտեղ էլ է դիվերսիոն փորձ կատարվել: Սա ինչպե՞ս կբացատրեք:

- Նախիջեւանը, լինելով մեր պատմական կարեւորագույն տարածքներից մեկը, վերածվել է մի հենակետի, որտեղից Ադրբեջանին զենք է մատակարարվում: Այնտեղից նաեւ վարձկաններ էին գալիս Ադրբեջան եւ պատերազմում Արցախի դեմ: Այսպիսի փաստեր կան: Ակնկալել, որ այդտեղից որեւէ խախտում կամ դիվերսիոն փորձ չի լինելու, ճիշտ չէ: Իհարկե, լինելու է, որովհետեւ սա ադրբեջանական պետության ընդհանուր տրամաբանության մեջ է մտնում:

- Թուրքիան իրեն համարում է Նախիջեւանի ինքնավար հանրապետության երաշխավորը. չի՞ նշանակում սա, որ  հենց Թուրքիան է բացահայտ միջամտում սահմանային այս գործողություններին:

- Իհարկե, միջամտում է եւ չի թաքցնում: Թուրքիան ունի շատ բացասական դերակատարություն՝ ե՛ւ թուրքական զենք են վաճառում ու նվիրում Ադրբեջանին ե՛ւ թուրք գեներալներն են ամեն օր ադրբեջանցիների հետ կապ հաստատում, այնտեղ աշխատում, ծառայում: Մի մոռացեք, ի վերջո, որ հենց Թուրքիան է ստեղծել Ադրբեջանը եւ թուրքական զենքի շնորհիվ է ստեղծվել Ադրբեջան կոչված արհեստական պետությունը: Եվ հիմա նրանք շարունակում են իրենց ապակառուցողական քաղաքականությունը նաեւ Նախիջեւանի ուղղությամբ: Բայց այստեղ խնդիրն այն է, որ երբ մենք ասում ենք, որ ռազմական ճանապարհը լուծում չէ, դա հղի է անկանխատեսելի հետեւանքներով, սա նաեւ վերաբերվում է այսպիսի լարվածությունների: Եթե լինի պատերազմ Արցախի եւ Ադրբեջանի միջեւ, բնական է, որ այստեղ կամա, թե ակամա միջամտելու են ե՛ւ գերտերությունները ե՛ւ տարածաշրջանային պետությունները՝ նույն Թուրքիան... Հետեւաբար, սա կլինի նաեւ հարձակում Հայաստանի դեմ: Նույն Ադրբեջանում ապրում են բազմաթիվ ազգեր՝ թալիշները, լեզգիները, որոնք կարող են ոտքի կանգնել, ինչը եղել է արցախյան առաջին պատերազմում: Թալիշներին օգնելու կգան Իրանից, սա նշանակում է, որ Ռուսաստանն ու Իրանը ուզած, չուզած կմիջամտեն, այնուհետեւ Ամերիկան, որովհետեւ Վրաստանում կարող են լինել լուրջ հայ-ադրբեջանական բախումներ, եւ սա ողջ տարածաշրջանը կներքաշի: Ադրբեջանը երբ պարտվում էր արցախյան պատերազմում, լեզգիները թղթի վրա Լեզգիստան պետություն էին հռչակել, իսկ թաշիլները 20-րդ դարում 2 անգամ են պետականություն հռչակել՝ 1919-ին եւ 1993-ին՝ երբ Արդբեջանը պարտվում էր Արցախում: Սա ավելի մեծ պատերազմ կարող է լինել, քան իսլամական պետության, քան Սիրիայի փլուզումը, Իրաքը, Աֆղանստանը: Որեւէ մեկը չի ուզում, որ նման մի թեժ կետ բացվի, որը կարող է բերել 3-րդ համաշխարհային պատերազմի: Կարծում եմ, միջազգային հանրությունը լավ է պատկերացնում սրա հետեւանքները:   

- Բայց այս ստատուս քվոն ինչքա՞ն կարող է պահպանվել:

- Մենք պիտի սա դիտարկենք ոչ թե մեր զգացմունքներից ելնելով, այլ սառը տրամաբանությամբ: Ստասուս քվոն կարգավորման մի տարբերակ ունի, որը գործում է 1994-ից: ԼՂՀ-ն, այո, ճանաչված չէ, բայց իր անվտանգությունը մինիմալ ձեւով ապահովում է, որովհետեւ սրանից այն կողմ անհնարին է լինելու ապահովել մեր անվտանգությունը նման պայմաններում:

- Ադրբեջանի զինուժի կողմից վերջին օրերին ծավալվող ագրեսիվ գործողությունները ինչո՞վ են պայմանավորված, որ հնարավորինս ճնշեն Հայաստանին եւ մեծ զիջումնե՞ր կորզեն, թե՞ իրենց ներքաղաքական հարցերով, ու արդյոք դուք հնարավոր համարո՞ւմ եք, որ սրընթաց պատերազմ լինի, ինչպես Վրաստանում եղավ:

- Այստեղ ուրիշ խնդիր կա. անդրադառնալով վրաց-ռուսական պատերազմին, պետք է հաշվի առնել, որ Հարավաին Օսեթիան չուներ սեփական հզոր կանոնավոր բանակ, այնտեղ կային ռուսական խաղաղապահներ՝ 500-1000 հոգի: Վրացիները փորձեցին այդ հարցը կարգավորել ռազմական ճանապարհով՝ հաշվի չառնելով, որ նման պատերազմը այլեւս չի լինելու լոկալ, այն, ինչը Ադրբեջանը նույնպես պետք է հաշվի առնի: Եվ սա բերեց ավելի մեծ պատերազմի՝ ռուս-վրացական: Արցախը, ի տարբերություն Հարավային Օսեթիայի, ունի կանոնավոր հզոր բանակ եւ ՀՀ-ի հետ շատ սերտ ռազմաքաղաքական համագործակցություն: Ադրբեջանցիները վախենում են անմիջական մարտի բռնվել մեզ հետ. դա նրանք մի քանի անգամ փորձել են եւ տվել են մեծ կորուստներ, հիմա այսպես հեռվից դիստանցիոն պատերազմ են վարում: Ինչ վերաբերում է սրընթաց պատերազմին, սա նույնպես չի ստացվի, որովհետեւ արդեն 21 տարի է, այստեղ ռազմական ենթակառուցվածքը գործում է, շատ մեծ քանակության զենքեր կան եւ բլից-կրիգ չի ստացվելու ուղղակի: Սա լինելու է երկարատեւ պատերազմ: Միգուցե բլից-կրիգ ստացվի, բայց՝ հակառակը. եթե ադրբեջանական հարձակումը ճնշվեց, իհարկե, մենք հո չենք կանգնելու մեր տեղում, շարունակելու ենք առաջ գնալ: Սա կարող է իր հետեւանքները բերել, ազգային փոքրամասնությունները Ադրբեջանում ոտքի կանգնեն, իսկ սա ընդհանրապես կարող է Ադրբեջան պետությունը վերացնել համաշխարհային քարտեզից: Բացի դրանից, Ադրբեջանը ֆաշիստական պետություն է եւ այս տիպի պետությունները լինում են ագրեսիվ: Իհարկե, կան նաեւ ներքաղաքական խնդիրներ: Ալիեւյան կլանը ուզում է իր իշխանությունը պահել, նոյեմբերին Ադրբեջանում խորհրդարանական ընտրություններ են, իսկ արաբական գարուններից հետո այսպիսի իրավիճակը կարող է շատ շուտ դառնալ հեղափոխական: Դրա դեմ լավագույն տարբերակներից մեկը արտաքին թշնամու կերպարի սերմանումն է, եւ նույնիսկ իրենք շահագրգռված են, որ կորուստներ տան, որ այդ թաղումներով միտինգներ ու քարոզարշավ կազմակերպեն:

- Ընտրությունների ավարտից հետո կհանդարտվե՞ն:

- Շատ քիչ կհանդարտվեն: Ալիեւյան կլանն այնքան է թալանել, որ իշխանափոխությունը կյանքի ու մահվան խնդիր է: Հետեւաբար, նա ատամներով պահպանելու է իր հարստությունը սեփական ժողովրդից: