Եվրոդատավորի մրցույթի ստվերը

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում Հայաստանի դատավորի մրցույթում հաղթող ճանաչված երեք թեկնածուների ցանկը, որ Սերժ Սարգսյանը շաբաթ օրը հաստատել էր ու մեր տեղեկություններով՝ այն արդեն ուղարկվել է ԵԽԽՎ, ամենայն հավանականությամբ, կրկին բացասական եզրակացություն կստանա:

Մրցույթը դիտարկած «Իրավունքի Եվրոպա» կազմակերպությունը մեծ եւ մանրակրկիտ զեկույց է պատրաստում մրցույթի ընթացքի վերաբերյալ, որը կհրապարակվի այս շաբաթվա վերջին, իսկ այնուհետեւ կուղարկվի նաեւ ԵԽԽՎ, որտեղ էլ լիագումար նիստի ընթացքում ԵԽԽՎ պատգամավորները քվեարկությամբ պետք է հայաստանյան մրցույթում հաղթող ճանաչված երեք թեկնածուներից մեկին ընտրեն ՄԻԵԴ-ում ՀՀ դատավոր: Սերժ Սարգսյանի հրամանագրով ստեղծված մրցույթային հանձնաժողովը, որի նախագահը ՍԴ նախագահ Գագիկ Հարությունյանն է, հաղթող էր ճանաչել ՀՀ նախկին օմբուդսմեն Արմեն Հարությունյանին, միջազգայնագետ Արա Ղազարյանին եւ մոտ 10 ամիս առաջ վարչական դատարանի դատավոր նշանակված Լիանա Հակոբյանին, ով մինչ այդ աշխատում էր ՍԴ իրավաբանական բաժնում: Մինչ ԵԽԽՎ լիագումար նիստը, սակայն, ԵԽԽՎ-ում գործող խորհրդատվական մարմինը պետք է դրական կամ բացասական եզրակացություն տա՝ ներկայացված անձինք համապատասխանո՞ւմ են ՄԻԵԴ դատավորի չափանիշներին, թե ոչ: Հիշեցնենք, սույն խորհրդատվական խումբը բացասական եզրակացություն էր տվել դեռ անցյալ տարվա հոկտեմբերին տեղի ունեցած մրցույթում հաղթող ճանաչվածների ցանկին, որը Սերժ Սարգսյանը ստիպված եղավ չեղյալ համարել եւ նոր մրցույթ նշանակել: ԵԽԽՎ խորհրդատվական խմբի որոշման կայացման ընթացքում վճռորոշ դեր էր խաղացել ընտրությունները դիտարկած միակ կազմակերպության՝ «Իրավունքի Եվրոպա» հ/կ-ի՝ Ստրասբուրգ ուղարկած զեկույցը, որտեղ մանրակրկիտ վերլուծության էր ենթարկվել մրցույթի ողջ ընթացքը, որը գնահատվել էր ոչ արդար: Այս անգամ իշխանությունները բավական մեծ նախապատրաստական աշխատանքներ են տեսել՝ «Իրավունքի Եվրոպայի» սպասվող զեկույցը չեզոքացնելու համար: Մասնավորապես՝ արդեն մրցույթի ավարտից հետո «պարզվեց», որ ընտրությունների ընթացքը դիտարկել է նաեւ «Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» հասարակական կազմակերպությունը, որի անունը կապվում է Սերժ Սարգսյանի նախկին ռեֆերենտ Սիրանուշ Սահակյանի հետ, ով այժմ Բարձրաստիճան պաշտոնատար անձանց էթիկայի հանձնաժողովի նախագահն է: Համենայնդեպս, 2009-13թթ. այդ հ/կ նախագահը, ըստ մամուլի հրապարակումների, եղել է Սահակյանը, իսկ մինչ այդ էլ՝ 2005-08թթ. նա եղել է ՀՀ արդարադատության նախարարության աշխատակազմի ՄԻԵԴ-ի հետ կապերի վարչության կրտսեր մասնագետ: Ու հիմա ամբողջ խնդիրն այն է, որ ո՛չ ԻԵ ներկայացուցիչները եւ ո՛չ էլ լրագրողները ողջ մրցույթի ընթացքում սույն հ/կ ներկայացուցչին չեն տեսել: Ենթադրվում է, որ այս հ/կ-ն էլ պետք է մրցույթի վերաբերյալ դրական զեկույց ուղարկի ԵԽԽՎ՝ չեզոքացնելու համար ԻԵ-ի զեկույցը: Այդ կապակցությամբ երեկ «Իրավունքի Եվրոպան» հայտարարություն տարածեց, որում, մասնավորապես, ասված է. «Մեզ համար անակնկալ էր «Հետքի» այն հրապարակումը, թե իբր «Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» հ/կ-ն մասնակցել է ոչ միայն 2015թ. մրցույթի դիտարկումներին, այլեւ նախորդին՝  2014թ. մրցույթին, եւ զեկույց է ուղարկել Ստրասբուրգ՝ փաստորեն, այդ մասին լուրը խնամքով թաքցնելով հայաստանյան հանրությունից: Այն փաստը, որ հասարակության շահերի պաշտպանությամբ զբաղվող կազմակերպությունը չի փորձում երկխոսության մեջ մտնել այդ նույն հասարակության հետ, չի փորձում ո՛չ բանավոր եւ ո՛չ էլ գրավոր կերպով իր դիտարկումները ներկայացնել հանրությանը, ինքնին խոսում է դրա իրական նպատակների մասին: Այս ամենը միայն վերահաստատում է մեր կասկածներն առ այն, որ «Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» հ/կ անունով կազմակերպությունը իշխանությունների կողմից ՄԻԵԴ դատավորի պաշտոնում Հայաստանի Հանրապետությունից առաջադրվող թեկնածուների ընտրության մրցույթի համատեքստում դաշտ ներդրված հերթական կեղծ խաղաքարտն է»: «Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» հ/կ ներկայացուցչին երեկ մեզ չհաջողվեց գտնել: Նշենք, սակայն, որ «Հետքում» նա արդեն հայտարարել է. «Մենք չենք արձանագրել գործընթացի կազմակերպման թափանցիկության կամ հաշվետվողականության սկզբունքի այնպիսի խախտում, որն արատավորել է ամբողջ գործընթացի վերջնական արդյունքները»: Ճիշտ հակառակ կարծիքին են «Իրավունքի Եվրոպա» հ/կ ներկայացուցիչները: Նրանք արձանագրում են, որ այս մրցույթի ընթացքում հանձնաժողովն անցավ ավելի մեծ սահմանափակման: Մասնավորապես՝ ի տարբերություն նախորդ մրցույթի՝ չհրապարակեցին լեզվի իմացության ստուգման ընթացքում հավակնորդների կողմից կատարված թարգմանությունների տեքստերը, չտեղեկացրեցին, թե ովքեր էին տեքստերը ստուգած լեզվի մասնագետները, չասվեց, թե ինչու են փոխվել նախկին մասնագետները: Այս մրցույթի ընթացքում ի հայտ եկած նոր հավակնորդների փաստաթղթերն ու հայտերն ընդհանրապես անմատչելի դարձան ԻԵ ներկայացուցիչների համար:

ԻԵ ներկայացուցիչ Տիգրան Եգորյանը երեկ մեզ հետ զրույցում ասաց, որ այս մրցույթն ավելի սահմանափակ հրապարակային եւ թափանցիկ էր, հետեւաբար՝ պահպանված են դրա արդյունքում ընտրված ցուցակի համար եւս բացասական խորհրդատվություն տալու բոլոր հիմքերը: Ավելի մանրամասն եւ փաստարկված վերլուծությունը, ինչպես նշեցինք վերը, ԻԵ-ն կհրապարակի մի քանի օրից:

Ի դեպ, մեր տեղեկություններով,  ՀՀ իշխանությունները շատ են ցանկանում, որպեսզի ՄԻԵԴ-ում ՀՀ դատավորի քվեարկությունը տեղի ունենա ապրիլի 20-24-ին սպասվող ԵԽԽՎ գարնանային նստաշրջանի ընթացքում: ՀՀ-ն արդեն մի քանի ամիս է ՄԻԵԴ-ում դատավոր չունի: Արդյունքում՝ թերեւս, ՄԻԵԴ-ն է շահում, քանի որ խնայում է դատավորի համար հատկացվող ամսական 13 հազար 333 եվրո աշխատավարձը: