«Իշխանությունը քոնն է»

«Սխալ է բազմիշխանությունն ու թո՛ղ մեկը միայն լինի իշխան»
Արիստոտել

«Պետությունը ես եմ»
Լյուդովիկոս 14

Երկիր. Տարի 13:
Չկա ոչինչ առավել տհաճ, քան խանգարված անդորրը, քան խափանված հանգստությունը: Չկա ավելի մեծ զայրույթ, քան այն մեկը, որը պատում է քեզ հուսախաբության պահերին, այն ժամանակ, երբ արդեն շունչ էիր քաշել եւ կարծել, թե խաղն ավարտված է:

- Մեքենայի մոտ, Մեքենայի մոտ, բոլո՛րդ,- բղավում էր նա,- իմ հետեւի՛ց, բոլո՛րդ:

Ենթակաները վազեցին նրա հետեւից` իջնելով սանդուղքներով, անցնելով միջանցքներով` դեպի Պալատի խորքը, դեպի Պալատի նկուղները:

Մեքենան իրենից ներկայացնում էր մետաղական մի սարք, մոտ երկու մետր բարձրությամբ, երկու ոտքերի վրա կանգնած ու կլոր էկրանով` ամենավերեւում: Ավելի համարձակ մեկը կհանդգներ անվանել այն հումանոիդ ռոբոտ, բայց Պալատում արդեն վաղուց սովորություն էին դարձրել անվանել դա ուղղակի Մեքենա:

- Ասա՛ ընտրության տվյալները,- մոտենալով Մեքենային` գոռաց նրա վրա,- ասա՛ տվյալները, որ սրանք բոլորն իմանան:

Մեքենայի էկրան-գլուխը միացավ: Վրան երեւացին թվեր, դիագրամաներ, աղյուսակներ:

- Ասա՛,- մռնչաց նա:

- Իշխանությունը քոնն է,-ասաց Մեքենան էլեկտրական ձայնով:

- Տեսա՞ք: Լսեցի՞ք: Վախկոտնե՛ր: Լքում էիք խորտակվող նավը, հա՞: Լքու՞մ էիք առնետների պես... առնետնե՛ր:

Ենթակաները սփրթնած սպասում էին դատավճռին: Աշխատանքից կազատի՞: Կտուգանի՞: Կսպանի՞...ԿՍՊԱՆԻ:

- Ձե՛րդ գերազանցություն,- ասաց ներս վազած մի ոստիկան, ում սաղավարտը ծռմռված էր, հագուստը պատառոտված, իսկ մահակը կոտրված,- Ձե՛րդ գերազանցություն, Պալատը վերցնում են...

Այդպիսի մայրամուտ լինում է, երբ ինչ-որ բան է սպառնում: Կապ չունի` ում կամ ինչին, ուղղակի զգացվում է սպառնալիքը, վտանգը, տագնապը: Ու գեղեցիկ է այդպիսի մայրամուտը` գույներով հագեցված ու այդ գույները թաց ասֆալտի մեջ բազմապատկած:

Ջրանետ երկու մեքենաները շուռ էին տրվել հենց փողոցի մեջտեղում: Ճաքած ցիստեռններից ջուրը հոսում էր ցած` իր մեջ կլանելով բազմահազար ամբոխի բարձրացրած փոշին, զայրույթը, վախը, ցասումն ու զորությունը: Փողոցի վերեւում լսվում էր շարքը դեռեւս չկորցրած ոստիկանական միակ ջոկատի աղմուկը: Դըմփ- դըմփ, մահակները վահաններին: Նրանք նահանջում էին քայլ առ քայլ` զիջելով ըմբոստ բազմության ճնշմանը: Հետեւում Պալատն էր, որը պետք է պահպանեին ամեն գնով` թեկուզ եւ մնացել էր վերջին ջոկատը. չէին ցրվել մյուսների պես, չէին զիջել խուճապին: Հետեւում արդեն Պալատի դարպասներն էին, հենց մեջքների հետեւում, թիակները դիպչում էին դարպասներին. նահանջելու էլ տեղ չկար:

Ու չկար մի ձայն Պալատից: Նրանք էվակուացվե՞լ են: Նրանք լքում ե՞ն Մեքենան: Նրանք ուզում են հանձնվե՞լ:

Դարպասները ճռռացին ու հետ գնացին: Ամբոխը, որ ընկալեց սա որպես իշխանությունների հանձնվելու նշան, ցնծաց: Արդարացվեցին հույսեր, հաշվարկներ, կանխատեսումներ, սպասելիքներ... բայց ցնծումը մի պահ տեւեց միայն:

- Իշխանությունն իմն է,- գոռաց ահեղ ձայնը մեգաֆոնից,- ի՛մն է, ի՛մը:

Ամբոխը կանգ առավ:

- Կրա՛կ,- գոռաց ահեղ ձայնը:

Բոլոր ուղղություններից թափվեց կրակը: Դա քսան ՀկԿ հրանետներ էին, որոնցից դուրս ժայթքող կրակը չորացրեց թաց ասֆալտը, մոխիր դարձրեց փոշին, զայրույթը, վախը, ցասումն ու զորությունը:

- Ընտրական Հաշվիչ Մեքենայի անունից հայտարարում եմ` իմն է իշխանությունը,- ասաց ահեղ ձայնը մեգաֆոնից:

Երկիր: Տարի 28:
Միայնակ քամին պայթյունի արձագանքն էր: Քամին պտտվում էր մոլորակի շուրջ` չունենալով ոչ տուն, ոչ ապաստան, ոչ որեւէ պատնեշ: Այն շոյում էր Երկրի շիկացած հողը, որի վրա ժամանակին մարդկանց քաղաքներն էին, ծաղկող դաշտերը, գողտրիկ գյուղերը, կանաչ անտառներն ու հարթ ճանապարհները: Քամին անցնում էր ցամաք ծովերի վրայով, որոնք առաջ լի էին ձկներով, մարդկանց նավերով եւ դրախտային կղզիներով: Քամին անցնում էր տեղով, ուր առաջ Պալատն էր` բոլոր մարդկանց կենտրոնը: Ամայի թունավոր դաշտում` ատոմային պայթյունից մեկ շաբաթ անց, վեր էր խոյանում երկումետրանոց Մեքենան` կիսելով իր մենակությունը մարդկանցից վերջինի հետ:

- Ասա՜,- շշնջում էր մարդն իր ծռված բերանով` պատված թարախակալված բշտիկներով, կնճիռներով եւ գորտնուկներով:

- Իշխանությունը քոնն է,- պատասխանում էր Մեքենան` կիսելով իր մտքերը մարդկանցից վերջինի հետ:

Վերջին մարդը ծիծաղեց ու ծիծաղը նրա վերցրեց անտեր քամին ու տարավ իր հետ` տարածելով այն շիկացած մոլորակի վրա:

Վերադառնալով` քամին իր հետ բերեց փոշու հատիկն ու դրեց Մեքենայի վրա` սկիզբ դնելով հողի շերտին, որ պիտի կուլ տար նրան եւ վերջին մարդու անշունչ մարմինը:

Երկիր: 28-րդ տարուց
միլիարդ դար հետո:

Ռեմ Տկախան գնաց անհասկանալի կանչի հետեւից: Գնաց, հասավ Մեծ Ծառին, որ մութ անտառի ամենախորքումն էր, ու տարավ իր հետ ամենամոտ ընկերներին: Գնաց Ռեմ Տկախան երկու օր եւ երեք գիշեր ու հասավ կանչին վաղ առավոտյան` արեւելքի կարմրելուց մեկ ժամ առաջ: Կանչը գալիս էր գետնի տակից, ու Տկախան իր ընկերների հետ սկսեց փորել հողը` հասնելու համար կանչին: Չորս անգամ արեւը մայր մտավ այն ընթացքում, երբ Ռեմն ու իր ընկերները փորում էին գետինը եւ Լուսինը շրջան դարձավ այն գիշեր, երբ նրանք հասան կանչին:

Կանչողն իրենց պես մարդ էր, ավելի հասակով եւ ավելի պինդ, քանի որ նրա փայլուն մարմինը չէր զգում ոչ մի ցավ, իսկ Ռեմը փորձել էր հարվածել նրան քարով:

- Ես կանչում եմ իմ հոր հոգին,-ասաց Ռեմ Տկախան,- ես կանչում եմ իմ մոր հոգին: Ասացե՛ք ինձ, թե ի՞նչ է սա: Ասացե՛ք:

Կանչողի գլուխը վառվեց:

- Իշխանությունը քոնն է, - ասաց նա:

Վահե Ղուկասյան