Հագեցած ու ակտիվ. ՀՀ արտաքին քաղաքականությունը 2019 թվականին

Անցնող տարին բավական ակտիվ էր ՀՀ արտաքին քաղաքականության տեսանկյունից: Հագեցած էին նաեւ հարեւանների հետ հարաբերությունները, բացառությամբ, թերեւս, Թուրքիայի:

Արեւմտյան հարեւանի հետ հարաբերություններում որեւէ փոփոխության հեռանկար անգամ չի էլ ուրվագծվում: Առանց նախապայմանների հարաբերություններ հաստատելու՝ Երեւանի պատրաստակամությունը հանդիպում է Անկարայի մի շարք նախապայմաններին, որոնցից առավել հաճախ հնչում են «ադրբեջանական տարածքների վերադարձի» եւ Ցեղասպանության հարցով «պատմաբանների հանձնաժողով ստեղծելու» թեզերը: Բնական է, որ նման պայմաններում հայ-թուրքական դիվանագիտական հարաբերությունների վերականգնման հեռանկարը մշուշոտ է:

Վրաստանի հետ բարիդրացիական եւ գործընկերային հարաբերություններում որակական լուրջ բարելավումներ եւս չեն նկատվում: Հայ-վրացական շփումները եւ պետական ամենաբարձր մակարդակով փոխայցերը չեն կարողանում ողջ ծավալով գործարկել երկու երկրների հարաբերություններում առկա ներուժը: Այդուհանդերձ, անընդհատ շփումները եւ հանդիպումները թույլ են տալիս պահպանել ավանդաբար ջերմ հարաբերությունները, ինչը, հաշվի առնելով երկու երկրների արտաքին քաղաքական վեկտորների հակադարձությունը եւ մեր հակառակորդների հետ Վրաստանի սերտ հարաբերությունները, կարեւոր է տարածաշրջանային կայունության պահպանման տեսանկյունից:

Դրական առումով տարբերվում է իրավիճակը Իրանի հետ հարաբերություններում: 2019թ. շատ արդյունավետ էր հայ-իրանական համագործակցության տեսանկյունից: Թավշյա հեղափոխությունից հետո նկատվող որոշակի դադարից հետո հայ-իրանական հարաբերություններին նոր թափ հաղորդվեց փետրվարին ՀՀ վարչապետի՝ Իրան կատարած այցը: Դրանից հետո աշխուժացավ հայ-իրանական միջկառավարական հանձնաժողովի գործունեությունը: Զգալի ձեռքբերում է նաեւ ԵԱՏՄ-Իրան ազատ առեւտրի գոտու ժամանակավոր համաձայնագիրը: Հայ-իրանական  բարեկամական հարաբերություններն ու դրանցում այժմ տեղ գտած պրագմատիզմը հող են նախապատրաստում բազմիցս քննարկված երկկողմ ծրագրերի (Իրան-ՀՀ 400կվտ լարման էլեկտրահաղորդման 3-րդ գծի շինարարությունը, Մեղրու ՀԷԿ, գազ-էլեկտրաէներգիայի փոխարեն ծրագրի ընդլայնում) իրականացման համար:

Ադրբեջանի հետ հարաբերություններում սկզբունքորեն նոր տեղաշարժեր չկան: Դեռեւս նախորդ տարվա աշնան կեսերից նկատվող սահմանային լարվածության նվազումն ընդհանուր առմամբ շարունակվեց նաեւ այս տարի: Ավելին՝ կարելի է ասել, որ ձեռնարկվել են գործնական միջոցներ մարդկանց միջեւ շփումների հաստատման ուղղությամբ: Խոսքը մասնավորապես հայ եւ ադրբեջանցի լրագրողների փոխայցերի մասին է: Այդուհանդերձ, հակամարտող կողմերի դիրքորոշումներում շոշափելի փոփոխություն չկա: Չկա նաեւ խաղաղության մթնոլորտ ու փոխադարձ վստահություն: Արցախը բանակցային սեղան վերադարձնելու Երեւանի փորձերին Բաքուն փորձում է հակադրել «ԼՂ ադրբեջանական համայնքի» թեզը, որը, սակայն, անհեռանկարային է: Հաջորդ տարվա ընթացքում, թերեւս, շարունակվելու է նույն տրամաբանությունը, որին ականատես ենք լինում վերջին 1-2 տարիների ընթացքում:

ԵՄ-ի հետ համագործակցության առանցքային ուղղություններն էին դատական եւ հակակոռուպցիոն նոր ռազմավարությունները, մարդու իրավունքների պաշտպանությունը, տրանսպորտի, էներգետիկայի եւ շրջակա միջավայրի բնագավառները, ինչպես նաեւ կրթական բարեփոխումների շուրջ երկխոսությունը: Ինչ վերաբերում է Համապարփակ եւ ընդլայնված գործընկերության մասին համաձայնագրին, այս տարվա ընթացքում այն վավերացրել են եւս 15 երկիր: Այդպիսով ՀԸԳՀ ուժի մեջ մտնելու համար անհրաժեշտ է եւս 4 երկրի վավերացում: Հաջորդ տարում ԵՄ-ի հետ հարաբերություններում գլխավոր թեմաներից կլինի նաեւ ՀՀ-ԵՄ մուտքի արտոնագրերի ազատականացման շուրջ երկխոսությունը:

ԱՄՆ-ի հետ հարաբերություններում 2019թ. ամենատպավորիչ կետը, թերեւս, միայն Հայաստանի վարած արտաքին քաղաքականության հետեւանք չէր: Նախ Ներկայացուցիչների պալատի, ապա Սենատի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող եւ դատապարտող բանաձեւերի ընդունման պատճառներից է նաեւ Թուրքիայի՝ ԱՄՆ-ի համար անցանկալի պահվածքը: Հայաստան-ԱՄՆ հարաբերություններում զգալի առաջընթաց է արձանագրվել նաեւ նահանգային մակարդակում, մասնավորապես Կալիֆորնիա նահանգի հետ հարաբերություններում: Հատկանշական է, որ նահանգային մակարդակում ՀՀ-ն արդեն որոշակի փորձ ունի. ԱՄՆ Կանզաս նահանգի եւ Կանզասի ազգային գվարդիայի հետ ռազմական ոլորտում արդյունավետ փոխգործակցություն է իրականացվում:

Անցնող տարին արդյունավետ էր հայ-ռուսական հարաբերությունների տեսանկյունից: Նախորդ տարի հարաբերություններում տեղի ունեցած որակական փոփոխություններն այս տարվա ընթացքում ամրապնդվեցին, ինչն արձանագրեց նաեւ ՌԴ ԱԳ նախարար  Լավրովն իր երեւանյան այցի ընթացքում՝ նշելով, որ Հայաստանում «տեղի ունեցած փոփոխությունները չեն խանգարել մեր հարաբերություններում շարունակականության ապահովմանը, ռազմավարական եւ դաշնակցային գործընկերության հաստատմանը բոլոր ոլորտներում»: 

2019թ. հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա ամենաշահարկվող թեմաներն էին ամերիկյան ֆինանսավորմամբ կառուցված կենսաբանական լաբորատորիաները եւ Գարեգին Նժդեհի հերոսացումը: Առաջինի մասով շահարկումները դադարել են կենսաբանական անվտանգության ոլորտում համագործակցության հայ-ռուսական հուշագրի կնքման համաձայնությամբ: Նժդեհին որպես ֆաշիստ եւ ռազմական հանցագործ ներկայացնելու՝ ադրբեջանական փորձերը տապալվեցին, թերեւս, այն բանից հետո, երբ հարցը քաղաքական բարձր մակարդակով քննարկվելուց հետո անցավ հասարակական տիրույթ, որտեղ ընդհանուր հայտարարի գալն ավելի դյուրին է: Այդուհանդերձ, դա չի նշանակում, որ նոր շահարկումների փորձեր Ադրբեջանի կողմից չեն լինելու:

2019թ. ՀՀ արտաքին քաղաքականությունը քայլեր էր կատարում նաեւ դեպի արեւելք: Մայիսին ՀՀ կառավարության պատվիրակությունն այցեր կատարեց Չինաստան, Վիետնամ եւ Սինգապուր: Այս ուղղությամբ սպասելիքներն ընդգծված տնտեսական էին: Ավելի ուշ՝ հոկտեմբերին Երեւանում կնքվեցին նաեւ ԵԱՏՄ-Սինգապուր ԱԱԳ ստեղծման մասին համաձայնագիրը, ինչպես նաեւ ԵԱՏՄ- Չինաստան առեւտրատնտեսական համագործակցության համաձայնագիրը:

2019թ.՝ ԵԱՏՄ-ում Հայաստանի նախագահության տարին արդյունավետ էր նաեւ կազմակերպության համար: Հատկանշական է, որ հենց 2019թ. զարկ տրվեց ԵԱՏՄ աշխարհագրության ընդլայնմանը: Բացի արդեն իսկ նշված Իրանի եւ Սինգապուրի հետ կնքված ԱԱԳ ստեղծման մասին պայմանագրերից, համանման պայմանագիր է կնքվել նաեւ Սերբիայի հետ: ԱԱԳ ստեղծման շուրջ քննարկումներ են ընթանում նաեւ Իսրայելի, Հնդկաստանի եւ Եգիպտոսի հետ։ Այդպիսով՝ նախորդ տարի ԵԱՏՄ-ի շրջանակներում օրակարգ բերված՝ կառույցի արդիականացման խնդիրը սկսել է լուծվել, եւ խորհրդանշական է, որ գործընթացը մեկնարկել է հետհեղափոխական Հայաստանի նախագահության տարում:

Տպել
3221 դիտում

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում