Պատրաստ ենք ցանկացած զարգացումների. ՀՀ ԱԳՆ ներկայացուցիչը Սիրիայում ստեղծված իրավիճակը մտահոգիչ եւ վտանգավոր է համարում

Երեկվանից Թուրքիան ռազմական գործողություններ է սկսել Սիրիայի հյուսիսում, որտեղ կան նաեւ ազգությամբ հայ բնակիչներ: Մինչ այս պահը ազգությամբ հայ որեւէ բնակիչ չի տուժել:  Այդ մասին մեզ հետ զրույցում տեղեկացրեց ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության Միջին Արեւելքի եւ Աֆրիկայի վարչության պետ Արմեն Մելքոնյանը: Նա կապի մեջ է Դամասկոսի ՀՀ դեսպանության եւ Հալեպի գլխավոր հյուպատոսության հետ եւ պատասխանել է մեր մի քանի հարցերին:

- Պարոն Մելքոնյան, երեկվանից Թուրքիան Սիրիայի հյուսիսում ռազմական գործողություններ է սկսել: Ի՞նչ իրավիճակ է այնտեղ։ Ձեր ստացած վերջին տվյալներով՝ այնտեղ բնակվող հայերին արդյոք վտանգ սպառնո՞ւմ է:

- Ընդհանուր առմամբ իրավիճակը, իհարկե, շատ մտահոգիչ է եւ վտանգավոր: Ինչպես գիտեք, Սիրիայի այդ հատվածում արաբների, քրդերի, ասորիների եւ այլ փոքրամասնությունների հետ միասին ապրում են նաեւ հայեր, եւ այս օրերին, երբ այդ անօրինական ներխուժումը իրականացվել է դեպի Սիրիայի տարածք, բոլորիս ուշադրությունը սեւեռված է առաջին հերթին մեր հայրենակիցների ուղղությամբ: Սիրիայում, ինչպես գիտեք, գործում է ՀՀ դեսպանություն եւ գլխավոր հյուպատոսություն, առաջնորդարան, որոնք այս օրերին մշտական կապի մեջ են այնտեղ գտնվող հայ ազգաբնակչության հետ, որպեսզի կարողանան անհրաժեշտ պահին անհրաժեշտ աջակցություն եւ արձագանք ցուցաբերել: Մենք էլ մեր հերթին ենք անընդհատ կապի մեջ դեսպանության եւ գլխավոր հյուպատոսության հետ եւ նրանցից ենք ստանում տեղեկություններ տարածաշրջանում կատարվող իրադարձությունների վերաբերյալ: 

- Ի՞նչ գործողություններ են իրականացվում հայերին անվտանգ տարածքներ տեղափոխելու ուղղությամբ:

- Ասեմ, որ հայերը Սիրիայի հյուսիսարեւելյան շրջանում բնակվում են հիմնականում Կամիշլի քաղաքում, Թել Աբյադում եւ մի քանի այլ բնակավայրերում: Թուրքական ներխուժման գլխավոր թիրախներից մեկը համարվող Թել Աբյադից հայերը հիմնականում դուրս են եկել իրենց նախաձեռնությամբ: Մեր ունեցած տվյալների համաձայն՝ այնտեղ երեկվա դրությամբ կար հայկական 16 ընտանիք: Այս պահին արդեն մնացել է միայն 1 ընտանիք, որը, ըստ երեւույթին, ցանկություն չի ունեցել հեռանալու: Մնացածը բարեհաջող տեղափոխվել են Հասակե քաղաք:

- Առավոտվա դրությամբ՝ 3 ընտանիք դեռ կար այնտեղ, փաստորեն այս ընթացքում եւս 2-ն են տեղափոխվել:

- Այո, առավոտյան ես ասել էի, որ 3 ընտանիք կա այդ քաղաքում, վերջին տվյալներով՝ նրանցից 2-ը եւս արդեն տեղափոխվել են, մեկ ընտանիք է մնացել: Իսկ Կամիշլիում իրավիճակը նույնն է, ինչ առավոտյան: Այնտեղ մոտ 400-420 հայ ընտանիք կա, այսինքն՝ մոտ 3000 հոգի: Շատ ինքնակազմակերպված համայնք է. իրենք իրար հետ բոլորը կապի մեջ են եւ նաեւ մշտական կապի մեջ են դեսպանության եւ գլխավոր հյուպատոսության հետ: Այս պահին իրենք տարհանման կարիք դեռեւս չեն զգում: Կամիշլիում կյանքն ընթանում է բնականոն հունով. երեխաները դպրոց են գնում, խանութները աշխատում են եւ այլն:

- Այսինքն՝ վտանգն անցա՞ծ է:

-Բնականաբար ոչ: Բոլոր դեպքերում իրավիճակը պետք է համարել շատ վտանգավոր եւ անկանխատեսելի: Այդ իսկ պատճառով պետք է պատրաստ լինել ցանկացած զարգացման. դեսպանությունն ու հյուպատոսությունը եւ հայ համայնքի կառույցները իրար հետ մշտական կապի մեջ են, պատրաստ են այլ զարգացումների դեպքում իրականացնել տարհանում, ավելի շուտ ընդունել այն հայերին, որոնք տարհանվել են եւ նրանց համար ապահովել անհրաժեշտ բոլոր միջոցները՝ կացարան, սնունդ եւ այլն:

- Որտե՞ղ են ընդունելու:

- Հալեպում եւ Դամասկոսում: Տարհանման ճանապարհն անցնում է Հասակեով: Ցամաքային ճանապարհ է: Եթե տարհանման խնդիր լինի, պետք է մարդիկ անցնեն Հասակե, Հասակեից՝ Դամասկոս, Դամասկոսից՝ Հալեպ: Իհարկե, պետք է նաեւ պատրաստ լինենք, որ եթե ցանկացողներ լինեն, կազմակերպենք նրանց տեղափոխումը Հայաստան: Բայց այս պահին այդպիսի իրավիճակ դեռեւս չկա: Հուսանք, որ չի լինի: Լուրեր են շրջանառվում, որ հնարավոր է՝ թուրքական ուժերը շրջանցեն Կամիշլին: Բոլոր դեպքերում պատրաստ ենք ցանկացած զարգացումների:

- Պարոն Մելքոնյան, այսօր կառավարության նիստից հետո դռնփակ ռեժիմով քննարկվել է այս հարցը: Դուք ունե՞ք տեղեկություններ՝ ինչ հավելյալ միջոցառումներ իրականացնելու որոշում է կայացվել:

- Քանի որ դռնփակ նիստ է եղել, ես որեւէ տեղեկություն դեռ չունեմ, բայց վստահ եմ, որ մենք կներգրավվենք ծրագրված քայլերի իրագործմանը՝ որպես արտաքին գործերի նախարարության համապատասխան ստորաբաժանում: Բայց այս պահին ես որեւէ տեղեկություն չունեմ նիստի արդյունքների մասին:

- Կարծիք կա՝ Սիրիայում ապրող հայ բնակչության շրջանում վատ է իրազեկվել, որ ռազմական գործողությունների կոնկրետ սպառնալիք կա, այդ պատճառով հիմա անհնար է դարձել բնակավայրեր լքելը՝ հաշվի առնելով, որ սահմանները հսկում են ինչ-որ զինված խմբեր:

- Ես չեմ կարծում, որ դա իրականությանը համապատասխանում է, որովհետեւ, պատկերացրեք, տարիներ շարունակ այդպիսի իրավիճակում ապրող բնակչությունը շատ լավ տիրապետում է անցուդարձին, զարգացումներին: Նույնիսկ այս իրավիճակում շատերը համարել են, որ տարհանման կարիք չկա: Սա ցույց է տալիս, որ նման խնդիր չկա:

- Պարոն Մելքոնյան, կապ կա՞ Սիրիայում հումանիտար առաքելություն իրականացնող բժիշկների եւ սակրավորների ընտանիքների հետ: Նրանք, վստահաբար, շատ մտահոգ են:

- Հատկապես գլխավոր հյուպատոսությունն այնտեղ հումանիտար առաքելություն իրականացնող բժիշկների ու սակրավորների ընտանիքների հետ մշտական կապի մեջ է եւ շարունակում է իրականացնել իր առաքելությունը բնականոն ռեժիմով՝ ե՛ւ բժիշկները, ե՛ւ սակրավորները: Ռազմական իրադարձությունները որեւէ կերպ չեն անդրադարձել Հալեպի վրա, որտեղ նրանք գտնվում են առաքելություն իրականացնելու նպատակով: Այսինքն՝ անհանգստանալու որեւէ խնդիր չկա:

- Կարո՞ղ ենք ասել, որ, այս պահի դրությամբ, որեւէ հայ չի տուժել:

- Ձեզ հետ զրուցելուց կես ժամ առաջ եմ խոսել. որեւէ այդպիսի տեղեկություն չկա:

- Իսկ կես ժամ առաջ ի՞նչ իրավիճակ էր, օրինակ՝ Թել Աբյադում: Ռմբակոծություններ կայի՞ն:

- Ռմբակոծություններ կան Թել Աբյադում: Հայտարարվում է արդեն, որ թուրքական ցամաքային ուժերը մոտենում են Թել Աբյադին, եթե արդեն չեն մտել: Սահմանից մոտ 5-8 կիլոմետր խորությամբ արդեն իրականացվել է ներխուժում դեպի Սիրիայի տարածք:

- Բացի Թել Աբյադը եւ Կամիշլուն, անվտանգության գոտի համարվող տարածքում ընդհանուր առմամբ քանի՞ հայ կա:

- Այլ բնակավայրերում քիչ են հայերը: Ռասել-Աինում կար 1-2 ընտանիք, որոնք արդեն դուրս են եկել այնտեղից: Վտանգավոր վայրերից դուրս են եկել հայերը, մնացել է Կամիշլին: