Ընդհատակում. մետրոպոլիտենի դժվար օրը

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի հոկտեմբերի 8-ի համարում

«Էդ դխկոցը մի ժամանակ արդեն գիշերները երազումս էի լսում, բայց հիմա` չէ, սովորել եմ»: Նկատի ունենալով մետրոյի գնացքների առաջացրած աղմուկը` այսպես է ասում Երեւանի Կարեն Դեմիրճյանի անվան մետրոպոլիտենի «Բարեկամություն» կայարանում աշխատող ժամագործը` Մուշեղ Սարգսյանը, ով մի կերպ տեղավորվել է 1 քմ տարածք ունեցող կրպակում ու իր գործ է անում: Հիշում է քաղաքում ունեցած երեք մետր քառակուսի կրպակը եւ զայրանում նրանց վրա, ում պատճառով զրկվել է դրանից: «Էդ լակոտները քանդեցին, հանեցին թափեցին, հիմա եկել, նստել եմ ըստեղ: Այո, նա լավն էր, որովհետեւ իմ հոր սեփականությունն էր»,- ասում է ժամագործը` չցանկանալով մանրամասնել, թե ովքեր են այդ «լակոտները», եւ թե ինչով էր ինքը խանգարում նրանց:

Այստեղի գործից էլ չի դժգոհում, միայն մշտապես ստիպված է էլեկտրական լույսի տակ աշխատել ու մեկ էլ խոնավության մեջ: Վերջինն, իհարկե, դեռեւս որեւէ կերպ չի անդրադարձել նրա առողջության վրա, հավանաբար այն պատճառով, որ Մուշեղը նաեւ լողորդ է եւ ամուր օրգանիզմ ունի: Իր այդ մասնագիտությունը նա սովորեցնում է մանկապարտեզի երեխաներին, իսկ հորից ժառանգություն ստացած արհեստով` ժամագործությամբ, զբաղվում է ժամը մեկից հետո` կարիքից դրդված: Մանկավարժի աշխատավարձն ո՞ւմ ապրուստի մասին է հոգացել, որ Մուշեղինը հոգա: Իսկ ժամագործ Մուշեղից բացի, «Բարեկամություն» կայարանի կառամատույցում, որը վերջին կայարաններից մեկն է, կարելի է տեսնել նաեւ հերթապահին, որն ընդունում եւ ճանապարհում է գնացքները` մշտապես ձեռքին ունենալով իր աշխատանքային գործիքը` մետաղական սկավառակը, որի մի կողմը կարմիր է, մյուսը` սպիտակ ու սեւ:

Վերջին կայարան հասած եւ արդեն փակուղի գնացող գնացքների վագոններն անպայման ստուգում է հերթապահը` հո այնտեղ մարդ չմնա՞ց: Եթե ամեն ինչ կարգին է, հայելու միջոցով իրեն հետեւող վագոնավարին ցույց է տալիս սկավառակի երկգույնանի երեսը, իսկ հակառակ դեպքում վագոնավարին կարմիրով հասկացնում է չշտապել: «Գնացքները ընդունում, ուղարկում եմ առաջին եւ երկրորդ գծերով: Նայում եմ, որ ծխախոտի մնացորդներ չլինեն, շշեր չլինեն, ուղեւորները չվիճաբանեն»,- ասում է հերթապահ Ալվարդը եւ ավելացնում, թե մեր ժողովուրդը մի քիչ չար է: Երբեմն միմյանց հետ են վեճի բռնվում, երբեմն նաեւ հերթապահների, որոնք փորձում են նրանց կարգի հրավիրել, երբ ուղեւորները, ասենք, կախվում են ռելսերի վրա: Հաճախ հերթապահի խոսքերը սաստող ազդեցություն են ունենում, երբեմն էլ անհրաժեշտ է լինում տարածքը հսկող ոստիկանների միջամտությունը:

Այդպիսի դեպքեր, իհարկե, քիչ են լինում: Ավելի շատ, ըստ ոստիկանի, իրենց դիտողության անհրաժեշտությունն առաջանում է այն դեպքերում, երբ մարդիկ ծխում են մետրոյի տարածքում կամ էլ ցանկանում են նկարել ու նկարվել այդտեղ, ինչը չի թույլատրվում: Մետրոյի աշխատողները պատմում են նաեւ, որ մարդիկ ամենատարբեր իրեր են պատահմամբ գցում ռելսերի վրա` հեռախոս, ակնոց ու պայուսակ: Այստեղ դրանք հանելու նպատակին ծառայող հատուկ հարմարանք կա: Կոչվում է «շալ-շտանգա»: «Պատահում է` իրենք էլ են ընկնում»,- ուղեւորների մասին են ասում մետրոպոլիտենի աշխատակիցները: Այդ դեպքում անմիջապես հրահանգ է տրվում հոսանքը հանել գծերից: Լինում է եւ այնպես, որ մարդը զոհվում է:

Հերթապահ կինը հիշում է, որ այդպիսի դեպք եղել է 7-8 տարի առաջ: Ինչեւէ, Երեւանի մետրոպոլիտենում նկատում ես նաեւ լուսավորության պակաս. լամպերը մեկումեջ են վառվում կամ էլ, օրինակ, 15 լամպից վառվում է ընդամենը 2-3-ը, ինչպես, ասենք, «Զորավար Անդրանիկ» կայարանում է: Տեղ-տեղ էլ, օրինակ` «Բարեկամություն» կայարանում, խոնավությունից պատերը գրեթե բորբոսնած են, բայց մետրոպոլիտենի ղեկավարությունը հավաստիացնում է, որ այս տարվա սկզբին մասնավորապես նշված կայարանը լրիվ սպիտակեցրել, նորմալ տեսքի են բերել: Բայց խոնավությունը չի թողնում բարեկարգ վիճակը երկար պահպանվի: Մետրոպոլիտենի տնօրեն Վահագն Հակոբյանն ասում է, որ քանի որ Երեւանի տակ մի իսկական Սեւանա լիճ կա, ուստի դա խանգարում է մետրոյի աշխատանքին, եթե, իհարկե, իրենք ջրահեռացում չկատարեն: Իսկ դա տարեկան 100 մլն դրամի էլեկտրաէներգիայի ծախս է պահանջում:

Եթե Համաշխարհային բանկն ընդունի ինքնահոսի ջրահեռացման թունելի կառուցման ծրագիրը, ապա Մետրոպոլիտենն առնվազն 100 մլն դրամի տնտեսում կունենա: Դա գուցե թե հնարավորություն կտա ավելացնել լամպերի թիվը, որովհետեւ բացի այն, որ տնօրեն Հակոբյանը նշում է դրանց անորակության մասին, որ շուտ են փչանում, չի ժխտում նաեւ խնայողության ռեժիմի գոյության փաստը, որովհետեւ, ըստ նրա, տարեկան 400 մլն դրամ նրանք վճարում են միայն էլեկտրաէներգիայի դիմաց, իսկ դա իրենց համար փոքր թիվ չէ: Մետրոպոլիտենը վնասով է աշխատում. մի ուղեւոր փոխադրելը նրանց համար 100 դրամ է արժենում, սակայն մետրոյի ժետոնի գինը 50 դրամ է: Մնացածը փոխհատուցում է պետությունը: Բայց, ըստ մետրոյի ղեկավարության, քանի դեռ պետությունն ավելին չի անում, մեր մետրոյի մակարդակը ներկայիս վիճակից չի կարող բարձրանալ:

Աննա Զախարյան