Դու նորից եկել ես. ԿԳ նախարարի ինքնախարազանումը

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի հունիսի 14-ի համարում

Այն ասուլիսը, որ երեկ հրավիրել էր ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարար Լեւոն Մկրտչյանը, ավելի շատ նման էր ինքնախարազանման: Նախարարն անխնա քննադատում էր ոչ միայն կրթական մեր ողջ համակարգը, այլ նաեւ իրեն եւ, ըստ էության, նաեւ իր նախորդին, առանց վերջինիս անունը նշելու: «Ի՞նչ ենք անում մենք մեր կրթական համակարգում: Անկումը գրանցվում է հստակ կերպով: Հայաստանն աստիճանաբար իր կրթական որակով զիջում է, եւ մենք սկսում ենք համեմատվել միջինասիական երկրների հետ, մոտենում ենք Թուրքիային, եւ նրանց համակարգն է մեզ համար դառնում համեմատելի: Եթե շարունակենք այս ճանապարհը, ես վստահ եմ, որ մենք մեր կրթական համակարգն ուղղակի որակի իմաստով կկորցնենք»,- ասում էր Լեւոն Մկրտչյանը՝ տվյալ դեպքում նկատի ունենալով հատկապես բարձրագույն կրթության համակարգը:

«Ինչը որ բացարձակ կերպով անհասկանալի է արդեն 6-7 տարվա ընթացքում, դա մեր լիցենզավորման եւ հավատարմագրման համակարգն է: Ըստ էության, մենք այստեղ ոչ միայն առաջընթաց չենք գրանցում, այլ անընդհատ կուտակում ենք նորանոր խնդիրներ: Այսինքն, այն, ինչ մենք արեցինք այս համակարգի հետ, այն լուրջ բացթողումներից է, որի սրբագրումը պահանջելու է տարիների աշխատանք»,- սա էլ նախարարի ինքնախոստովանությունն է մասնավոր բուհերի մասով: Այնուհետեւ հերթը հասավ գիտության ոլորտին, որտեղ մենք կորցնում ենք մեր դիրքերը եւ եթե այսպես շարունակենք, անկումը, նախարարի կարծիքով, կլինի ավելի զգալի: ԿԳ նախարարի խիստ քննադատությունից անմասն չմնաց նաեւ հանրակրթության ոլորտը:

Մի խոսքով, ի տարբերություն իր նախորդի, Լեւոն Մկրտչյանն ընտրել է քաղաքականության լրիվ նոր կուրս: Իսկ ի՞նչ է պատրաստվում անել նորանշանակ նախարարը կրթական մեր համակարգը լիակատար կործանումից փրկելու համար: Նախ, պարոն Մկրտչյանը բոլորին կոչ արեց ԿԳ նախարարությանը չվերաբերվել որպես տարբեր տիպի քննությունների անցկացման համակարգ, քանի որ այն խնդիրները, որ կան, շատ ավելի լուրջ են եւ ունեն շատ ավելի կենսական նշանակություն, քան երեխաների ավարտական եւ ընդունելության քննությունները: Այնուհետեւ կոչ արեց չքաղաքականացնել կրթական հակարագը:

«Ես չեմ ուզում, որ վաղը մենք սկսենք ընտրություն անել՝ մեր երեխային ուղարկենք հանրապետակա՞ն դպրոց, դաշնակցակա՞ն, թե՞ Օրինաց երկրի: Սա մեզ համար կործանում կլինի: Ուզում եմ հատկապես մեր տնօրեններին ասել, որ եթե նրանք համոզումներ չունեն ինչ-որ կուսակցության մեջ մտնելու, թող չմտնեն, որ այսօր այսպիսի հիմար վիճակի մեջ չընկնեն, ինչը հիմա տեսնում ենք»,- ասում էր Լեւոն Մկրտչյանը: Ինչ վերաբերում է արդեն կրթության բովանդակությանը. նախ, հանրակրթության ոլորտում, նախարարի կարծիքով, այն կրթակարգը, որն ընդունվել է, պետք է արմատապես վերանայվի, քանի որ այն, ինչ արվելու է կրտսեր եւ միջին դպրոցի հետ, հասկանալի է, բայց ավագ դպրոցում չկա ոչ մի սկզբունք եւ կոնցեպցիա: Մկրտչյանի կարծիքով, պարզապես վերցվել է 10-ամյա դպրոցը եւ ձգվել, դարձվել է 12-ամյա:

Որո՞նք են այն առարկայախմբերը, որ պետք է բեռնաթափվեն, ինչպե՞ս է միջին դպրոցից անցում կատարվելու բարձր դպրոց. սրանք այն հարցերն են, որ այս պահին չունեն պատասխան: Այսինքն, պարոն Մկրտչյանը պատրաստվում է կրթակարգի փոփոխությունների հարց դնել: ԿԳՆ քաղաքականության հաջորդ հիմնական նշանակետն, ըստ նախարարի, լինելու է ուսուցչի հեղինակության բարձրացումը, թեեւ նախարարը նաեւ համարում է, որ մանկավարժական բարձրագույն կրթության այսօրվա վիճակն անհնարին է դարձնում որեւէ բարեփոխման հնարավորություն: Լեւոն Մկտչյանի կարծիքով, առանց էքսցեսների չի անցնելու նաեւ ռոտացիոն համակարգի ներդրումը բուհերում: Խոսքը բարձր գնահատականների դեպքում վճարովի համակարգից ուսանողի անցումն է անվճար համակարգ եւ հակառակը:

Նաեւ խնդիրներ կան բուհերում կրեդիտային համակարգի ներդրման հետ կապված: Հիշեցնենք, որ կրեդիտային համակարգը ենթադրում է ուսանողների կողմից դասախոսի ընտրություն, քննությունների ժամանակացույցի ընտրություն եւ այլն: Նախարարի կարծիքով, մենք դեռ պատրաստ չենք այս անցմանը, եւ ռեկտորները պարզապես իրավունք չունեն փորձության մեջ դնելու իրենց ղեկավարած բուհերը: «Սա ենթադրում է շատ լուրջ եւ հետեւողական աշխատանք»,- կարծում է Լեւոն Մկրտչյանը:

Իսկ գիտության ոլորտում բարեփոխումների հարցը տեղափոխվելու է աշուն, քանի որ այստեղ խնդիրն, իրոք, չափազանց լուրջ է: Թե ինչպես է Լեւոն Մկրտչյանը պատրաստվում հասնել այս հարցերի լուծմանը եւ կհասնի՞ արդյոք, դեռ հայտնի չէ: Երեկ, սակայն, նա հայտարարեց, որ պատրաստվում է ամեն շաբաթ նախարարությունում բրիֆինգներ հրավիրել, որոնց ընթացքում ԿԳՆ ենթակայության տարբեր ստորաբաժանումներ ներկայացնելու են հաշվետվություններ, եւ այն խնդիրները, որ կան այդ ոլորտներում: Նախարարը պատրաստվում է նաեւ ցրել կրթական համակարգի պատասխանատվությունը ոլորտի ներկայացուցիչների միջեւ:

Լուսինե Բարսեղյան