Վարկածի հերքում. «A-320»-ը վարել են պրոֆեսիոնալները

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի մայիսի 4-ի համարում

Հայկական «Արմավիա» ավիաընկերության «A-320» մակնիշի ինքնաթիռի` մայիսի լույս 3-ի գիշերը տեղի ունեցած վթարի վարկածների շարքում ռուսական պաշտոնյաները մատնանշել էին նաեւ օդաչուների հնարավոր անփորձությունն ու դրա արդյունքում հնարավոր սխալը: Իսկ ովքե՞ր են եղել «A-320»-ի ղեկին նստած օդաչուները, եւ արդյո՞ք նրանք ունեցել են համապատասխան փորձառություն: «Արմավիայի» «A-320» օդանավերի էսկադրիլիայի հրամանատարի տեղակալ Արամ Եղոյանը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ ինքնաթիռը կառավարած օդաչուները` հրամանատար Գրիշա Գրիգորյանը եւ երկրորդ օդաչու Արման Դավթյանը, եղել են բարձրակարգ օդաչուներ: Գրիշա Գրիգորյանը ծնվել է 1966թ., ամուսնացած է, երեք որդու հայր: Ունեցել է մոտ 20 տարվա աշխատանքային փորձ:

Մինչ «A-320»-ի ղեկին նստելը թռել է տարբեր մակնիշի ինքնաթիռներով: Մասնավորապես, մինչեւ 2003թ. Գրիգորյանը աշխատել է Իրանում, չվերթներ է իրականացրել «ՅԱԿ-40» տիպի ինքնաթիռով: Հայաստան վերադառնալուց հետո, որպես բարձրակարգ օդաչու, նրան ուղարկել են Ստոկհոլմ վերապատրաստվելու եւ «A-320»-ով թռիչքներ իրականացնելու թույլատվություն ստանալու: Ստոկհոլմից վերադառնալուց հետո Գրիգորյանը 2004-ի ապրիլից սկսել է «A-320»-ով թռիչքներ իրականացնել: Իր աշխատանքային բոլոր տարիներին Գրիգորյանն իրականացրել է 5 հազար 5 հարյուր ժամվա թռիչք, որից 1400-ը՝ «A-320»-ով, 560 ժամը Գրիգորյանը թռիչքներ է իրականացրել որպես օդանավի հրամանատար: Վերը բերված թվերը օդաչուի փորձառության տեսանկյունից բավական պատկառելի ցուցանիշներ են:

Պնդումներ են հնչել նաեւ այն մասին, որ Սոչիի օդանավակայանը դժվարներից է, ինչի առնչությամբ Եղոյանն ասաց. «Շատ են խոսում այն մասին, որ Սոչին դժվար օդանավակայան է: Գրիշան այդ ամենն անցել էր, եւ նա Սոչիի օդանավակայանը գիտեր այնպես, ինչպես «Զվարթնոցը»»: Վթարված ինքնաթիռի երկրորդ օդաչու Արման Դավթյանը ծնվել է 1977-ին, ամուրի է: Մինչ «A-320»-ով չվերթներ իրականացնելը Դավթյանը թռել է «ՏՈւ-154»-ով: Այս ընթացքում նա աշխատել է Սոչիում գործող ավիաընկերություններից մեկում եւ Ադլերից մշտապես չվերթներ է իրականացրել տարբեր ուղղություններով: 2003-ին վերադարձել է Հայաստան եւ Թուլուզում վերապատրաստում անցնելուց հետո մի քանի ամիս «Արմավիայում» թռիչքներ է իրականացրել ֆրանսիական «ATR» տեսակի ինքնաթիռով:

Իսկ այն բանից հետո, երբ այդ ինքնաթիռները ետ են վերադարձվել ֆրանսիական կողմին, Դավթյանը մեկնել է Ստոկհոլմ «A-320»-ով թռիչքներ իրականացնելու թույլատվություն ստանալու համար: Դավթյանն ունեցել է երկու հազար երկու հարյուր ժամվա թռիչքային աշխատանքային փորձ, որից 1020 ժամը` «A-320» ինքնաթիռով: Ըստ Եղոյանի, եթե այս դժբախտ պատահարը չլիներ, ապա առաջիկայում պետք է սկսվեր երիտասարդ օդաչուի հրամանատարի կոչում ստանալու գործընթացը: Ի դեպ, որպեսզի երկրորդ օդաչուն ստանա հրամանատարի կոչում, անհրաժեշտ է, որ նա նախ ունենա համապատասխան փորձ եւ անցնի հատուկ գործընթաց: Այդ ողջ գործընթացը եւ չափանիշները սահմանել է «Էյրբաս» ընկերությունը, եւ վերջինիս մասնագետների վերահսկողությամբ էլ տեղի է ունենում «A-320»-ի օդաչուների որակավորումը:

Բացի այդ, որակավորում ստացած եւ կանոնավոր թռիչքներ իրականացնող օդաչուները պարտավոր են վեց ամիսը մեկ փորձաքննություն անցնել հատուկ սարքերի վրա: Այդ սարքերը ոչնչով չեն տարբերվում իսկական ինքնաթիռներից, եւ դրանցում ամեն ինչ համապատասխանում է իրական «A-320»-ին: Իսկ թռիչքը, վայրէջքը եւ ինքնաթիռի կառավարումն ամբողջությամբ ոչնչով չեն տարբերվում իրական կյանքում կատարվող չվերթներից: Հենց ինքնաթիռարտադրողի պահանջն է, որ բոլոր օդաչուներն իր սահմանած ծրագրով եւ ժամկետներում անցնեն փորձաքննություն: Ըստ Եղոյանի, «Արմավիայի» օդաչուները փորձաքննությունն անցնում են Դուբայի օդանավակայանում: Հոգնածության արդյունքում հնարավոր սխալի տարբերակը եւս Եղոյանը բացառեց՝ նշելով այն փաստը, որ «A-320»-ի անձնակազմը մինչ Սոչի թռչելը վերջին չվերթն իրականացրել է ապրիլի 30-ին: 

Անձնակազմի մնացած անդամների տվյալներն այսպիսինն են. բորտուղեկցորդներ՝ Մարինե Հասրաթյան, ծնվել է 1971թ., ամուսնացած է, ունի մեկ որդի, Լուսինե Գեւորգյան՝ ծնվել է 1979թ., ամուսնացած է, ունի մեկ աղջիկ, Անահիտ Աբելյան՝ ծնվել է 1961թ., ամուսնացած է, երկու որդու մայր, Ռոստիսլավ Շելեմետեւ` ծնվել է 1981-ին, ամուրի է, եւ Արմեն Հարությունյան` ծնվել է 1980 թ.: 

Ի դեպ, պարզվում է՝ «A 320»-ի հրամանատար Գրիշա Գրիգորյանը մի քանի ամիս առաջ մեկ անգամ արդեն փրկել է իր եւ իր ղեկավարած ինքնաթիռում եղած ուղեւորների կյանքը: Դեպքը տեղի է ունեցել 2005թ. դեկտեմբերի 27-ին: Եկատերինբուրգից Երեւան ուղեւորվող ինքնաթիռում վթարային իրավիճակ է ստեղծվել, նախ  ինքնաթիռն է ապահերմետիկացվել, այնուհետեւ օդափոխության համակարգն է սկսել չգործել, ինչի արդյունքում ինքնաթիռում թթվածնի պակաս է առաջացել: Այս ամենը տեղի է ունեցել նույն այն «A-320»-ում, որը վթարի ենթարկվեց Ադլերի մատույցներում: Իսկ ինքնաթիռի հրամանատարը, ինչպես արդեն նշեցինք, եղել է նույն Գրիշա Գրիգորյանը, որը այս արտակարգ իրավիճակում կարողացել է վթարային վայրէջք կատարել նույն Եկատերինբուրգի օդանավակայանում: 

Վահագն Հովակիմյան