Տուգանքներ. նոր օրենք տեսուչների համար 

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի ապրիլի 26-ի համարում

Անցած տարի ԱԺ-ն մի քանի անգամ քննարկեց, հետո փոփոխեց, հետո լրամշակեց «Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման մասին» օրենքի նախագիծը՝ նույնքան անգամ էլ փոփոխություն կատարելով  «Վարչական իրավախախտումների» վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքում, ու երկու փաթեթներն ուղարկվեցին նախագահի վավերացմանը։ Եւ ահա մեկ ամսից մի քիչ ավելի  հանրապետության 300 հազարից ավելի վարորդները իրենց մեքենաները այլեւս «քշում» են նոր օրենքի համաձայն, եւ դա է պատճառը, որ պետավտոտեսուչները երբեմն չեն համաձայնում մաղարիչի նախկին չափերին:

Ու եթե նախկինում վարորդները խախտում էին ճանապարհային երթեւեկության նշանների հրահանգներն ու պետավտոտեսուչին օրենքով նախատեսված  1000 դրամ տուգանքի փոխարեն 500-1000 դրամ տալով՝ շարունակում ճանապարհը, այժմ արդեն նման ցանկացած խախտման օրինական տուգանքը 3 հազար դրամ է, եւ պետավտոտեսուչներն էլ սկսել են ավելի շատ ուզել։ Իսկ եթե պետավտոտեսուչը կորոշի, որ այդ խախտումն  առաջացրել է վթարային իրադրություն վարորդից, ըստ օրենքի, կգանձվի 6 հազար դրամ։ Երթեւեկության ժամանակ սահմանված արագությունը գերազանցելը, ըստ ուժի մեջ մտած օրենքի, տուգանվում է մինչեւ նվազագույն աշխատավարձի յոթնապատիկը. այսինքն՝ 7 հազար դրամ։

Վարորդը այսուհետ 7 հազար դրամ կտուգանվի նաեւ լուսացույցին չնեթարկվելու դեպքում, իսկ եթե վերջինս մեկ տարվա մեջ երկու անգամ չի ենթարկվի լուսացույցին, ապա երկրորդ անգամ ստիպված կլինի վճարել արդեն 15 հազար դրամ։ Երրորդ անգամից հետո վարորդը երեք ամսով զրկվում է մեքենան վարելու իրավունքից։ Ինչ վերաբերում է ավելորդ թիթիզություններին, ապա վարագուրապատված մեքենաների վարորդները, բացառությամբ կառավարության կողմից սահմանված դեպքերի, կտուգանվեն 50 հազար դրամով։ Օրենքը տուգանքներ է սահմանում նաեւ առանց անհրաժեշտության ձայնային ազդանշաններ արձակելու դեպքում. յուրաքանչյուր անկապ եւ անհարկի ձայնային ազդանշանի համար վարորդը կտուգանվի 1000 դրամով։

Իսկ տրանսպորտային միջոցը կանգնեցնելու՝ ոստիկանության ծառայողի պահանջին չենթարկվելն առաջացնում է տուգանք  6 հազար դրամի չափով։ Ինչ վերաբերում է առանց համապատասխան թույլտվության տրանսպորտային միջոցների վրա գերհզոր լուսային կամ ձայնային ազդանշաններ արձակող սարքավորումներ տեղադրելուն ու շարժման ընթացքում դրանք օգտագործելուն, ապա այդ խախտումն արժե 100 հազար դրամ, գումարած՝ բոլոր այդ սարքերի բռնագրավումը։ Բավականին բարդացել է նաեւ ոչ սթափ վիճակում մեքենա վարել սիրողների վիճակը։ Ոչ սթափ վիճակում մեքենա վարելը տուգանվում է 50 հազար դրամով, իսկ եթե վարորդը կխուսափի սթափության վիճակի զննում անցնել, ապա 2 տարով կզրկվի մեքենա վարելու իրավունքից։

Ինչ վերաբերում է «ոչ սթափ» վիճակը որոշելուն, որը մեր խորհրդարանը շատ երկար ժամանակ դժվարանում էր ձեւակերպել, ապա «ոչ սթափ» վիճակի սահմանումը վերցվել է միջազգային կոնվենցիաներից։ Եւ այսպես, վարորդը ոչ սթափ է եւ ենթակա է տուգանքի, եթե նրա արյան մեկ լիտրի մեջ մաքուր ալկոհոլի պարունակությունը գերազանցում է 1,6 գրամը կամ 1 լիտր արտաշնչած օդի մեջ գերազանցում է 0.5 միլիգրամը։ Եթե մեկ տարվա մեջ վարորդին երկու անգամ կբռնեն արտաշնչած մեկ լիտր օդի մեջ 0.5 միլիգրամը գերազանցող ալկոհոլով, ապա վերջինս երկու տարով կզրկվի մեքենա վարելու իրավունքից։ Ի դեպ, պետավտոտեսուչն այլեւս իրավունք չի ունենելու անձամբ որոշելու վարորդի ոչ սթափ վիճակը, եւ այլեւս չենք հանդիպի տեսարանների, երբ փողոցի մեջտեղում վարորդը փչում էր պետավտոտեսուչի քթին։

Ինչ վերաբերում է տրանսպորտային միջոցը կագնեցնելու դեպքերին, չնայած պատգամավորների բողոքներին, որ պետավտոտեսուչն իրավունք չպետք է ունենա ամեն թփի տակից դուրս ցատկելու եւ կանգնեցնելու մեքենան, օրենքը, սակայն, չթեթեւացրեց վարորդների վիճակը։ Օրենքը շարունակում է թույլատրել պետավտոտեսուչին կանգնեցնել մեքենան, եթե ակնհայտ կամ տեխնիկական միջոցների օգտագործմամբ երեւում է, որ վարորդը խախտել է ճանապարհային երթեւեկության կանոնները, եթե վարորդը կամ ուղեւորներն իրենց վարքագծով ակնհայտորեն վտանգ են ստեղծում երթեւեկության անվտանգության համար, եթե պետավտոտեսուչը բավարար հիմքեր ունի կասկածելու, որ տրանսպորտային միջոցում գտնվող մարդիկ հետախուզման մեջ են, ինչպես նաեւ՝ եթե բավարար հիմքեր կան կասկածելու, որ վարորդը գտնվում է ոչ սթափ վիճակում։

Թե որո՞նք են այն բավարար հիմքերը, որոնք պետավտոտեսուչին կարող են դրդել կասկածելու, որ վարորդը սթափ չէ, չնայած վարորդ պատգամավորների պնդումներին, այդպես էլ օրենքում մնաց անբացատրելի։ Այսինքն, այս օրենքի ընդունումից հետո եւս ՊԱՏ աշխատակիցը վարորդին կարող է կանգնեցնել երբ ուզենա, որտեղ ուզենա եւ ինչքան ուզենա, քանզի օրենքը թույլ է տալիս պետավտոտեսուչին ունենալ տարբեր տեսակի կասկածներ։ Եւ միակ փոփոխությունը, որը կատարվել է մեքենան կանգնեցնելու արարողակարգում՝ այն է, որ պետավտոտեսուչն այլեւս իրավունք չունի ցուցամատով կամ բթամատով վարորդին հրահանգել կանգնեցնելու մեքենան։

Նա դրա համար պետք է օգտագործի, ինչպես նշված է օրենքում՝ դեպի տրանսպորտային միջոցն ուղղված ցուցաձողը, կարմիր ազդանշանով սկավառակը, բարձրախոսը կամ էլ սուլիչը։ Ինչ վերաբերում է մեր վարդորդների համար խիստ սիրելի զբաղմունքին՝ մեքենան վարելու ընթացքի մեջ բջջայինով խոսելուն, ապա յուրաքանչյուր թփի տակ թաքնված պետավտոտեսուչը նման վարորդին իրավունք ունի տուգանել 3 հազար դրամ, եթե ռադիոկապը կամ հեռախոսակապը հարմարեցված չեն առանց ձեռքի օգտագործման սարքերով։ Եւս մեկ անակնկալ վարորդների համար. օրենքով սահմանված տուգանքների որոշ տեսակներ մինչեւ 30, իսկ որոշ տուգանքներ էլ մինչեւ 60 օրվա ընթացքում չվճարելու դեպքում տուգանքի չափը եռապատկվում կամ հնգապատկվում է, եւ այն ենթակա է բռնագանձման դատական կարգով:

Նաիրա Զոհրաբյան