Հայաստանը ՄԻԵԴ-ում պարտվել է «Գասպարին ընդդեմ Հայաստանի» գործով

Հայաստանը Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում պարտվել է «Գասպարին ընդդեմ Հայաստանի» գործով:

Վարդգես Գասպարիին, որպես փոխհատուցում, կառավարությունը մինչև մարտի 20-ը պետք է վճարի 4000 եվրոյին համարժեք դրամ, հայտնում է Հետքը:

2008 թվականի փետրվարի 19-ին Հայաստանում տեղի են ունեցել նախագահական ընտրություններ: ՄԻԵԴ-ի փոխանցմամբ՝ այս կապակցությամբ բողոքի ցույցերը դադարեցվել են 2008 թվականի մարտի 1-ին՝ ոստիկանության միջամտությունից հետո, ինչը հանգեցրել է ցուցարարների ու իրավապահ մարմինների ծառայողների միջև բախումների և բազմաթիվ ձերբակալությունների: 2008 թվականի մարտի 1-ին դիմումատուն ձերբակալվել է ոստիկանի նկատմամբ բռնություն գործադրելու կասկածանքով:

Մարտի 5-ին նրան մեղադրանք է առաջադրվել ու Արաբկիր և Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանը երկու ամսով կալանավորել է դիմումատուին՝ հաշվի առնելով մեղսագրվող հանցանքի վտանգավորության աստիճանը և այն հանգամանքը, որ եթե դիմումատուն մնար ազատության մեջ, ապա կարող էր թաքնվել քննությունից, խոչընդոտել վարույթի իրականացմանը, կատարել մեկ այլ հանցանք և ազդել վկաների վրա:

Մարտի 11-ին Գասպարին վերաքննիչ բողոք է ներկայացրել, սակայն դատարանը մերժել է այն՝ նշելով, որ գործի նյութերից երևում է, որ ոստիկանության բաժին բերվելուց հետո դիմումատուն Վարդգես Գասպարիի փոխարեն ներկայացել է որպես Վարդգես Գասպարյան՝ այդպիսով կեղծ տեղեկություններ ներկայացնելով իր ինքնության վերաբերյալ: Սա բավարար հիմքեր է տվել կարծելու, որ եթե դիմումատուն մնար ազատության մեջ, ապա կարող էր թաքնվել քննությունից, կեղծել կամ թաքցնել ապացույցներ և խոչընդոտել քննությանը՝ չներկայանալով քրեական վարույթն իրականացնող մարմնի կողմից կանչվելու դեպքում:

2008 թվականի ապրիլի 23-ին Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների դատարանը որոշել է գործը նշանակել դատական քննության և անփոփոխ թողնել կիրառված խափանման միջոցը:

Մայիսի 14-ին, հունիսի 17-ին, հուլիսի 17-ին և օգոստոսի 5-ին Գասպարին դիմել է Վարչական շրջանի դատարան՝ իրեն ազատ արձակելու խնդրանքով: Դատարանը մերժել միջնորդությունները, ինչպես նաև հետաձգել հուլիսի 17-ի և օգոստոսի 5-ի միջնորդությունների քննությունը մինչև կայացվելիք որոշման համար անհրաժեշտ հանգամանքների պարզվելը:

2008 թվականի սեպտեմբերի 23-ի նիստի ժամանակ Գասպարին ևս մեկ անգամ պնդել է, որ դատարանն իրեն ազատ արձակի, և խնդրել է, որ հիմնավորի իր որոշումը: Նախագահող դատավորը մերժել է որոշում կայացնել՝ նշելով, որ հուլիսի 17-ին դատարանն արդեն որոշել է հետաձգել այդ հարցի քննությունը: Նիստը հետաձգվել է մինչև 2008 թվականի սեպտեմբերի 29-ը։

Այդ օրը նախագահող դատավորը հրաժարվել է դիմումատուի փաստաբանին թույլտվություն տրամադրել, որպեսզի վերջինս դիմումատուին ազատ արձակելու միջնորդություն ներկայացնի: Դրանից հետո Գասպարին հայտարարել է, որ ցանկանում է բացարկ հայտնել դատավորին: Ի պատասխան՝ դատավորը որոշել է ևս մեկ անգամ դատական սանկցիա կիրառել դիմումատուի նկատմամբ՝ հեռացնելով նրան դատական նիստերի դահլիճից և նիստը հետաձգելով մինչև 2008 թվականի հոկտեմբերի 3-ը:

Հոկտեմբերի 22-ին դիմումատուն մեկ այլ միջնորդություն է ներկայացրել՝ խնդրելով գրավի դիմաց իրեն ազատ արձակել: Միջնորդության մասով ոչ մի որոշում չի կայացվել:

Նոյեմբերի 10-ին Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների դատարանը Գասպարիին մեղավոր է ճանաչել և դատապարտել ազատազրկման՝ մեկ տարի ժամկետով:

2009 թվականի փետրվարի 27-ին Վերաքննիչ քրեական դատարանը, հաշվի առնելով, որ միաժամանակ փոփոխություններ էին կատարվում Քրեական դատավարության օրենսգրքի 314.1-րդ հոդվածի 6-րդ մասում, և որի արդյունքում այն ժամանակահատվածները, որոնց ընթացքում դատական նիստերը հետաձգվել էին, պետք է հաշվարկվեին որպես դիմումատուի պատժի մաս, որոշում է կայացրել նրան ազատ արձակել այն հիմքով, որ նա արդեն կրել է իր պատիժը:

Եվրոպական դատարանը նշել է, որ դիմումատուն «Նուբարաշեն» քրեակատարողական հիմնարկում գտնվելու ընթացքում պահվել է յոթ տարբեր խցերում, որտեղ կալանքի տակ պահվելու պայմանները տարբեր են եղել:

Եվրոպական դատարանը նշել է, որ թիվ 4 խցում գտնվելու ամբողջ ժամանակահատվածում դիմումատուին չի թույլատրվել ունենալ խցից դուրս որևէ տեսակի զբաղմունք:

Եվրոպական դատարանը հայտնել է, որ գործը քննող դատարանների՝ սույն գործով բոլոր որոշումները կայացվել են նույն տրամաբանությամբ. դրանք կամ չեն պարունակել որևէ հիմնավորում, կամ եղել են պարզապես ներպետական օրենսդրությամբ ամրագրված համապատասխան դրույթների մեջբերումներ՝ հղում կատարելով հանցանքի ծանրությանը և առանց անդրադառնալու դիմումատուի գործի կոնկրետ փաստերին կամ առանց ներկայացնելու որևէ մանրամասն տեղեկություն, թե ինչով էին հիմնավորված քննությունից թաքնվելու, արդարադատության իրականացմանը խոչընդոտելու կամ նոր հանցանք կատարելու ռիսկերը:

Եվրոպական դատարանն արձանագրել է՝ ներպետական դատարանները կալանք կիրառելիս և դրա ժամկետը երկարացնելիս հիմնավոր և բավարար պատճառներ չեն ներկայացրել:

Ավելի մանրամասն՝ սկզբնաղբյուրում