Բողոքի նոր ալիք Իրանում. ներքին խռովություններ, թե՞ ուղղորդված ապստամբություն

Լուսանկարում՝ կառավարությանը աջակցող քաղաքացիների հանրահավաք. 05.01.18

Սեպտեմբերի 23-ից Իրանի Իսլամական Հանրապետությունում բեռնատարների վարորդները վերսկսել են գործադուլը: Իրանի նկատմամբ ԱՄՆ պատժամիջոցների խստացումից եւ որպես հետեւանք իրանական տնտեսության անկումից հետո Իրանում սոցիալական բնույթի բողոքի ցույցերը պարբերական բնույթ են կրում: Դեռեւս նախորդ տարվա դեկտեմբերից սկիզբ առած սոցիալական բողոքն այս տարվա ընթացքում մի քանի անգամ լրջորեն սրվեց, սակայն չվերաճեց լայնածավալ քաղաքական շարժման:

Այս տարվա ընթացքում բողոքը պարբերաբար արտահայտվում էր Իրանի տարբեր քաղաքներում՝ հիմնականում տեղային ակցիաների տեսքով: Միջազգային մամուլում առավել մեծ արձագանք են ստացել մայիսին եւ հունիսի վերջին սկսված ցույցերը: Մայիսի 13-16-ը Իրանի մի շարք քաղաքներում փոքր ձեռնարկատերերը փակեցին իրենց խանութները եւ սկսեցին տարերային բողոքի ակցիաներ իրականացնել: Դրանից հետո բողոքի ակցիաներ իրականացրեցին բեռնատարների վարորդները, որոնք ուղղակի կայանում էին մեքենաները խոշոր մայրուղիների մայթեզրին եւ հրաժարվում վարել դրանք: Ձեռնարկատերերի լայնածավալ ակցիաներ տեղի ունեցան նաեւ հունիսի 25-ին: Դրանք սկսվեցին Թեհրանի Մեծ շուկայում, ինչը պատմական զուգահեռներ առաջացրեց շատերի մոտ, քանի որ 1979 թ. հակաշահական ելույթները, որոնք վերաճեցին հեղափոխության, եւս սկիզբ էին առել այստեղից: Այս տարվա հունիսյան դեպքերը եւս ցուցարարների եւ ոստիկանների միջեւ բախումների առիթ հանդիսացան:

Բեռնատարների վարորդները վերջին անգամ գործադուլ էին հայտարարել հուլիսի վերջին: Այդ ընթացքում նրանց հաջողվեց այն աստիճան թեժացնել իրավիճակը, որ մի շարք խոշոր քաղաքներում, այդ թվում մայրաքաղաք Թեհրանում տեղի ունեցան բողոքի ցույցեր եւ անկարգություններ, որոնց ընթացքում հնչում էին արդեն հստակ քաղաքական պահանջներ՝ ընդհուպ մինչեւ Իրանի հոգեւոր առաջնորդ Ալի Խամենեի հեռացում:

Բեռնատարների վարորդների բողոքի սեպտեմբերին մեկնարկած երրորդ փուլը բերել է նաեւ «մարտավարական» փոփոխություններ: Եթե նախորդ գործադուլների ընթացքում ցուցարարների գործիքակազմը սահմանափակվում էր մեքենաները կայանելով, կամ ավտոերթեր կազմակերպելով, ապա այժմ, դատելով սոցցանցերում տարածվող տեսանյութերից, վարորդներն այրում են բեռնատարներ եւ բախումներ հրահրում գործադուլին չմիացած գործընկերների հետ:

Վարորդների ներկայացրած պահանջները տնտեսական բնույթի են, սակայն դրանց բավարարման անհնարինությունը հուշում է, որ ակցիաների շարունակության դեպքում դրանք վերածվելու են քաղաքական պահանջների: Նրանք պահանջում են նվազեցնել բեռնատարների գները, իրենց արհմիության վերակազմավորում անցկացնել՝ ազատ ընտրությունների միջոցով, բարձրացնել աշխատավարձերը եւ կենսաթոշակները, ինչպես նաեւ կատարել սոցիալական բնույթի մի շարք այլ բարեփոխումներ:

Իրանական մամուլը շարունակում է հավատարիմ մնալ «լռության ռեժիմին» եւ չի լուսաբանում բողոքի ակցիաները: Մամուլում երբեմն հայտնվում են միայն Ալի Խամենեի քննադատական խոսքերն ուղղված «ԻԻՀ-ի վրա ճնշում գործադրող ԱՄՆ-ի» հասցեին:

«ԱՄՆ նախագահի կարծիքով, պետք է սպասել 2-3 ամիս եւ Իրանը կտապալվի», - Խամենեի խոսքերն է մեջբերել իրանական IRNA գործակալությունը: Խամենեի խոսքով՝ «արդեն 40 տարի է ամերիկացի առաջնորդները նույն կերպ են մտածում», մինչդեռ Իրանը բարգավաճում է:

Թեեւ Խամենեի՝ Իրանի բարգավաճման վերաբերյալ պնդումը, մեղմ ասած, չափազանցված է, այդուհանդերձ ԱՄՆ-ի անուղղակի մասնակցությունը Իրանում տիրող իրավիճակի վրա ակնհայտ է: Ընդ որում, ոչ միայն պատժամիջոցների ճանապարհով: Մի շարք առաջատար հասարակական եւ քաղաքական գործիչներ գաղափարական աջակցություն են ցուցաբերում Եվրոպայում գործող Իրանի դիմադրության ազգային խորհրդին եւ պարբերաբար հանդիպումներ ունենում «Իրանի ժողովրդի մոջահեդներ» կազմակերպության հետ, որը վերոնշյալ խորհրդի հիմնադիրն է: «Մոջահեդների» կազմակերպությունը սերտ կապեր ունի ԱՄՆ ներկայիս նախագահ Դոնալդ Թրամփի թիմի հետ:

ԱՄՆ նախագահի՝ անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջոն Բոլթոնը 2016 եւ 2017 թվականներին մասնակցել է Իրանի դիմադրության ազգային խորհրդի կողմից կազմակերպվող ամենամյա «Մեծ հավաքին»: 2017 թ. իր ելույթում Բոլթոնը հայտարարել էր, որ «Խոմեյնիի հեղափոխությունը չի բոլորի իր 40-ամյակը»: Իսլամական հեղափոխության 40-ամյակին մնացել են հաշված ամիսներ, եւ Բոլթոնը, դատելով Իրանում տեղի ունեցող իրադարձությունների ընթացքից, լուրջ հիմքեր ուներ նման հայտարարություն անելու համար:

Իրանում տեղի ունեցող իրադարձությունները եւ դրանց անբարենպաստ զարգացումը կարող է ցավալի հետեւանքներ ունենալ նաեւ Հայաստանի համար: Ներկա պահին այդ հետեւանքները տնտեսական են: Ըստ որոշ տեղեկությունների՝ Հայաստանի համար նախատեսված բեռներ գտնվում են իրանական Բենդեր Աբբաս նավահանգստում: Տնտեսական ավելի լուրջ հետեւանքները ինքնին մեծ անախորժություն կլինեն Հայաստանի տնտեսության համար, սակայն դա ամենասարսափելին չէ: Եթե հաջողվի Իրանում որեւէ կերպ քաղաքացիական բախումներ հրահրել, ապա դա արդեն լրջագույն մարտահրավեր կլինի ոչ միայն Հայաստանի տնտեսության, այլեւ անվտանգության համակարգի համար:

Տպել
3833 դիտում

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան

Վրաց խորհրդարանականներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել