«Ավելի վատ. սրանք քաղաքի լավագույն մարդիկ են» Լիլիթ Ավագյանի հոդվածը

26/05/2018 schedule15:25

Հոմերոսի, Շեքսպիրի ժամանակ էլեկտրականություն չկար: Ու այնպես չէ, որ մարդիկ լավ էին գրում կամ մինչեւ այսօր անգերազանցելի են համարվում, քանի որ գրում էին մոմի լույսի տակ: Նրանց ժամանակ չկային ստեղծագործական միություններ: Արտիստները, որոնք խաղում էին Շեքսպիրի «Գլոբուս» թատրոնում, պետական  հովանավորություն չունեին: Նպատակ ունեի՞ն Հոմերոսն ու Շեքսպիրը կրթել «մատաղ սերնդին», պատմությունը լռում է:

Ստեղծագործող, իր գործով զբաղվող մարդու համար ամենեւին կարեւոր չէ՝ ով է երկրի նախագահը կամ վարչապետը, որքանով են կայացած քաղաքացիական ինստիտուտները կամ որքան է կոռուպցիայի մակարդակը: Նա ստեղծագործում է՝ քանդելով կարծրատիպը, որի անունը «բարձր մշակույթ» է:

Երբ մշակույթի գործիչները հանդիպում են երկրի ղեկավարին, նրանից ավանդաբար փող ու ուշադրություն են խնդրում: Մեկ էլ՝ որ թատերական կամ երաժշտական խմբերը պետական կարգավիճակ ստանան: Այսինքն՝ ֆինանսավորվեն բյուջեից: Դե, այնպես է պատահում, որ թատրոնի կամ համերգասրահի դահլիճը կիսադատարկ է, տոմսերը չեն վաճառվել: Այդ անհարմարությունը հնարավոր կլինի շտկել գոնե կանոնավոր աշխատավարձով:

Մշակույթի գործիչները վստահ են, որ հասարակությունն այնքան զարգացած չէ՝ գնահատելու արվեստը: Երկրի ղեկավարներն էլ ինչ-որ բան այնպես չեն անում, թե չէ ներկայացումներին ու համերգներին անշլագ կլիներ: Իսկ Վիգեն Չալդրանյանը կստանար «Օսկար»՝ տղամարդու լավագույն դերի, լավագույն ռեժիսուրայի, լավագույն սցենարիստի եւ անգամ երկրորդ պլանի լավագույն տղամարդ դերասանի նոմինացիաներում:

Մշակույթի գործիչները մտքով դեռեւս խորհրդային շրջանում են, որտեղ նոմենկլատուրա էին՝ իբրեւ ստեղծագործական ինտելիգենցիայի ներկայացուցիչներ՝ հանգստյան տներով, բարձր հոնորարներով …

Մշակույթի գործիչներն իրենց վերագրում են առաքելություն՝ դաստիարակելու «մատաղ սերնդին» ու հասարակությանը:

Խորհրդային ժամանակներում ձեւավորված մշակութային գործիչների հավակնոտ դերը` լինել ազգի առաքյալները, անկախության տարիներին արագորեն իրեն սպառեց: Անկախությունը ցույց տվեց հայ մտավորականների, մշակութային գործիչների համեստ, չափազա՛նց համեստ տեղը հասարակական կյանքում: Ավելի ստույգ` նրանք իրենց դերը խիստ սահմանափակեցին` վերածվելով պարզապես ինտելեկտուալների: Եվ մարդիկ հանկարծ պարզեցին, որ կյանքն այնքան էլ սարսափելի չէ առանց մշակույթի գործիչների: Մտավորականությունը կորցրել է իր խորհրդանշական կապիտալը` լինել որոշակի արժեքներ կրող մարդկանց համախումբ, որն ազդեցություն ունի հասարակության կարծիքի ու ճաշակի ձեւավորման գործում:

Հասարակական օրգանիզմը կամաց-կամաց կորցրեց իր ամենակարեւոր օրգանը` ուղեղը: Ուղեղի դերը ստանձնեցին ամենեւին ոչ մտածելու համար նախատեսված օրգաններ:

Թվում է՝ ժամանակի զգացողությունը մշակույթի գործիչների դեպքում անհամեմատ սուր է: Սակայն երեկ, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ հանդիպումը ոչնչով չէր տարբերվում ամիսներ առաջ Սերժ Սարգսյանի հետ նմանատիպ հանդիպումներից:

Նրանք իրենց անձի մեծությանն  ու տաղանդին համարժեք ուշադրություն են ակնկալում եւ չստանալով՝ նյարդայնանում են: Մխիթարել նրանց կարող է բյուջեից ամեն ամիս տրվող աշխատավարձն ու իշխանությունների ուշադրությունը:

Իշխանությունների եւ «ստեղծագործական ինտելիգենցիայի» հարաբերությունները մեր երկրում հստակ են եղել. իշխանությունը ստեղծագործող մարդկանց վերաբերվել է որպես սպասարկող անձնակազմի: Ընդ որում՝ վերջինիս համաձայնությամբ:

Եվ լրիվ տրամաբանական էր՝ երբ ինչ-որ բան ստեղծագործող մտավորականության սրտով չէր, անմիջապես նամակներ էին գրվում: Նամակի տակ իրենց ինքնագրերն են դնում բոլոր նրանք, ովքեր վստահ են` նամակը ստանալուն պես ղեկավարն անհամբերությամբ ձեռքով կպատռի ծրարը ու կընթերցի հարգարժան ստորագրություններով հարուստ այդ գրությունը:

Ժամանակին Ռոբերտ Քոչարյանին ու Սերժ Սարգսյանին նամակներով դիմող մտավորականները երեկ էլ նույն հարցով դիմեցին արդեն վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին՝ պետք է փոխել հանրապետության խորհրդանիշները՝ գերբը, որի վրա պատկերված Արարատը ոչ այն է Արարատ է, ոչ այն է՝ Արագած, իսկ Նոյյան տապանը ՝ բիբլիական պատկառանք չներշնչող մակույկ: Գերբի վրայի երկգլխանի արծիվը ավելի շատ աղավնու է նման, իսկ առյուծն էլ անառողջ տեսք ունի, քանի որ բաշը նոսր է: Հիմնը ոգեւորիչ չէ, երաժշտությունն՝ անհաջող, պարզունակ:

Այն հարցերը, որոնք բարձրացնում են մշակույթի գործիչները երկրի ղեկավարների առաջ, գուցե կարեւոր, սակայն, խոշոր հաշվով, հասարակական կյանքի վրա որեւէ ազդեցություն չունեցող դետալներ են: Իրենց ողջ էներգիան սպառելով նման հարցերի վրա՝ այդ մարդիկ սպառում են ավելի խոշոր բան` սեփական հեղինակությունը:

Լինել մշակութային գործիչ, նշանակում է ընդունել սոցիալական վարքագծի որոշակի կանոններ` հարգանք մարդու հանդեպ, պատասխանատվություն հասարակության առաջ եւ լուրջ հեռավորություն իշխանություններից: Զգալի հեռավորություն՝ անգամ ամենալեգիտիմ իշխանությունից:

Երկրի ղեկավարներից ուշադրություն հայցելը պիտի որ մշակույթի գործչի համար նվաստացուցիչ լինի: Իրենց խնդիրներն անգամ սեփական տաղանդի միջոցով լուծելու մասին նրանք չեն էլ ուզում լսել: Զրուցում ես մշակույթի գործիչների հետ, նրանք թափ են տալիս ձեռքը` ի՞նչ եք ուզում մեզնից, մենք անզոր ենք, փող չունենք, պետական հովանավորություն չկա, ներկերը թանկ են եւ այլն:

Վարչապետի եւ մշակույթի գործիչների երեկվա հանդիպման տպավորությունն անուրախ էր: Հիշեցնում էր հայտնի ֆիլմի երկխոսությունը:

- Սա ժողովու՞րդն է:

- Սա ժողովուրդը չէ: Սա ավելի վատ է, քան ժողովուրդը: Սրանք քաղաքի լավագույն մարդիկ են:

Տպել
5743 դիտում

Կրակը մարելուց հետո այրված շինությունում տղամարդու դի է հայտնաբերվել

Նարեկ Մանթաշյանին նոր մեղադրանք է առաջադրվել

Զինծառայողն ինքնասպան է եղել համածառայակիցների և իր ոչ կանոնադրական հարաբերությունների պատճառով․ վարույթը դատարանում է

Վասիլիս Մարագոսը վերահաստատել է ԵՄ աջակցությունը արդարադատության ոլորտի բարեփոխումներին

Հայուհի Վարսեն Աղաբեկյանը Պաղեստինի արտաքին գործերի նախարար է նշանակվել (լուսանկար)

Աննա Հակոբյանը մասնակցել է «Փրկություն» հաշմանդամ երիտասարդների կենտրոնի շահառուների ներկայացմանը (լուսանկարներ)

Մոսկվայում կարծում են, թե ՀՀ-ում 102-րդ ռազմաբազայի առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է

Մահացել է Crocus City Hall-ի ահաբեկչությունից տուժած ևս մեկ մարդ․ զոհերի թիվը հասել է 144-ի

Ucom-ի գլխավոր տնօրենը ելույթ է ունեցել աշխատաշուկային նվիրված համաժողովին

Արաբկիրում կառուցապատող ընկերությունը հարկեր չվճարելու նպատակով պայմանագրերում պակաս է նշել բնակարանների իրական արժեքը

Սպառնացել է վնասել մեքենան, ավելի ուշ կրակել է ավտոտեխսպասարկման կետի ուղղությամբ․ 32-ամյա տղամարդը կալանավորվել է

Ռուբլին էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 29-ին

Հայաստանն ԱՄՆ-ի ու Եվրամիության հետ անվտանգային հարցեր չի քննարկելու. Ստանո

Ինչո՞ւ ադրբեջանական լրատվամիջոցը չի հրապարակել Արայիկ Հարությունյանի հետ հարցազրույցը

Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի

«Վանաձոր» ՔԿՀ-ի 17 ծառայողի նկատմամբ կիրառվել է կարգապահական տույժ

«Crocus City»-ի գործով Տաջիկստանում ձերբակալվել է 9 մարդ

Տեղի է ունեցել ՀՀ պաշտպանության նախարարին կից կոլեգիայի նիստ (լուսանկարներ)

Շիրակում գործում է պետական ծառայությունների անվան տակ գործող ինքնակոչների խումբ. Կարեն Սարուխանյանը զգուշացնում է

Ալեքսեյ Սանդիկովը կգործուղվի Մոսկվա

Ծանրամարտի աշխարհի առաջնությունը տեղի կունենա Երևանում. Հայաստանի հայտը ճանաչվել է լավագույնը

ԱԺ պատգամավորները կգործուղվեն Բեռլին

5 հայ ծանրորդ կմեկնի Թայլանդ՝ մասնակցելու վարկանիշային աշխարհի գավաթին

Հայաստանում տեղումների դադար է, ջերմաստիճանը կբարձրանա 8-10 աստիճանով

«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց»-ի տնօրենը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

200 եվրո՝ 200 հազար դրամի փոխարեն. առցանց անմաքս առևտրի շեմը ենթարկվել է փոփոխության

Սյունիքի մարզում դատավոր է նշանակվել

Իրավապահները խուզարկում են Ժիրայր Սեֆիլյանի ու «Բևեռ»-ի մյուս անդամների բնակարանները

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում