Կրեմլի համար տհաճ փորձ. աշխարհի գնահատականը՝ հայկական հեղափոխությանը

Հայաստանում ընթացող հեղափոխության մասին գրում են արդեն ոչ միայն Եվրոպական եւ Ամերիկյան պարբերականները, այլ նաեւ Օվկիանիայի լրատվամիջոցները: Բացի ավստրալական եւ նորզելանդական մի շարք լրատվամիջոցներում տեղեկատվական բնույթի հաղորդագրությունների, օվկիանական մամուլում հնչում են նաեւ գնահատականներ հայկական իրադարձությունների մասին: Ավստրալական SBS NEWS-ը գրում է Հայաստանում շարունակվող բողոքի ցույցերի մասին՝ նշելով, որ վարչապետի հրաժարականից հետո քաղաքական վերնախավը հրաժարվում է զիջել իշխանությունը: SBS NEWS-ը անդրադառնում է նաեւ հայկական բողոքի անսովոր արտահայտմանը: Ավստրալական կայքը, ներկայացնելով քաղաքական ճգնաժամի պատճառները, գրում է, որ բողոքը յուրահատուկ կերպով է արտահայտվում: Բաց ձեռքերի պայքարը եւ համընդհանուր տոնական տրամադրությունը ցույց են տալիս բողոքի ակցիաների խաղաղ բնույթը:

SBS NEWS-ը անդրադառնում է նաեւ համաշխարհային կենտրոնների, մասնավորապես՝ Ռուսաստանի հայկական բողոքի ալիքի վրա ազդելու հավանականությանը: Հիմնվելով ռուսաստանցի պաշտոնյաների հայտարարությունների վրա, SBS NEWS-ը գալիս է եզրակացության, որ Ռուսաստանը, ամենայն հավանականությամբ, չի խառնվի հայկական հեղափոխությանը:

Ամերիկյան, եվրոպական եւ ռուսական փորձագետներն ու մամուլը եւս շարունակում են ձեռքը պահել հայաստանյան իրադարձությունների զարկերակին:

Գերմանական Deutche Welle-ն գրել է Սերժ Սարգսյանի 2008 թ. սկսած աստիճանաբար նվազող հեղինակության մասին: Ռուսաստանի համեմատաբար հանգիստ վերաբերմունքը Սարգսյանի հրաժարականին բացատրվում է նրանով, որ արտաքին հետքեր այս շարժման մեջ չկան: Ռուսաստանցի լրագրող Կոնստանտին Էգերտի կարծիքով՝ Կրեմլը թերագնահատել էր հայ ժողովրդի հիասթափությունը Սարգսյանից: Բացի դրանից, Էգերտի կարծիքով, երկարաժամկետ պլաններ ունեցող քաղաքական առաջնորդների խաղաղ անկումը անհանգստացնում է Մոսկվային:

Հայկական բողոքի ալիքի համատեքստում հայ-ռուսական հարաբերությունների հեռանկարին անդրադարձել է նաեւ Քարնեգի հիմնադրամի ավագ փորձագետ Թոմ դե Վաալը: BBC-ի ռուսական ծառայության հետ զրույցում նա կարծիք է հայտնել, որ Հայաստանի աշխարհաքաղաքական հիմքը չի փոխվի:

«Բողոքը Ռուսաստանի կողմից ապահովվող անվտանգության դեմ չէր, թեեւ այն, իհարկե, ռուսական մենաշնորհների դեմ էր»,- ասել է դե Վաալը:

Ամերիկայի ձայնի ռուսաստանյան ծառայության հետ զրույցում նման կարծիք է հայտնել շախմատի աշխարհի նախկին չեմպիոն Գարի Կասպարովը:

«Հայաստանը գտնվում է Պուտինի ուժեղ ազդեցության ներքո, եւ պարզ է, որ խոշոր ձեռնարկությունների մեծ մասը, այսպես թե այնպես կառավարվում է ռուսաստանցի օլիգարխների կողմից»,- ասել է Կասպարովը՝ հավելելով, որ դա կայացել է շատ երկար ժամանակի ընթացքում:

Նա նաեւ նշել է, որ Հայաստանի ժողովրդի կամքը երկրում փոփոխություններ կատարելու միակ առանցքային գործոնն է:

Կասպարովը փորձում է նաեւ աննկատ կերպով ակնարկել, որ հայաստանյան իրադարձությունների սցենարը կարող է կրկնվել Ռուսաստանում:

«Պատմությունը դեռ ավարտված չէ, սակայն կա մեկ կարեւոր դաս, որը մենք պետք է քաղենք. երբ մարդկանց շարունակաբար խաբում են՝ նրանք հոգնում են դրանից: Երբ մարդիկ սկսում են պայքարել ընտրելու սեփական իրավունքի եւ ազատության համար՝ իշխանությունն ընկրկում է»,- ասել է Կասպարովը, ապա հավելել,- «Դասը կայանում է նրանում, որ սա ազգի միասնության ցուցադրում է»:

Այդուհանդերձ, Կասպարովը կրկնում է մի արտահայտություն, որը շատ է հանդիպում օտարերկրյա մամուլում եւ որոշակի վտանգներ է պարունակում հետագայում համաժողովրդական միասնականությունը միջազգային հանրությանը ներկայացնելու տեսանկյունից:

«Կա ղարաբաղյան կլան, երեւանյան «կուսակցություն», այսինքն՝ շատ ու շատ կոնկրետ գործոններ, որոնք կապ չունեն Ռուսաստանի հետ»,- նշել է Կասպարովը:

Շարունակելով Ռուսաստանի հետ զուգահեռներ անցկացնել՝ Կասպարովը նշել է, որ «անցյալ վերադառնալու փորձերը» դատապարտված են հեղափոխության: Հայաստանը օրինակն է այն բանի, որ փոփոխություններն անխուսափելի են: Ողջ հարցը, ըստ գրոսմայստերի, նրանում է՝ որքանով խաղաղ ու ոչ բռնի կլինեն այդ փոփոխությունները:

«Հայաստանը խուսափեց ուժային լուծումներից եւ արյունահեղությունից մեծապես իր ազգային առանձնահատկությունների շնորհիվ: Որքանով է դա հնարավոր Ռուսաստանում՝ բարդ է ասել»,- նշել է Կասպարովը, հավելելով, որ անցնցում փոփոխությունների հնարավորությունը Ռուսաստանը կորցրել է 2011 եւ 2012 թվականներին:

Ինչեւէ, անկախ Հայաստանում դեպքերի զարգացումից Ռուսաստանի քաղաքական վերնախավը կանգնած է լուրջ մարտահրավերի առջեւ: Բանն այն է, որ մայիսի 5-ին ողջ Ռուսաստանով նախատեսվում են հակակառավարական բողոքի ակցիաներ, իսկ հայկական արդեն իսկ հաջողված փորձը կարող է ոչ միայն ոգեշնչել ռուսաստանցի ընդդիմադիրներին, այլեւ որոշակի առումով գործողությունների ձեռնարկ հանդիսանալ նրանց համար: Կրեմլում դա նույնպես հասկանում են եւ, առնվազն մինչեւ մայիսի 5-ը, փորձելու են «Հայաստանի ներքին գործերին» չխառնվելով ճնշում գործադրել թավշյա հեղափոխության վրա:

Վլադիմիր Մարտիրոսյան

Տպագրվել է «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի ապրիլի 27-ի համարում: