Երևան
14 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
14 °C
Լուսանկարը՝ Նարեկ Ալեքսանյանի
Նախկին խորհրդային երկրներում քաղաքացիական ցանկացած նախաձեռնություն Մոսկվայից ստանում է «գունավոր հեղափոխության փորձ» որակումը: Ռուսական մեդիադաշտը մեծ մասամբ հետևում է պաշտոնական Կրեմլի տարած գծին: Այս գնահատակին է արժանանում նաև Հայաստանում ընթացող շարժումը: Ռուսական մամուլին բորբոքում է նաև արևմտյան գործընկերների կողմից՝ տեղի ունեցող գործընթացների անաչառ լուսաբանումը, իսկ ուկրաինացի լրագրողների անդրադարձերը բողոքի ցույցերին նրանց ընդհանրապես հունից հանում են:
Այդուհանդերձ, ի՞նչ է նշանակում «գունավոր հեղափոխություն»: Ակադեմիական դաշտում եզրույթն առաջին անգամ օգտագործվել է 2005 թ. Մայքլ Մաքֆոլի «Անցումը հետկոմունիզմից» հոդվածում: Այստեղ եզրույթն օգտագործվում է որպես Հարավսլավիայում, Վրաստանում և Ուկրաինայում տեղի ունեցած դեպքերի բնորոշում: Ի սկզբանե այս եզրույթն օգտագործվում էր «էլեկտորալ հեղափոխություն» եզրույթի հետ զուգահեռ, սակայն, քանի որ վերջինս նշում էր «հեղափոխության» միայն մեկ պատճառ՝ կեղծված ընտրությունները, մինչդեռ դրանք կարող են տարբեր լինել՝ «գունավոր հեղափոխություն»-ը ավելի կենսունակ գտնվեց:
«Գունավոր հեղափոխություն» ասվածը ենթադրում է քաղաքացիական հասարակության բողոքի խաղաղ արտահայտման (հանրահավաքներ, ցույցեր, դասադուլներ, գործադուլներ) միջոցով ստիպել իշխանություններին կատարել քաղաքացիների պահանջները, ընդհուպ մինչև իշխանափոխություն:
Սա, ըստ էության, նաև բազում երկրների սահմանադրությունների և ՄԱԿ-ի կողմից դեռևս 1948 թ. ընդունված «Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրում» հիշատակվող ապստամբության իրավունքի բաղկացուցիչ մասն է: Սակայն, եթե ապստամբության իրավունքը ենթադրում է նաև զինված միջոցներ, ապա գունավոր հեղափոխության գործիքակազմը բացառապես խաղաղ բողոքի ակցիաներն են՝ այդ թվում քաղաքացիական անհնազանդությունը:
Այս տեսանկյունից՝ այո՛, Հայաստանում գունավոր հեղափոխություն է: Սակայն ռուսական իրականությունում գունավոր հեղափոխության վերոնշյալ սահմանումը չի ընդունվում: Ռուսաստանում, երկրի բազմամյա ղեկավար Վլադիմիր Պուտինի օրինակով, «անկախ» փորձագետները պնդում են, որ հետխորհրդային տարածքում ծնվող քաղաքացիական բողոքի ակցիաները պլանավորվում, ֆինանսավորվում և ընթացք են ստանում ԱՄՆ և ՆԱՏՕ-ի կողմից: Բացի այդ, քանի որ փորձագետները մեծապես կենտրոնացած են Ուկրաինայի և 2013-14 թթ. դեպքերի վրա՝ նրանց հիմնական փաստարկն այն է, որ գունավոր հեղափոխությունը քաղաքացիական պատերազմի սկիզբ է:
Որպես գունավոր հեղափոխության հատկանիշներ ռուսական փորձագետները և անգամ քաղաքագետները նշում են գաղափարախոսության բացակայությունը և արտաքին հովանավորությունը: Գաղափարախոսության բացակայություն ասելիս փորձագետները նկատի ունեն խորքային համակարգային փոփոխություններ անցկացնելու պահանջների բացակայությունը:
Թերևս կարելի է խորհուրդ տալ «անկախ» փորձագետներին հայկական քաղաքականության խորքային վերլուծություն կատարել, ինչը թույլ կտա գալ եզրակացության, որ Սերժ Սարգսյանի և նրա ղեկավարման համակարգի հեռացումը իշխանությունից ինքնին կնշանակի համակարգային փոփոխություն:
Ինչ վերաբերվում է արտաքին հովանավորությանը, ապա հարկ է նշել, որ ներկայիս իշխանությունների հեռացումը կնշանակի նաև իշխանությունների ռուսական հովանավորության վերացում: Կարելի է ենթադրել, որ հենց այս տեսակետն է թույլ տալիս ռուս փորձագետներին եզրակացնել, թե իբր Հայաստանում հակառուսական տրամադրություններ են:
Ինչևէ, վերադառնանք գունավոր հեղափոխության ռուսական պատկերացմանը: Դրանց դեմոնիզացումը կատարվում է զինված հեղաշրջումները գունավոր հեղափոխություն անվանելու միջոցով: Ռուս փորձագետներից շատերը Լիբիայի և Սիրիայի հեղաշրջումներն ու զինված պայքարը ևս գունավոր հեղափոխություն են անվանում: Ռուսական մեդիադաշտում հանդիպում են նաև գունավոր հեղափոխությունների վերաբերյալ բացահայտ անհեթեթ թեզեր:
Դրանցից մեկն այն է, որ գունավոր հեղափոխությունները բրգաձև են: Ամենավերևում չերևացող կազմկերպիչներն են՝ տերերը: Ընդ որում, տերեր ասելիս հոդվածների հեղինակներն անցնում են բանականության սահմանը՝ անցնելով մասոններին և իլյումինատներին ու հասնելով ընդհուպ մինչև այլմոլորակայիններ: Սա մեկնաբանության կարիք չունի:
Ռուսական մեդիադաշտում գրեթե բոլոր հոդվածներն այս թեմայով ունեն մեկ ընդհանրություն. դրանցում նշվում է, որ խաղաղ շարժման աջակցությունը արտաքին ուժերի (միջազգային հասարակական կազմակերպություններ, ՄԱԿ, Եվրամիություն, Արաբական պետությունների լիգա) կողմից «ապալեգիտիմացնում է իշխանությունների ինքնապաշտպանությանն ուղղված գործողությունները»: Կարելի է մտածել, որ քաղաքացիական խաղաղ և արդարացի բողոքի դեմ, անկախ աջակիցների քանակից, կամ առհասարակ առկայությունից, իշխանությունն իրավունք ունի պաշտպանվելու: Ոչ թե բավարարելու, կամ պատասխանելու բողոքին, այլ պաշտպանվելու դրանից:
Ինչևէ, ի հեճուկս ռուսական մտավախությունների՝ հակառուսական կոչեր հայաստանյան ակցիաներում, առնվազն առայժմ, չեն հնչել, իսկ դրանց տրամաբանությունը հեռու է աշխարհաքաղաքական վեկտոր փոխելուց: Ռուսական վախը գունավոր հեղափոխություններից բնազդային է և հիմնվում է նախորդ դառը փորձերի վրա: Բացի այդ, Կրեմլում, թերևս, վախենում են, որ «պլաստիլինե» հարմար գործընկերոջը՝ արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքում կարող է փոխարինել սեփական երկրի շահերից գործող որևէ մեկը:
Տպագրվել է «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի ապրիլի 19-ի համարում:
Ովքեր ուզում են շարունակաբար ունենալ հաջողակ պետություն, պետք է ապահովեն այդ պետության մրցունակությունը․ Նիկոլ Փաշինյան
Քենիայում ռազմական ուղղաթիռ է կործանվել․ զոհերի թվում է երկրի պաշտպանության ուժերի հրամանատարը
3-ի փոխարեն 8 մասնաշենք․ Փոքր Վեդիի միջնակարգ դպրոցը շահագործման կհանձնվի մինչև տարեվերջ (տեսանյութ)
Մենք հիմա նստած ենք ռումբի վրա, դա պայթեցնելու վահանակը ռուսների մոտ է, Հայաստանը քայլ պիտի անի. Մեհրաբյան
Արտակարգ դեպք Երևանում․ «Էվոկաբանկ»-ի հաճախորդը իր տղայի և ընկերոջ հետ ծեծել են մասնաճյուղի կառավարչին ու աշխատակցին
ԳՐԵԿՈ-ն բարձր է գնահատել ՆԳՆ ոստիկանության բարեփոխումները․ զեկույց
Հրդեհ է բռնկվել Արթիկի անտառտնտեսության տարածքում․ ծառեր են ջերմահարվել
Թուրքիայում տեղի ունեցած երկրաշարժի հետևանքով ավերածություններ կան
Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստ․ այն վարել է Նիկոլ Փաշինյանը
«Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի անցագրային կետում փաթեթ գցած քաղաքացին ձերբակալվել է
Բախվել են «Մերսեդես»-ն ու «Կամազ»-ը. մարդատարի 20-ամյա վարորդն ու նրա հասակակից 2 ուղևորները հիվանդանոցում են
ՀՀ ֆինանսների նախարարության պատվիրակությունը Վաշինգտոնում է․ ինչ հանդիպումներ են տեղի ունեցել
Կայծակի հարվածից Աբու Դաբիից Երևան թռչող ինքնաթիռի դիմապակին վնասվել է (տեսանյութ)
Ֆինլանդիան ժամանակավորապես կկրճատի փախստականների նպաստները
Բերդկունք ամրոցը կվերածվի արգելոց-թանգարանի
Կարևորվել է Ֆրանսիայի հետ տնտեսական փոխգործակցության խորացումը․ փոխվարչապետն ընդունել է Բրիս Ռոքֆոյին
Որտեղ է հայտնաբերվել քրեական պատմություններով հայտնի նորատուսցի Արայի տղայի «յաշիկը»
«Օբյեկտիվ չեք». Պետրոս Ղազարյանը դիմել է Մայր Աթոռի տեղեկատվական համակարգի տնօրեն Եսայի քահանա Արթենյանին
«Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան»-ն ակնկալում է, որ ԱՄՆ դեսպանը կնպաստի ԼՂ հայերի վերադարձի ժամկետների և միջոցների մատնանշմանը
Թուրքիայում 5․6 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել
ԵԽԽՎ վերադառնալու համար Բաքուն պետք է որոշ պահանջներ կատարի․ Ադրբեջանի հարցով զեկուցող
ԱԽ քարտուղարը Բրիս Ռոքֆոյին է ներկայացրել հայ-ադրբեջանական բանակցային գործընթացի վերջին զարգացումները
Ֆրանսիան որոշել է մենակ չթողնել Հայաստանին Ադրբեջանի շարունակվող ագրեսիայի դեմ․ Աստրիդ Փանոսյան-Բուվե
ԲՏԱ փոխնախարարն ու ծրագրերի վարչության պետն այցելել են «Ինժեներական քաղաք», ծանոթացել շինաշխատանքներին
Վարչապետն ընդունել է Մարտին Շտիկելին․ ՀՀ կառավարության և «Fichtner»-ի միջև փոխգործակցությանն առնչվող հարցեր են քննարկվել
Արարատի մարզում բենզալցակայանի գործունեություն է դադարեցվել, այն ապամոնտաժվել է
Մինչև 1% cashback Wildberries-ում IDBank-ի քարտով վճարելիս
Նիկոլ Փաշինյանն ու Բրիս Ռոքֆոն Հայաստան-ԵՄ համագործակցությանը վերաբերող հարցեր են քննարկել
Բրյուսելյան հանդիպմանը գաղտնի օրակարգ չի եղել, Ադրբեջանական լրատվամիջոցներում հրապարակված թուղթը կեղծ է․ ԱԳՆ խոսնակ
Երևանում հաստաբուն ծառը կոտրվել և ընկել է ավտոմեքենաների վրա
ԵՄ-ն մեկնաբանել է Լեռնային Ղարաբաղից ռուս խաղաղապահ զորքի դուրսբերման գործընթացը
Amio Visa Signature Business քարտ. երբ հնարավորությունները սահմաններ չունեն
Հայտնի է՝ Գեղարքունիքում ովքեր են բռնաբարել 13-այա աղջկան. նրանք 74 և 66 տարեկան տղամարդիկ են
Բացահայտվել է ավելի քան 13 կգ թմրամիջոցի մաքսանենգության դեպք․ հետախուզվողը հայտնաբերվել է, խմբի 2 անդամ կալանավորված է
Հայաստանում ԵՄ դիտորդական առաքելությունը ոչ մի օգուտ չի բերում Հարավային Կովկասին. Զախարովա
Դավիթ Տոնոյանի խափանման միջոցը փոխելու միջնորդությունը մերժվել է
Հայաստանին պետք է ռազմական օգնություն ցուցաբերել․ Ֆրենկ Փալոնը կոչով դիմել է ԱՄՆ-ին
13-ամյա երեխայի նկատմամբ սեքսուալ բնույթի գործողություններ են կատարվել․ 2 տղամարդ է կալանավորվել
«Խաղաղության խաչմերուկ»-ը կարող է ներդաշնակորեն համադրվել բոլոր ենթակառուցվածքային ծրագրերին. Հայկ Կոնջորյան
Դոլարը կրկին էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 18-ին
