Համակենտրոնացում կենտրոնում եւ, բնականաբար, ոչ առանց գազախցիկի

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի մարտի 18-ի համարում

Ինչպիսի՞ն է լինելու Երեւանի կենտրոնը մի քանի տարի անց: Եթե ասենք, որ այս հարցը օր ու գիշեր հանգիստ չի տալիս երեւանցիներին, թերեւս, չափազանցրած կլինենք: Բայց այն, որ գոնե Երեւանի փողոցներով քայլելիս մերթ ընդ մերթ ծագում է այս հարցը, հաստատ է: Եթե հարցին մոտենանք կենտրոնի ապագա արտաքին տեսքի տեսանկյունից, ապա կարծիքները հաստատ տարբեր կլինեն: Ոմանց կարծիքով, կլինի գեղեցիկ, գրավիչ ու յուրահատուկ, մյուսների կարծիքով՝ տգեղ ու անհրապույր: Սակայն տվյալ դեպքում մեզ հետաքրքրում է, թե ինչպիսին կլինի կենտրոնը, պատկերավոր ասած, տեխնիկական տեսանկյունից՝ ինչպիսին է լինելու կենտրոնի ծանրաբեռնվածությունը, արդյո՞ք կենտրոնը կարողանալու է մարսել այն հետեւանքները, որ կլինեն այսօր իրականացվող փոփոխությունների արդյունքում: Սա արդեն ճաշակի հարց չէ եւ սուբյեկտիվիզմի մասին խոսելն ավելորդ է: 

Ակնհայտ է, որ Երեւանի կենտրոնի հարկայնությունը բարձրանում է: Մասնավորապես, Հյուսիսային պողոտայում շենքերը միջինը լինելու են 9 հարկանի: Ըստ նախնական հաշվարկների, Հյուսիսային պողոտայի մասում բնակիչների թիվը լինելու է գրեթե նույնը, ինչ նախկինում էր՝ 500 ընտանիք՝ մոտ 2-2,5 հազար մարդ: Այսինքն, առաջին հայացքից միավոր տարածքի վրա բնակչության թիվը չի մեծանում եւ ծանրաբեռնվածության ավելացում այս առումով պետք է որ չլինի: Բայց պետք է հաշվի առնել, որ Հյուսիսային պողոտայի գրեթե բոլոր շենքերի առաջին երկու հարկերը լինելու են գրասենյակներ ու խանութներ, ամբողջական շենքեր հյուրանոցներ են լինելու, եւ դրանք բոլորը ունենալու են հաճախորդների մեծ հոսք: Այսպիսով, մայրաքաղաքի՝ նախկինում բնակելի առանձնատներով պատված եւ գործարար ակտիվություն չցուցաբերող այդ հատվածը դառնալու է ամենամարդաշատ վայրերից մեկը:

Հասկանալի է, որ պողոտայում բնակվողները աղքատ մարդիկ չեն լինելու, եւ դժվար թե չափազանցված հնչի, որ յուրաքանչյուր ընտանիք կունենա երկու ավտոմեքենա: Իհարկե, ստորգետնյա ավտոկանգառները, հնարավոր է, որ լուծեն դրանց կայանատեղման հարցերը: Բայց այդ մեքենաները օրը մի քանի անգամ պետք է մտնեն Հյուսիսային պողոտայի տարածք եւ դուրս գան այնտեղից: Այդ հոսքին պետք է ավելացնել խանութների ու գրասենյակների աշխատողների ու հաճախորդների մեքենաների անընդհատ տեղաշարժը: Եւ այս աննկարագրելի հոսքը պետք է ավելանա այն երթեւեկությանը, որը կա այսօր Երեւանի կենտրոնում: Երեւանի նախկին գլխավոր ճարտարապետ Նարեկ Սարգսյանի կարծիքով, ծանրաբեռնվածությունը, անշուշտ, կմեծանա, բայց դրա ծանր հետեւանքները ինչ-որ չափով կմեղմվեն մի քանի լրացուցիչ ճանապարհների բացման արդյունքում:

Պողոտայի կնքահայրը համարվող Նարեկ Սարգսյանի այս պնդումը, չգիտես ինչու, այնքան էլ համոզիչ չի թվում: Այսօր, երբ Հյուսիսային պողոտայում չկա բնակչություն, չկան գրասենյակներ ու հյուրանոցներ, դրան հարակից փողոցներն արդեն իսկ գրեթե անանցանելի են դարձել: Եւ պարզապես ակնհայտ է, որ մի քանի փոքր ու միջին փողոցների բացումը որեւէ կերպ չի կարող ազդեցություն թողնել: Չի կարելի հաշվի չառնել այն հանգամանքը, որ դեպի Հյուսիսային պողոտա տանող ճանապարհների վրա մեկը մյուսի ետեւից կառուցվում են այլ բազմահարկեր, որոնք եւս լրացուցիչ ծանրաբեռնվածություն են առաջացնելու: Ի դեպ, այդպիսի բազմահարկերի մասին: Նախկին գլխավոր ճարտարապետը ափսոսանքով է խոսում այդպիսի՝ առնվազն մի շենքի կառուցման թույլտվություն տալու մասին: Խոսքը Ամիրյան-Սարյան փողոցների հատման կետում կառուցվող 17 հարկանի ահռելի շենքի մասին է:

Պրն Սարգսյանը այսօր արդեն համոզվել է, որ նման մասշտաբի շենք այդտեղ չպետք է կառուցվեր, եւ համոզված է, որ այն ծանր հետեւանքներ է թողնելու մայրաքաղաքի այդ հատվածի վրա: Մի խոսքով, բոլորովին իրական է վտանգը, որ մայրաքաղաքի կենտրոնը տարիներ անց կդառնա ամենաանհրապույր, մեծ բազար հիշեցնող մի վայր, ուր մարդիկ ստիպված են լինելու գնալ միայն ծայրահեղ անհրաժեշտության դեպքում: Միակ հույսը մնում է այն, որ շուկան ինքն իրեն կարգավորի այս հարցը: Մասնավորապես կարելի է սպասել, որ, ասենք, Հյուսիսային պողոտայի շենքերը  հետագայում ամբողջությամբ դառնան տարբեր ֆիրմաների գրասենյակներ: Այսպիսի կանխատեսումներ անում է նաեւ Նարեկ Սարգսյանը: Սակայն սա արդեն ոչ թե տարիների, այլ տասնամյակների հարց է:

Իսկ մինչ այդ մենք ստիպված ենք լինելու ընբոշխնել Երեւանի մի այնպիսի կենտրոն, որտեղ միախառնված են գործարար, առեւտրային եւ բնակելի գործառույթները: Ժամանակակից մայրաքաղաքներում այդ գործառույթները հստակ տարանջատվել են. քաղաքի բնակելի հատվածը պետք է լինի այլ տեղում, գրասենյակներն ու խանութները՝ այլ: Իսկ թե ինչու են այդպես արել, մի քանի տարի անց պարզ կդառնա յուրաքանչյուրին, ում բախտ կվիճակվի այցելել Երեւանի կենտրոն: Եթե, իհարկե, շնչահեղձ չլինի խցանման մեջ կանգնած մեքենայում:

Հայկ Գեւորգյան