Եղեք իմ անդամը. կուսակցական անդամաորսը սկսված է

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի մարտի 17-ի համարում

Եւս երկու ամիս ու հանրապետությունում պաշտոնապես գրանցված 68 կուսակցությունից հայտնի չէ, թե քանիսը գոյություն ունենալու իրավունք կստանան: Դեկտեմբերին խորհրդարանը փոփոխություն կատարեց «Կուսակցությունների մասին» օրենքում, համաձայն որի, կուսակցություն համարվում է գաղափարակիցների այն խումբը, որն ունի նվազագույնը 2000 անդամ, իսկ տարածքային կառույցներում՝ նվազագույնը 100-ական անդամ: Օրենքն ուժի մեջ է մտնում ընդունումից վեց ամիս անց, եւ արդեն հուլիսին այն կուսակցությունները, որոնք չեն կարողանա ապահովել 2000-անոց գլխաքանակ, կա՛մ ստիպված կլինեն ինքնալուծարվել, կա՛մ վերջիններիս կլուծարեն դատական կարգով:

Եւ քանի որ վերջին տարիներին ձեւավորված ավանդույթ է, որ կուսակցությունները շատ դեպքերում ստեղծվում են մի կտոր հացի սեղանի շուրջ՝ 5-6 հոգով, ուստի ոչ մեկի համար էլ գաղտնիք չէ, որ  գրանցված 68 կուսակցությունների մեծ մասն, այսպես կոչված, մարդ-կուսակցություններ են՝ մի քանի հոգով համախմբված այս կամ այն կուսակցությունից հեռացած աբիժնիկ գործչի շուրջ: Նման  կուսակցությունների օրինակները բազմաթիվ են՝ Սադոյանի ԱԺԴ-ն, Շավարշ Քոչարյանի ԱԺԿ-ն, Սեյրան Ավագյանի ՀԺԱՄ-ը եւ այլն: Ու ինչպես անկեղծորեն խոստովանեց Արշակ Սադոյանը՝ արդեն իսկ սկսվել է կատաղի մարդաորս՝ կուսակցության անդամների թիվը 2000-ի հասցնելու համար: Ինքը՝ Սադոյանը, իր գլխավորած ԱԺԴ-ի համար չի անհանգստանում:

Չնայած այսօր ԱԺԴ-ն դեռ 2000 անդամ չունի, սակայն Սադոյանը մինչեւ հուլիս կհասցնի կատարել օրենքի պահանջը, քանզի երկրում գնալով շատանում են սադոյանիզմի հետեւորդները: Սա, բնականաբար, Արշակ Սադոյանի կարծիքն է:  Այդուհանդերձ, երբ խորհրդարանում ընդունվում էր «Կուսակցությունների մասին» օրենքում առաջարկվող այս փոփոխությունը, միակ քաղաքական ուժը, որը բուռն դիմադրություն ցույց տվեց առաջարկվող նախագծին, ՄԱԿ խմբակցությունն էր: Եւ չնայած ՄԱԿ-ում վստահ են, որ իրենք օրենքի հետ պրոբլեմներ չեն ունենա, սակայն ՄԱԿ նախագահ Գուրգեն Արսենյանը ողջ այս պատմությունից հավատաքննության հոտ է առնում ու զգուշացնում, որ սխալ այս օրենքի միջազգային արձագանքները մենք դեռ լսելու ենք, երբ օրենքի պահանջը չկատարելու համար մեկը մյուսի ետեւից կփակվեն կուսակցություններ.

«Օրենքն ուժի մեջ մտնելուց հետո մենք կլսենք այս օրենքի արձագանքները, երբ հերթական անգամ Հայաստանի իշխանություններին կմեղադրեն մեխանիկական ճանապարհով կուսակցությունների վրա ճնշում գործադրելու եւ կուսակցություններ փակելու մեջ: Եւ հերթական անգամ կվնասվի երկրի միջազգային վարկը: Այսինքն, այս օրենքով պետական ինչ-որ մի մարմին իրավունք է ստանալու թույլատրել կուսակցության լինել-չլինելը: Կուսակցությունը գաղափարակիցների միություն է, որը կարող է լինել եւ հինգ հոգուց բաղկացած: Մինչդեռ, այս օրենքը ենթադրում է, որ ինչ-որ մեկի մոտ  լինելու է ցուցակ, ուր նշված է լինելու, թե այս կամ այն մարդն ինչ գաղափարախոսության կրող է: Մինչդեռ, ուրիշի գաղափարախոսությամբ հետաքրքրվելն անառողջ հետաքրքրություն է: Դա նույն բանն է, որ հետաքրքրվես ուրիշի ճաշակով, կամ հավատքով: Այս ամենից հավատաքննության հոտ է գալիս: Ու ես կցանկանայի տեսնել, թե ով է Հայաստանում այդ հավատաքննիչը լինելու: Տեղը չգիտեմ. իմանամ՝ շան օրը կգցեմ»,- ասում է ՄԱԿ նախագահը:

Եւ քանի որ «Կուսակցությունների մասին» օրենքում կատարված փոփոխությամբ հստակեցված չէ, թե ով է հավատաքննիչը, որի վրա  դրվելու է կուսակցությունների անդամներին հաշվելու գործընթացը, երեկ զրուցեցինք նաեւ արդարադատության փոխնախարար Տիգրան Մուկուչյանի հետ. միգուցե իրենց նախարարությո՞ւնն է հավատաքննիչը. «Անկեղծ ասած, օրենքով դեռեւս հստակեցված չէ, թե ով  պետք է ստուգի՝ այս կամ այն կուսակցությունը ճի՞շտ է ներկայացրել իր անդամների թիվը, թե՞ ոչ»,- ասում է փոխնախարարը: Համաձայն օրենքի,  մինչեւ հունիսի վերջը կուսակցությունները պետք է արդարադատության նախարարություն տեղեկանք ներկայացնեն իրենց կուսակցության թվի եւ տարածքային կառույցների մասին: Իսկ եթե հանկարծ ինչ-որ մեկի մտքով անցնի չհավատալ այս կամ այն կուսակցության ներկայացրած թվին, ապա այս պահին դեռ որոշված չէ այն պետական մարմինը, որը պետք է բոլորին  հաշվի: Համենայնդեպս, ըստ Գուրգեն Արսենյանի, պետական այդ հավատաքննիչն իր հայեցողությամբ պետք է որոշի ցանկացած կուսակցության գոյության հարցը: Իսկ դրանից, ըստ ՄԱԿ-ի, խիստ վտանգավոր հոտեր են գալիս:

Նաիրա Զոհրաբյան