Չարենցն ու Ալազանը միաժամանակ են հայտնվել բանտում. այսօր մեծանուն գրողի ծնունդն է

Այսօր հայ մեծանուն գրող Եղիշե Չարենցի (Եղիշե Սողոմոնյան) ծննդյան 121-ամյակն է: Ինչպես յուրաքանչյուր տարի, այս տարի եւս Չարենցի տուն-թանգարանը միջոցառումներ եւ պոեզիայի երեկո էր կազմակերպել գրողի հիշատակին:

Թանգարանի տնօրեն Անահիտ Ասատրյանը ՀԺ-ի հետ զրույցում ասաց, որ այս տարվանից սկսած՝ Չարենցի 125-ամյակին ընդառաջ «Չարենցը եւ իր ժամանակաշրջանը» խորագրով գիտաժողովներ են իրականացվելու, որոնց նպատակն է՝ բացի պոեզիայից, Չարենցի ժամանակաշրջանի երեւույթների եւ մարդկանց մասին խոսելը:

Թանգարանի տնօրենը նշեց, որ վերջին տարիներին տուն-թանգարանում այցելությունների եւ միջոցառումների աշխուժացման մեծ միտում է նկատվում: Նա վստահեցնում է, որ դա պայմանավորված է ընդհանուր մտածելակերպի փոփոխմամբ:

«Մտածողություն է փոխվել, ազատություն է ձեռք բերել ազգը, հասել ենք այնպիսի ժամանակների, երբ մենք պիտի ասենք, խոսենք այն ինչ կա, այլ ոչ թե տողատակերով:

Ժամանակին Չարենցը քննադատությունների եւ հալածանքների է արժանացել իր մտածելակերպի, իր գրվածքների պատճառով, բայց այսօր այդ խավարը ցրվել է եւ մենք բոլորս կարող ենք համարձակ խոսել Չարենցի ֆենոմենի մասին՝ առանց փակագծեր պահելու»,- ասաց Անահիտ Ասատրյանը:

Վերջինս նշեց, որ չնայած դրան, այնուամենայնիվ, Չարենցին նորովի նայելու կարիք կա, եւ արդեն առաջին ծիլերը երեւում են, Չարենցով հետաքրքրվողները շատ են շատացել, հատկապես երիտասարդության շրջանում, հոդվածներ են գրվում, շատ հետաքրքիր ուսումնասիրություններ են կատարվում եւ ավելի հաճախ են այդ թեմաների շուրջ միջոցառումներ կազմակերպվում:

Չարենցի բանտային կյանքի եւ բանաստեղծ-արձակագիր Վահրամ Ալազանի ընկերության մասին «ՀԺ»-ի հետ խոսեց գրողի դուստրը՝ Հասմիկ Ալազանը: «Հայրս 10 տարի բանտարկվել է, մեղադրվում էր նույն մեղադրանքով ինչ՝ Գուրգեն Մահարին, Եղիշե Չարենցը, Ակսել Բակունցը: Նրան էլ մեղադրում էին այն խմբավորման մասնակիցները, որոնք իբրեւ թե ուզել են ԽՍՀՄ պետական քաղաքական գործիչ Լավրենտի Բերիայի դեմ մահափորձ կազմակերպել»,- պատմում է Ալազանի դուստրը:

1936 թվականին Չարենցն ու Ալազանը միաժամանակ հայտնվում են բանտում: Նացիոնալիստ, հակահեղափոխական, Բերիայի դեմ մահափորձ կազմակերպող խմբի անդամ եւ նմանատիպ այլ անհիմն մեղադրանքների հիման վրա Ալազանը դատապարտվում է 10 տարվա ազատազրկման, իսկ Չարենցը սեպտեմբերի 24-ից ենթարկվում է տնային կալանքի, ապա վերջնականապես կալանավորվում է նոյեմբերի 9-ին։

1936 թվականից ավելի ուժգնացած հալածանքների օրերին գրազի համար մի գիշերում Չարենցը գրել եւ հաջորդ օրը պատռել է վեց տասնյակից ավելի քառյակ։ Ապա մեկ տարի անց՝ 1937 թվականի նոյեմբերի 28-ի առավոտյան, բանտի հիվանդանոցում օրեր շարունակ տեւած անգիտակից վիճակից հետո բոլորից լքված ու անօգնական՝ իր մահկանացուն է կնքում Եղիշե Չարենցը: Իսկ մինչ այդ Չարենցը մեկուսացված կյանք է վարում՝ սպասումների մեջ:

«Ճիշտ է, նրանք տարբեր գրական խմբավորումներ էին ղեկավարում, Չարենցը՝ Նաիրի, հայրս՝ Վահրամ Ալազանը, պրոլետ գրողների ղեկավարն էր այդ տարիներին: Եվ չնայած դրան՝ նրանց չէր խանգարում լինել լավ ընկերներ»,- մեզ զրույցում պատմեց Ալազանի դուստրը:

Վահրամ Ալազանն իր «Տառապանքի ուղիներում» գրքում մանրամասն նկարագրում է բանտային կյանքը, բանտային օրերը, հատվածներ կան Չարենցի հետ անցկացրած տարիներից եւ Չարենցի մասին գրվածքներ: Ալազանը, հետեւելով Չարենցի հայտնի պատգամին՝ «թե ուզում ես երգդ լսեն, ժամանակի շունչը դարձիր», արձագանքում է ժամանակի ոգուն, ժողովրդի կյանքին, օրվա հուզող ու հրատապ հարցերին։

Աղունիկ Հովհաննիսյան

Տպել
9128 դիտում

Վիճաբանության ժամանակ 38-ամյա տղան դանակի մի քանի հարված է հասցրել հորը․ վերջինս հիվանդանոցում մահացել է

Արարատի մարզում ապօրինի ընդերքօգտագործման հետևանքով պատճառված 13 մլն 736 հազար դրամի վնասն ամբողջությամբ վերականգնվել է

Դոլարն ու եվրոն կրկին էժանացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 20-ին

ՄԱԿ գլխավոր քարտուղարն ուշադիր հետևում է Հայաստանի ու Ադրբեջանի ձեռք բերած սահմանազատման համաձայնությանը և ողջունում

Նյու Յորքի դատարանի դիմաց երիտասարդն ինքնահրկիզվել է (տեսանյութ)

Հայաստանի գյուղերից, տարածքներից զիջելու մասին ցանկացած խոսակցություն լկտի սուտ է․ Հակոբ Արշակյան

Ողջունում ենք Հայաստանի և Ադրբեջանի՝ Ալմա Աթայի հռչակագիրը սահմանազատման հիմք ընդունելու հայտարարությունը․ Բլինքեն

Այդ 4 գյուղը կեղծ օրակարգ է, կեղծ նարատիվ, որը, ցավոք, նաև ՀՀ սահմաններից դուրս է օգտագործվում․ Արայիկ Հարությունյան

Ոսկեպարի ճանապարհի դելիմիտացիայի հարցն առայժմ օրակարգում չէ․ վարչապետն ականջալուր է եղել ոսկեպարցիների մտահոգությանը

Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին ԶՈՒ-ն երբ իր տեղը կզիջի սահմանապահներին․ Հարությունյանն ասաց՝ ինչ քննարկումներ են լինելու

ՀՀ իշխանությունները մեզ տեղյակ են պահել, որ համաձայնությունը ձեռք է բերվել միջազգային սահմանի հիման վրա․ Իրանի դեսպան

Ինչու հայ-ադրբեջանական սահմանազատման գործընթացը մեկնարկեց Տավուշից․ Արայիկ Հարությունյանը մանրամասնել է

Գոյություն չունի «Տավուշից տարածքներ հանձնելու» թեմա, համատեղ հայտարարության մեջ նշվում են գյուղերի անունները․ Գրիգորյան

Ռուսաստանը, ՀԱՊԿ-ը չեն ճանաչում Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը. Լավրովի «ինքնախոստովանությունը»

Այս բարդ գործընթացում պետք է լինենք առավել քան զգոն, տուրք չտանք մանիպուլյացիաներին ու կեղծ տեղեկատվությանը․ Մինասյան

Հուսադրող լուրեր կան Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման գործընթացի մեկնարկի վերաբերյալ․ Կլաար

Ովքեր դեմ են փոխհամաձայնեցված սահմանազատմանը, փորձում են պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը, վերածել ծայրագավառի․ Չախոյան

Վարչապետը Զառի միջնակարգ դպրոցի աշակերտների հրավերով ներկա է գտնվել «Պապ թագավոր» ներկայացմանը

Եթե Ստեփանակերտում ոչ թե «քֆուրով» որոշում ընդունող, այլ ադեկվատ իշխանություն լիներ, կսահմաներ ԼՂ շփման գիծը․ Աթանեսյան

Մենք ԵՄ-ի հետ սկսում ենք սերտ համագործակցության նոր ճանապարհ․ Արարատ Միրզոյան

Խաղաղության գործընթացը հիմնականում բաղկացած է որոշումներից, որոնք դուրս են «հակամարտելու» տրամաբանությունից․ Թորոսյան

Շուտով հայտնի ուժերը «մետոձիչկաները» կստանան, ու 10 կոպեկանոց լացի նոր եթերաշրջանը կհամարենք բացված․ Ալեքսանյան

Հայաստանը կստանա հնարավորություն սահմանազատման գործընթացը կազմակերպել քաղաքակիրթ և լեգիտիմ ընթացքով․ Ղազարյան

Աշխարհի գավաթ․ մարմնամարզիկ Վահագն Դավթյանը Փարիզի Օլիմպիական խաղերի ուղեգիր է նվաճել

Կողմերը կառաջնորդվեն Ալմա Աթայի 1991թ. հռչակագրով, մի բան, որից Ադրբեջանը արդեն տևական ժամանակ խուսափում էր․ Եղոյան

Հուսանք՝ այցից հետո կհայտնվի մեր հարաբերությունների զարգացման «ճանապարհային քարտեզ»․ Միրզոյանի հարցազրույցը Arab News-ին

Վկան գլխի ճակատային մասով 3 անգամ հարվածել է աշխատասեղանին․ ինչ է կատարվել Շենգավիթի քննչական բաժնում

Սահմանազատման հանձնաժողովների հրապարակած փաստաթղթում երկու բավականին դրական և հուսադրող միտում տեսա․ Արամ Սարգսյան

Առաջին անգամ կա հնարավորություն ունենալ սահմանազատված պետական սահման, որտեղ կտեղակայվեն սահմանապահներ. Հովհաննիսյան

Ողջունում ենք Հարավային Կովկասի վերաբերյալ «Մեծ յոթնյակի» երկրների ԱԳ ղեկավարների հայտարարությունը․ Արարատ Միրզոյան

Սեփական տան լոգարանում հայտնաբերվել է ՊՆ N զորամասի ջոկատի հրամանատարի 31-ամյա տեղակալի դին

Եթե հայ-ադրբեջանական հանձնաժողովի ձեռք բերած պայմանավորվածությունը կյանքի կոչվի, կլինի լուրջ հաջողություն. Իոաննիսյան

Հանձնաժողովների պայմանավորվածության մեջ չափազանց կարևոր է Ալմա-Աթայի սկզբունքի շուրջ համաձայնությունը. Խանդանյան

Կապան-Քաջարան ճանապարհահատվածում հարկադիր քարաթափում է իրականացվել

«Մեծ յոթնյակը» պետք է հրաժարվի Հայաստանի և Ադրբեջանի նկատմամբ հավասարական մոտեցումներից․ Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան

Տավուշի մարզի ոչ մի սանտիմետր չի կարող տրվել որևէ մեկին, ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանված է․ Կոնջորյան

Պետք է արդյունավետ հավասարակշռություն գտնենք արհեստական բանականության ընձեռած հնարավորությայն և ռիսկերի միջև. Ջուլհակյան

Պապոյանը ՀԱՀ ընկերություններին հրավիրել է մասնակցելու Հայաստանում պետական աջակցությամբ իրականացվող տնտեսական ծրագրերին

ՊՎԾ-ն ամփոփել է վարչապետի հանձնարարությամբ քաղշինկոմիտեում և ԿԳՄՍՆ-ում իրականացված ուսումնասիրությունների արդյունքները

էկոնոմիկայի նախարարությունը նոր գլխավոր քարտուղար ունի․ վարչապետը որոշում է ստորագրել (լուսանկար)