Երևան
18 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
18 °C
Հայկական գնաճը ունի իր առանձնահատկությունները: Եթե, պայմանական ասած, տնտեսության ժամանակակից կառուցվածք ունեցող երկրներում գնաճը կամ գնանկումը պայմանավորված են շուկայական գործոններով, ապա Հայաստանում այդ երեւույթը մեծամասամբ չունի տնտեսական հիմնավորումներ: Օրինակ, անցած հանգստյան օրերին բենզինը Հայաստանում կրկին թանկացավ: Եթե անցած շաբաթ մեկ լիտր «Ռեգուլյար» տեսակի բենզինը վաճառվում էր 440 դրամով, հիմա արդեն՝ 450 դրամով: Թանկացավ մոտ երկու տոկոսով: Ինչո՞ւ: Հայտնի չէ: Համենայն դեպս, դրա տրամաբանական, տնտեսագիտական բացատրությունը չկա: Բենզինի հիմնական մասը Հայաստան է ներմուծվում Ռուսաստանից: Ռուսաստանում անցած շաբաթվա ընթացքում բենզինը չի թանկացել: Ու ընդհանրապես, անցած տարվա հուլիսից բենզինը Ռուսաստանում թանկացել է 10 դրամով, Հայաստանում՝ 5 անգամ ավելի շատ: Առեղծվա՞ծ է: Տնտեսագիտական տեսանկյունից՝ այո: Բայց իրականում ամեն ինչ պարզ է ու հասկանալի: Ռուսաստանի ներքին գներով Հայաստանին տրամադրվող բենզինը մինչեւ սպառողին հասնելը անցնում է մի քանի ընկերությունների ձեռքի տակով: Ու քանի որ ավանդաբար այդ շղթայում գործում են խիստ սահմանափակ թվով «ընկերություններ» եւ ուրիշները մուտք չունեն այդ շուկա, ուստի բենզինի մանրածախ գները Հայաստանում որոշվում են ըստ այդ «տնտեսվարողների» շահույթ ստանալու ախորժակի: Եթե նրանք որոշեն, որ վաղվանից մեկ լիտր բենզինը Հայաստանում պետք է լինի 1500 դրամ, ուրեմն կլինի այդքան: Տնտեսական որեւէ լծակով դա կանխել հնարավոր չէ՝ մրցակցություն չկա:
Բայց մի կողմ թողնենք բենզինը, մանավանդ որ այդ շուկայում հետաքրքրիր վերադասավորումներ են տեղի ունենում, որոնց կանդրադառնանք առաջիկայում: Հայ հանրությանը ավելի շատ հետաքրքրում է պարենամթերքի գինը, քանի որ միջին վիճակագրական հայաստանցու ծախսերի մեծագույն մասը ուղղվում է ուտելիքի գնմանը: Ներքեւում բերված գծապատկերները ցույց են տալիս մեր գնաճի ողջ հմայքը: Ձախ գծապատկերում ներկայացված է ՄԱԿ-ի պարենի կազմակերպության ամսական զեկույցների հիման վրա կառուցված կորը: Ամեն ամիս այդ կազմակերպությունը ներկայացնում է պարենամթերքի գնի փոփոխությունը աշխարհում: Դրանք հիմնված են ցորենի, կաթնամթերքի, մսի, բուսական յուղի, շաքարի գների վրա: Ինչպես տեսնում ենք, վերջին մի քանի ամիսներին աշխարհում արձանագրվել է պարենամթերքի էժանացում: Աջ կողմում մեր ազգային վիճակագրական ծառայության ներկայացրած տվյալներն են պարենամթերքի գնաճի վերաբերյալ: Ինչպես տեսնում ենք, այստեղ ունենք ճիշտ հակառակ դինամիկան՝ գները բարձրացել են: Նշենք, որ ՄԱԿ-ի պարենամթերքի կազմակերպությունը եւ ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայությունը տարբեր մեթոդոլոգիաներով են հաշվում գների փոփոխությունը, սակայն դրանից ընդհանուր պատկերը չի փոխվում: 
Եվ ուրեմն, աշխարհում պարենամթերքը էժանանում է, Հայաստանում ճիշտ հակառակը՝ թանկանում է: Կա՞ արդյոք սրան բացատրություն: Իհարկե կա, սակայն դա բոլորովին տնտեսագիտության դասական կանոններից դուրս է: Խնդիրն այն է, որ Հայաստանի սննդամթերքի հիմնական շուկաներում կամ բացարձակ մոնոպոլիա է, կամ էլ մթերքի ներկրումը բաժանված է մի քանի «տնտեսվարողների» մեջ հստակ քվոտաներով: Եվ որեւէ մթերքի գնի փոփոխությունը շատ քիչ մասով է պայմանավորված համաշխարհային շուկայում դրա գնով:
Բայց վերջին ամիսներին պարենամթերքի կտրուկ թանկացումը պայմանավորված է ոչ միայն վերը նշված «տնտեսվարողների» ախորժակով: Ստեղծվել է մի հետաքրքրիր իրավիճակ: Անցած տարվա ընթացքում սննդամթերքի ներկրմամբ զբաղվող մոնոպոլիաներն ու օլիգոպոլիաները նկատելիորեն ավելի շատ են հարկեր վճարել: Այստեղ ստվերը որոշակիորեն կրճատվել է: Դա նշանակում է, որ պետական բյուջե ավելի շատ հարկեր վճարած օլիգարխների շահույթները կրճատվելու են: Ու որպեսզի դա տեղի չունենա, նրանք պարզապես բարձրացնում են իրենց ներկրած մթերքի մեծածախ գները: Դա էլ իր հերթին բերում է մանրածախ գների աճին: Այլ կերպ ասած, ստվերի կրճատումը հանգեցնում է նրան, որ ոչ թե օլիգարխների շահույթներն են նվազում, այլ բնակչությունն է աղքատանում:
Իսկ ամենավատն այն է որ մեր բնակչությունը ոչ միայն հանդուրժում է այս վիճակը, այլեւ դա դարձել է սովորական երեւույթ: Ու նույնիսկ պահանջ չի ներկայացնում իրավիճակը փոխելու: Ասվածի լավագույն ապացույցը երեկվա երթի սակավամարդությունն էր: Իսկ եթե իրավիճակ փոխելու պահանջարկ չկա, ապա իրավիճակ չի էլ փոխվելու: Եթե աշխարհում գները աճեն, մեզ մոտ նույնպես կաճեն, իսկ եթե նվազեն, մեզ մոտ կշարունակեն աճել: Այն, ինչ կա հիմա:
Նյութը հրապարակվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի փետրվարի 6-ի համարում:
Նարեկ Մանասյանը հաղթել է Ադրբեջանը ներկայացնող բռնցքամարտիկին
Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստ․ Նիկոլ Փաշինյանը հանդես է եկել զեկույցով
Հրդեհ է բռնկվել ռեստորաններից մեկի ծխատարում
ԼՂ-ից բռնի տեղահանված ուսուցիչների օժանդակության ծրագրի գործողության ժամկետը երկարաձգվել է
ԱԳՆ-ում քննարկվել են Բրյուսելի եռակողմ հանդիպման ընթացքում ձեռք բերված պայմանավորվածություններին վերաբերող հարցերը
«Ակադեմիական քաղաք» ծրագիրը քննարկվել է մարզերում գործող ՀՀ պետական բուհերի ռեկտորների հետ
Բռնցքամարտի ԵԱ․ Բարեղամ Հարությունյանը եզրափակչում է
Կստեղծվի և կներդրվի թանգարանների Էլեկտրոնային տոմսերի միասնական ավտոմատացված համակարգ
Այն ինչ տեղի ունեցավ 1915-ին, չկանխվեց և պատճառ դարձավ նմանատիպ իրադարձությունների կրկնությանը շատ երկրներում․ նախագահ
Մենք «ՈՒԱԶ»-ով չենք մտել ժողովրդի մեջ, չորս տարեկան թևը կոտրած երեխա էր սպասում. հարցազրույց Տավուշի ԵԿՄ նախագահի հետ
Եգիպտոսն Իսրայելին է փոխանցել մեկ տարով հրադադարի մասին ՀԱՄԱՍ-ի առաջարկը
Երևան-Գյումրի ճանապարհին բեռնատարներ են բախվել․ «ԶԻԼ»-ը կողաշրջվել է
2․5 գյուղի ավերակների վերադարձը միակողմանի չէ, քանի որ դրա դիմաց մենք Ադրբեջանից լուրջ խաղաքարտ ենք ստանում․ Իոաննիսյան
Ազգային ժողովը Ռուսաստանի Դաշնությունից նամակ չի ստացել
Դանիական պատվիրակությունը Գորիսում ԵՄ դիտորդական առաքելության հետ պարեկություն է իրականացրել
Ժողովուրդը շատ լավ է հասկանում, թե իր շուրջն ինչ է տեղի ունենում, փողոցում գտնվողները արդյունքի չեն հասնելու. Մկրտչյան
«Օրենքով գող»-ը ակումբներից մեկում վիճաբանել, հայհոյել է, հարվածներ հասցրել մեկ անձի․ նրան մեղադրանք է ներկայացվել
Աբովյանի կամրջի հարևանությամբ մեքենաներ են բախվել
Ռուբեն Վարդանյանը դժկամությամբ, բայց համաձայնել է ընդհատել հացադուլը․ նրան թույլ են տվել խոսել կնոջ հետ
Սանոսյանն ու Կոպիրկինը ԱԷԿ-ի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման երկարաձգման աշխատանքների վերաբերյալ հարցեր են քննարկել
Ալեն Սիմոնյանն ու Դըվինազը մտքեր են փոխանակել անվտանգային և տնտեսական դիվերսիֆիկացման հնարավորությունների շուրջ
Ալագյազում Մալխաս և Ռոման Ամոյանների անվան նոր մարզադպրոց կկառուցվի
Փոխվարչապետն ու Իրանի դեսպանն անդրադարձել են սահմանազատման գործընթացի վերջին զարգացումներին
Նոյեմբերյան-Բագրատաշեն ճանապարհը փակած ակցիայի մասնակիցը ձերբակալվել է․ վերջինս հետախուզման մեջ է եղել
Զինծառայողը ականապայթյունային վնասվածք է ստացել
Միրզոյանը Սերբիայի ԱԳ նախարարի հետ հեռախոսազրույցում ընդգծել է Հարավային Կովկասում հարատև խաղաղության կարևորությունը
Կորոնավիրուսի ժամանակ 829 կեղծ պատմագրի հիման վրա Առողջապահության նախարարությունից հափշտակվել է 263 մլն 480 հազար դրամ
Ռեստորանի մոտ մեքենաներ են բախվել․ դրանցից մեկը դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց, բախվել օբյեկտներից մեկի պատին
Հիմա հեշտ է պառկել ասֆալտին ու ցույց տալ, թե փրկում եք հայրենիքը․ Սաֆարյանը՝ ԱԺ նախկին գործընկերներին
Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին կոորդինատների ճշգրտման աշխատանքների շրջանակներում 20 սահմանային սյուն է տեղադրվել
ԱԺԲ-ի հանրահավաքի ժամանակ բռունցքով ոստիկանության ծառայողի գլխին հարվածած կինը ձերբակալվել է
Հակոբ Արշակյանը Սիրիայի Ժողովրդական ժողովի փոխնախագահին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը
Պապոյանն ու ՌԴ դեսպանը քննարկել են Վերին Լարսով Վրաստանից Ռուսաստան տանող ճանապարհով բեռնափոխադրումների խնդիրները
Տաքսու մեջ ծխելու հետ կապված վեճի ժամանակ ուղևորը քիմիական նյութ է փչել վարորդի դեմքին․ վերջինս այրվածքներ է ստացել
Հնդկաստանի ԱԳՆ-ն արձագանքել է Հայաստանին զենք մատակարարելու վերաբերյալ Ադրբեջանի քննադատությանը
ՄԻՊ արագ արձագանքման խմբեր են մեկնել Ոստիկանության բաժիններ՝ այսօր բերման ենթարկված անձանց տեսակցելու համար
Դոլարն էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 25-ին
«Խաղաղության խաչմերուկը» Հայաստանի տեսլականն է դեպի խաղաղություն. Սիմոնյանը՝ Սիրիայի խորհրդարանի փոխխոսնակին
Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև եռակողմ պայմանավորվածությունները շարունակում են մնալ արդիական. Զախարովա
Կարծում եմ՝ պետք է քննարկենք այդ հարցը․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Ադրբեջանից Հայաստան գազ ներկրելու՝ Իլհամ Ալիևի առաջարկի մասին
