Հերոսական դրվագների մասին թղթերը կորել են. Լիլիթ Ավագյանի հոդվածը

27/01/2018 schedule20:09

Ազատամարտիկների, զինվորականների թաղման արարողությունները ցուցադրական շքեղ են կազմակերպվում: Շիրիմի մոտ էլ ելույթ ունեցողների գեղեցիկ հերթ է գոյանում: Հասկանալի է.  մահացածը մեծ իրավունքներ էլ չունի. պառկած է գերեզմանում, ձայն չի հանում, ոչ մեկին չի մերժում: Յուրաքանչյուրը, ով կցանկանա, կարող է կանգնել հերոսի գերեզմանին ու խոսք ասել՝ անմիջապես  դառնալով զոհվածի մարտական ընկեր: Զոհվածը լուռ է, չի ըմբոստանում, որ իր ընդհատված կյանքը դարձավ հռետորի հերոսական ներկայի դեկորը:

Սակայն այլ է չզոհված ազատամարտիկների դեպքում: Վերջիններս հիշողություն ունեն, ըմբոստանում են  գործող իշխանությունների դեմ, գեներալներին ու երկրի առաջին դեմքերին հիշում են դեռ այն ժամանակներից, երբ փողկապ չէին կրում, չէին սափրվում , դանակ-պատառաքաղի գյուտի մասին չէին լսել  ու չունեին թարմ գրած ու սրբագրած  կենսագրություն:

Եվ ամենեւին էական չէ երկրի, պետության առաջ այդ մարդկանց ծառայության աստիճանը: Այդպես , իշխանությունները պարբերաբար մերժել են  Լիբանանի քաղաքացի, 1990 թվականից  Հայաստանում բնակվող, Արցախի ազատագրության կամավորական, Շուշիի առանձնակի գումարտակի հրամանատար, «Մարտական խաչ» առաջին աստիճանի շքանշանի ասպետ, պահեստի փոխգնդապետ Ժիրայր Սեֆիլյանի՝  Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի դառնալու դիմումը: Արցախի իշխանությունները եւս  մերժեցին քաղաքացիություն տալ նրան: Առհասարակ, արխիվներում նրա հերոսության մասին վկայող որեւէ փաստաթուղթ, ինչպես հայտնի է, չգտնվեց:

Իշխանությունները չգիտեն, թե ում եւ ինչպես գնահատեն, հետեւաբար կիլոգրամներով մեդալներ ու շքանշաններ ունեն գզրոցում՝ համապատասխան պահի այս կամ այն գործչի պիջակից կախելու համար:

Բայց ինչպե՞ս վարվել նրանց  հետ, որոնք նյարդայնացնում են իշխանություններին իրենց անկախությամբ, համակարգի թերությունների նկատմամբ իրենց ուղիղ վերաբերմունքով: Նրանց շքանշան չեն տալիս: Եվ Պանթեոնում  ու Եռաբլուրում էլ  նրանց համար տեղ չի գտնվում:

Օրերս  55 տարեկանում  մահացավ Սարգիս Հացպանյանը, որը եւս  Արցախյան պատերազմի տարիներին  Ֆրանսիայից մեկ ուղղությամբ տոմս էր վերցրել ու եկել Հայաստան: Արցախյան պատերազմի շատ վկայություններ, տեսագրություններ պահպանվել են հենց Սարգիս Հացպանյանի շնորհիվ: Եվ ի՞նչ  խնդիր կամ քննարկման նյութ պետք է լինի՝ որտեղ ամփոփել նրա մարմինը, եթե ոչ Եռաբլուրում: Սակայն Սարգիս Հացպանյանի հարազատների դիմումը, գոնե մինչեւ հոդվածը գրելու պահը,ՊՆ-ից  դրական արձագանքի չի արժանացել:

Պարոն Հացպանյանն  ուներ «թերություններ»՝ չէր զոհվել պատերազմի ժամանակ, անվստահություն ուներ գործող իշխանությունների հանդեպ:

Եթե Արցախյան պատերազմին մասնակցությունը զրոյական արժեք ունի նշված երկու դեպքում  եւ շատ ազատամարտիկների դեպքում, ինչու՞ բոլոր նրանք, ովքեր երեկ եւ այսօր  իշխանություն ունեն, պնդում են, որ իշխանությունը հենց այնպես չի տրվել. իրենք իրենց լուման են ունեցել Արցախյան պատերազմի ժամանակ:

 Պատերազմից հետո, սակայն,  նրանք  չափազանց թանկ վաճառեցին իրենց  եւ իրենց ընտանիքների զոհողությունները: Ինչպես  Ռոբերտ Քոչարյանը, որը Հայաստան եկավ նախ` որպես վարչապետ, ապա երկու ժամկետով` նախագահ,  դաժան կառավարիչ դուրս եկավ:  Մարտի 1-ին էլ նա, առանց վարանելու, կրակ բացեց բողոքի դուրս եկած քաղաքացիների վրա: Տասը զոհ ունեցանք:

 Վազգեն Սարգսյանն էլ խաղաղ կյանքում հանկարծ հայտարարեց, որ, եթե ընդդիմության թեկնածուն 100 տոկոս ձայն էլ հավաքի, միեւնույն է, չի անցնի:   Պատերազմի ժամանակ իրենց քաջությամբ աչքի ընկած  Մանվել Գրիգորյանը, Սեյրան Սարոյանը, մյուս    գեներալներն այսօր հանրապետության ամենահարուստ մարդկանցից են:

Սերժ Սարգսյանի նախընտրական քարոզչության առանցքում եւս միշտ Արցախյան պատերազմն էր:  Պատերազմից հետո նա եւ իր շատ զինակիցները  իրենց հայրենասիրությունն այնքան թանկ վաճառեցին, որ  եթե այսօր նժարին դնենք այն, ինչ ունեինք մինչեւ Արցախյան պատերազմը, ու այն, ինչ ունենք հաղթանակից հետո,  կորուստներն անհամեմատ մեծ կգտնենք, քան ձեռքբերումները:

Հիմա նոր հերոսներ են կերտվում: Ապրիլյան պատերազմի հերոսները: Սակայն հերոսացված են զոհվածները: Ողջ ու առողջ վերադարձածների զինգրքույկներից, ինչպես հիշում ենք, գրիչով ջնջվեց պատերազմին մասնակցելու մասին վկայությունը:

Եվ այս դեպքում կարեւոր է հասարակական գիտակցությունը վարակել մտքով, որ, օրինակ,  Շուշիի ազատագրման փաստն ընկալվի  ոչ թե՝ որպես պատմական իրողություն, որի ազատագրմանը մասնակցել է Ժիրայր Սեֆիլյանը, այլ՝ առասպելական իրադարձություն: Որոշ առումով` նաեւ միստիկական: Այդպես նաեւ՝ Սարգիս Հացպանյանի դեպքում է: Պատմագրությունն ու առասպելաբանությունը, որքան հայտնի է, կարող են համերաշխ գոյակցել շատ երկար ժամանակ: Սակայն ինչ-որ ժամանակ հետո խնդիր է առաջանում` ինչն ընդունել որպես իրականություն, որպես հիմք` պատմությո՞ւնը, թե՞ առասպելը: Առասպելը կարծես գերիշխում է:

Սակայն պատերազմը թույլատրված է ինչպես՝ առասպելականացնել, այնպես էլ՝ ապաառասպելականացնել: Եվ հաղթանակն էլ ամեն տարի` մի նոր, գունեղ ժապավենով փաթեթավորված ներկայացնելը, հեռացնում է իրականությունից: Ստացվում է այնպես, որ, եթե հաղթանակի  գաղափարախոսությունը բեռնաթափենք  շահարկումներից, իրականությանը կարող է մահացու հարված հասցվել: Ինչը չափազանց պարզ տեսանք ապրիլյան քառօրյա պատերազմի ժամանակ:

Տպել
9525 դիտում

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են