Սա է վերջին կռիվը. կարմիրները խփում են իրար

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի նոյեմբերի 23-ի համարում

Նոյեմբերի 20-ին Կառավարության նիստերի դահլիճում տեղի ունեցած ՀԿԿ 36-րդ համագումարը բացահայտեց այդ կուսակցության ղեկավարության իրական քաղաքական կողմնորոշումը: Մինչ այդ, կենտկոմի 1-ին քարտուղար Ռուբեն Թովմասյանի ընդդիմախոսներ  Խորեն Սարգսյանը, Սանատրուկ Սահակյանը, Նորիկ Պետրոսյանը նրան մեղադրում էին իշխանությունների քաղաքական պատվերը կատարելու մեջ՝ պնդելով, որ այս տարվա ապրիլ-մայիս ամիսներին ընդդիմության կազմակերպած հանրահավաքներին Ռ.Թովմասյանը մասնակցել է իրենց ճնշման տակ: Մինչեւ նոյեմբերի 20-ը Թովմասյանը հերքում էր այդ պնդումները՝ համարելով, որ ինքը եւս ընդդիմություն է: Բայց համագումարյան իր ելույթում Թովմասյանը ըստ էության հայտարարեց, որ կոմկուսը ընդդիմություն է  գործող  ընդդիմությանը:

Մասնավորապես, խոսելով 2003-ի խորհրդարանական ընտրությունների մասին, Ռ.Թովմասյանն ասում է. «Թե իշխանությունների, թե ընդդիմության կողմից երկուստեք թույլ տրվեցին  ընտրակեղծիքներ, որոնք հիմնականում կատարվեցին ի վնաս կոմկուսի»: Թովմասյանը հայտարարում է, որ իրենց համար անընդունելի է Խորեն Սարգսյանի, Սանատրուկ Սահակյանի եւ Նորիկ Պետրոսյանի այն դիրքորոշումը, ըստ որի՝ կոմկուսը պետք է լինի ընդդիմության հետ: ՀԿԿ 1-ին քարտուղարը դա բացատրում է այսպես. «Իրենց ընդդիմություն համարող կուսակցությունների գերակշռող մեծամասնությունը ըստ էության արեւմտամետ է եւ աջ լիբերալ-ազատական տնտեսական հարաբերությունների, փողի իշխանության վրա հիմնված կապիտալիզմի կողմնակից, իսկ Հայաստանի կոմունիստական կուսակցությունը եղել եւ մնում է իսկական ժողովրդավարության եւ ժողովրդի կողմից կառավարվող պետական համակարգի կողմնակից»:

Թերեւս, հենց այս սկզբունքային տարաձայնությունն էր պատճառը, որ Խ.Սարգսյանին, Ն.Պետրոսյանին, Ս.Սահակյանին եւ նրանց կողմնակիցներին կուսակցության գործող ղեկավարները թույլ չտվեցին մտնել կառավարության նիստերի դահլիճ՝ մասնակցելու համագումարին, դրանով իսկ տապալելով համագումարի ողջ ընթացքը: Համագումարի սկիզբը նախատեսված էր առավոտյան ժամը 11-ին, իսկ պատվիրակները պետք է գրանցվեին ժամը 10-ից սկսած: Ժամը 10.20-ի սահմաններում դահլիճի մուտքի մոտ տեղի ունեցավ Թովմասյանի եւ նրա ընդդիմախոսների կողմնակիցների առաջին ընդհարումը: Փոխադարձ վիրավորանքներից սկիզբ առած քաշքշուկը վերածվեց ծեծկռտուքի, որին Թովմասյանի կողմից մասնակցում էին 10-15 հոգանոց 20-25 տարեկան տղաների մի ջոկատ, որոնց Խորեն Թռչունիչը անվանեց «Թովմասյանի սափրագլուխներ»:

Չնայած ոստիկանությունը ձերբակալեց նրանցից մի քանիսին, սակայն շուտով նրանք ազատ արձակվեցին: Ժամը 10.30-ին, երբ Խ.Սարգսյանն ու Ս.Սահակյանը նորից փորձեցին շենք մտնել՝ ոստիկանները փակեցին մուտքը եւ չբացեցին մինչեւ համագումարի ավարտը: Արդյունքում, դրսում մնացին 100-ավոր կոմունիստներ, որոնք ցույց էին տալիս իրենց  կուստոմսերն ու մանդատները՝ պնդելով, որ իրենք  համագումարի պատվիրակ են, բայց ոստիկանությունը իրենց ներս չէր թողնում: Նրանք ոչ միայն կոմկուսի ընդդիմադիր թեւից էին, այլեւ Թովմասյանի կողմնակիցներ` Գյումրիից, Վանաձորից, Սիսիանից, որ չէին հասցրել շուտ գալ Երեւան: Ոստիկանները պարզաբանում էին, որ պատվիրակների մուտքը կվերսկսվի միայն այն դեպքում, եթե մուտքն ազատվի ոչ պատվիրակներից, մինչդեռ Թովմասյանը եւ ոստիկաններին անմիջական ցուցումներ տվող Գյումրիի փոխքաղաքապետ, Գյումրիի քաղկոմի քարտուղար Գագիկ Մանուկյանն իր կողմնակիցներին բացատրում էր, որ եթե մուտքը բացվի՝ ներս կմտնեն նաեւ մյուս թեւի կողմնակիցները:

Մինչդեռ, առանց պատվիրակների դահլիճում չէր ստեղծվում անհրաժեշտ քվորումը: Խորեն Սարգսյանը հայտարարեց, որ համագումարի պատվիրակ է ընտրվել 360 կոմունիստ, իսկ ըստ կանոնադրության՝ համագումարը սկսելու համար անհրաժեշտ է առնվազն 2/3-ի մասնակցությունը, մինչդեռ, ըստ իրենց տվյալների, դահլիճում կա ընդամենը 82 մարդ: Չնայած դրան՝ ժամը 12-ին ՀԿԿ 1-ին քարտուղար Ռ.Թովմասյանի հաշվետու ելույթով սկսվեց ՀԿԿ 36-րդ համագումարը: Այդ ժամանակ շենքից դուրս եկած ՀԿԿ մամուլի քարտուղար Հովիկ Մանուկյանը հայտարարեց որ թեեւ ինքը չի հաշվել, թե քանի մարդ է ներկա դահլիճում, սակայն գիտի, որ Գյումրիի, Վանաձորի, Չարենցավանի, Սիսիանի պատվիրակներն իրենց փոխանցել են, որ իրենք համագումարի հետ են, սակայն չեն կարողանում մտնել դահլիճ:

Չնայած այս ամենին՝ Ռ.Թովմասյանը չկարողացավ ավարտել իր ելույթը: Զեկուցման պահին՝ ՀԿԿ 1-ին քարտուղարը կորցրել է գիտակցությունը եւ ընկել գետնին: Հրավիրված շտապ օգնության աշխատակիցները ուշքի էին բերել Թովմասյանին, եւ դրսում կանգնածները տեսան, թե ինչպես նա  շտապ օգնության մեքենայով հեռացավ  համագումարի շենքից: Համագումարը շարունակեց վարել ՀԿԿ 2-րդ քարտուղար Ֆրունզե Խառատյանը: Ինչպես փոխանցեց ՀԿԿ մամուլի քարտուղար Հովիկ Մանուկյանը՝ համագումարում ընտրվել է 79 հոգանոց նոր կենտկոմ: Որոշում է կայացվել նաեւ  ՀԿԿ 1-ին եւ 2-րդ քարտուղարներին ընտրել ոչ թե համագումարին հաջորդող կենտկոմի անդրանիկ նիստում, ինչպես դա նախատեսված է կանոնադրությամբ, այլ հենց համագումարում:

Ըստ ՀԿԿ մամուլի քարտուղարի՝ համագումարում ՀԿԿ 1-ին քարտուղար է ընտրվել Ռուբեն Թովմասյանը,  իսկ 2-րդ քարտուղար՝ Ֆրունզե Խառատյանը: «Մենք չենք ճանաչում այս համագումարի արդյունքները, որովհետեւ նույնիսկ ամենալավատեսական  հաշվարկներով՝ դահլիճում ընդամենը 100 մարդ է եղել, ինչը շատ հեռու է քվորումից: Դահլիճ մտնել չկարողացած պատվիրակներից մենք ստեղծել ենք ՀԿԿ 36-րդ համագումարի կազմկոմիտե, եւ նոր համագումարը տեղի կունենա մի քանի օրից»,- երեկ մեզ հայտնեց Սանատրուկ Սահակյանը: 

Ավետիս Բաբաջանյան