Երևան
12 °C
Դեպրեսիա` տրտմության զգացում եւ հույսի կորուստ կամ ուղղակի ընկճախտ: Սա զուտ միայն անկումային տրամադրություն չէ ու ամեն ինչի նկատմամբ հետաքրքրության բացակայություն: Դեպրեսիան հիվանդություն է, որն ունի բարդության թեթեւ, միջին ու ծանր աստիճաններ եւ բոլոր դեպքերում բուժելի է:
Այդուհանդերձ, դեպրեսիվ խնդիրների դեպքում քչերն են դիմում մասնագետի օգնությանը, եւ հիվանդությունը լայնորեն տարածվում է: Արդյունքում դեպրեսիան անաշխատունակության կամ առողջության կորստի հանգեցնող երկրորդ գործոնն է:
Առողջապահության համաշխարհային օրը` ապրիլի 7-ը, այս տարի նվիրված էր դեպրեսիային եւ օրվա կարգախոսն էր՝ «Եկ խոսենք»: ՄԱԿ-ի հայաստանյան գրասենյակում երեկ տեղի ունեցած ասուլիսի ժամանակ հրապարակված տվյալների համաձայն, Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) եվրոպական տարածաշրջանում յուրաքանչյուր տարի գրանցվող 128 հազար ինքնասպանությունների հիմնական պատճառը դեպրեսիան է: Տարածաշրջանում դեպրեսիվ խանգարումներով մարդկանց թիվը կազմում է շուրջ 40 մլն:
2015 թվականի դրությամբ, առողջության գլոբալ գնահատման` վերջերս հրապարակված տվյալների համաձայն, այս խանգարումների տարածվածության ցուցանիշները տարբեր երկրներում տատանվում են բնակչության ընդհանուր թվաքանակի 3.8- 6.3 տոկոսի միջակայքում:
Իսկ որքան է մասնավորապես Հայաստանում դեպրեսիա ունեցող մարդկանց թիվը: ՀՀ գլխավոր հոգեբույժ Սամվել Թորոսյանն ասաց, որ այդպիսի վիճակագրություն չունի: Նշեց, որ դեպրեսայի պատճառով հոգեբուժական հաստատություններ դիմածների թիվը վերջին տվյալով կազմել է 180, իսկ դրանով հնարավոր չէ առկա վիճակի մասին պատկերացում կազմել: «Դրանք ծանր դեպրեսիայով դիմածներն են, որոնք նույնիսկ ինքնասպանության փորձեր են արել եւ այլն, ու շատերը ոչ հոժարակամ են հոսպիտալացվել»,- ասաց գլխավոր հոգեբույժը:
Մեր հարցին պատասխանելով՝ նա մանրամասնեց, որ օրինակ իր ղեկավարած «Նորք» հոգեբուժական կենտրոնում ներկա պահին կա դեպրեսիվ խնդիրներ ունեցող 10-13 հիվանդ, որոնցից երեքն ինքնասպանության փորձ են կատարել:
«Դեպրեսիայի բուժումն անվճար է»,- հայտարարեց Սամվել Թորոսյանը եւ հավաստիացրեց, որ դա ոչ միայն թղթի վրա է:
Նշվում է, որ դեպրեսիան, բուժելուց բացի, կարելի է նաեւ կանխարգելել: ՀՀ գլխավոր հոգեբույժը մեր զրույցում մանրամասնեց, որ դա հնարավոր է անձն իր մեջ չպարփակվելով ու նաեւ ուրիշին լսել կարողանալով, նրան կարեկից ու աջակից լինելով: Ասել է թե` դեպրեսիայի կանխարգելումը մեծապես կախված է ինչպես տվյալ մարդուց, այնպես էլ նրա դիմացինից, հարազատից, բարեկամից:
«Դեպրեսիան կարելի է կանխարգելել խոսելով, դիմելով, մարդուն մենակ չթողնելով: Մենք միշտ եղել ենք այն ազգը, որ կարողացել ենք կիսվել մեկս մյուսիս հետ: Հնարավոր է` դրա պատճառը ժամանակներն էին, մարդիկ ապրում էին ավելի մեծ ընտանիքներով: Երբ որ 20-25 տարի առաջ ֆիններն ասում էին, որ իրենց երկրում դեպրեսիայի լայն տարածվածությունը պայմանավորված է նրանով, որ խուտորներում մարդիկ իրարից շատ հեռու են ապրում, ես զարմանում էի: Հիմա մենք նկատում ենք, որ մեզ մոտ էլ մարդանց շփումները պակասել են, իրար տուն գնալ-գալն է պակասել, հարազատների իրար հետ կիսվելն է պակասել, մեկը մյուսի հոգսերով ապրելն է պակասել: Դա իհարկե շատ մեծ դեր է խաղում դեպրեսիայի առաջացման գործում»,- մեր զրույցում ասաց ՀՀ գլխավոր հոգեբույժը:
Նրան հարցրինք, թե աշխարհի տարբեր երկրների բնակչության շրջանում դեպրեսիայի միջինը 5 տոկոս տարածվածությունը արդյո՞ք մեծ թիվ է ու արժանի առանձնահատուկ ուշադրության: «Այո: Իհարկե: Նախատեսվում է, որ 2020 թվականին դեպրեսիան պետք է լինի երկրորդը` հաշմանդամության բերող հիվանդությունների մեջ: Առաջին տեղում դեռեւս սիրտ-անոթային հիվանդություններն են»,- պատասխանեց նա:
Բայց ինչքան էլ դեպրեսիայի տարածումը բազմաթիվ վտանգներ է պարունակում, Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության գնահատմամբ, պետությունները բավարար ֆինանսավորում չեն տրամադրում դրա դեմ պայքարի համար: «Նույնիսկ երբ անհրաժեշտ ծառայությունները հասանելի են, շատերը խուսափում են բուժումից կամ հետաձգում են այն` վախենալով շրջապատի կանխակալ կամ խտրական վերաբերմունքից: Այս իրավիճակին է գումարվում նաեւ պետական ֆինանսական ցածր մակարդակը` հանգեցնելով դեպրեսիայի ախտորոշման եւ բուժման ոլորտում էական խնդիրների: Արդյունքում դեպրեսիայով տառապողների միայն չնչին տոկոսն է ստանում անհրաժեշտ բուժում, որը համապատասխանում է նրանց կարիքներին»,- արձանագրում է կազմակերպությունը:
Մինչդեռ, Հայաստանում ԱՀԿ ներկայացուցիչ Եգոր Զայցեւի փոխանցմամբ, հաշվարկները ցույց են տալիս, որ ծախսված գումարները կարող են քառակի վերադառնալ. «Առավել տարածված հոգեկան առողջության խանգարումները, այդ թվում` դեպրեսիան, կարող են կանխվել եւ բուժվել համեմատաբար ցածր ծախսերով: Բուժումը սովորաբար ենթադրում է կամ խոսքային թերապիա, կամ հակադեպրեսանտների օգտագործում, իսկ երբեմն էլ այդ երկուսի համադրությունը: Դեպրեսիայի եւ տագնապի բուժման ծավալների ընդլայնմանն ուղղված յուրաքանչյուր ԱՄՆ դոլար բերում է 4 դոլարի օգուտ` բարելավված առողջության եւ աշխատունակության տեսքով»:
Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին
Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին
Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը
Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ
Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել
Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում
«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին
Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է
Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ
Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում
Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է
Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա
Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները
Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ
Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով
Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը
Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն
Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ
Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ
Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի
Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել
ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին
Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)
Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը
ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան
Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին
Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր
Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան
Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ
Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են
ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն
Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ
Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան
96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են
Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը
Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված
Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին
200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան
Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին
Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը
© 2024 Հայկական ժամանակ