Ի՞նչ պարտադիր պատվաստումներ պետք է ստանալ այս կամ այն երկիր մեկնելուց առաջ

Երբ մարդը որոշում է ճամփորդել, բացահայտել նոր երկրներ ու մշակույթներ, ոչ քիչ դեպքերում նաեւ ենթարկվում է որեւէ վարակիչ հիվանդություն ձեռք բերելու վտանգին:

Կան մի շարք երկրներ, որտեղ այցելելու դեպքում պարտադիր է կամ ուղղակի խորհուրդ է տրվում որոշ հիվանդությունների դեմ ստանալ կանխարգելիչ պատվաստումներ: Պարտադիր պատվաստումն ամբողջ աշխարհում ընդամենը մեկն է` դեղին տենդի դեմ: Վերջինս փոխանցվում է հատուկ տեսակի մոծակների միջոցով: Ուղեկցվում է բարձր ջերմությամբ, ուժեղ գլխացավով, մեջքի եւ վերջույթների մկանների ցավերով, սրտխառնոցով եւ փսխումով: Մահ սպառնում է հիվանդների 5-20 տոկոսին, իսկ համաճարակի դեպքում կարող են մահանալ հիվանդների 50-60 տոկոսը:

Դեղին տենդի դեմ պատվաստված լինելու հանգամանքի մասին վկայող միջազգային հավաստագիրը, որն ի դեպ, հենց «դեղին հավաստագիր» էլ կոչվում է, պարտադիր պահանջվում է աֆրիկյան եւ լատինաամերիկյան երկրներ մուտք գործել ցանկացողներից` անկախ թե նրանք որտեղից են ժամանում:

«Այդ հավաստագիրը պարտադիր է այն երկրներում, որտեղ դեղին տենդի առումով համաճարակային իրավիճակը հանգիստ չէ: Երեւի գիտեք, որ Բրազիլիայում հենց այս պահին դեղին տենդի բռնկում կա: Նույն բռնկումը գրանցվում է նաեւ Անգոլայում, Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետությունում»,- մեր զրույցում ասաց Իմունականխարգելման ազգային ծրագրի ղեկավար Գայանե Սահակյանը:

Դեղին տենդի դեմ, ըստ նրա, ճամփորդները պետք է պատվաստում ստանան ոչ ուշ, քան մեկնելուց 10 օր առաջ, որովհետեւ պաշտպանական մեխանիզմները զարգանում են տասը օրվա ընթացքում:  

Կան նաեւ խորհուրդ տրվող պատվաստումներ` կախված տվյալ երկրի համաճարակային իրավիճակից: «Օրինակ Հնդկաստան մեկնողներին խորհուրդ է տրվում, որ անպայման պատվաստվեն հեպատիտ Ա-ի դեմ: Մանավանդ եթե այդ այցելությունը երկարաժամկետ է, ու մարդն օգտվելու է հասարակական սննդի վայրերից»,- հավելեց Գայանե Սահակյանը:

Իսկ ահա եվրոպական երկրներ մեկնել ցանկացողներին առաջարկվում է պատվաստվել կարմրուկի ու կարմրախտի դեմ: «Կենտրոնական Եվրոպայի երկրներում, օրինակ` Բուլղարիայում, Ռումինիայում, Գերմանիայում, Ռուսաստանի Դաշնությունում, այդ առումով համաճարակային իրավիճակն անհանգիստ է»,- պարզաբանեց մեր զրուցակիցը:

Նաեւ պոլիոմելիտի դեմ է խորհուրդ տրվում պատվաստվել, եթե անձը որոշել է մեկնել օրինակ Աֆղանստան կամ Պակիստան. «Այդ երկրները պոլիոմելիտի առումով էնդեմիկ են, ու ժամանակ առ ժամանակ այնտեղ բնական վիրուսով պոլիոմելիտի դեպքեր գրանցվում են ու տարածվում աշխարհի տարբեր երկրներում, որտեղ հիվանդությունը վաղուց չի հանդիպել»:

Իսկ վարակիչ հիվանդությունների առումով վտանգ ներկայացնող երկրների մասին տեղեկատվությունը մշակում է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը եւ պարբերաբար թարմացնում` ըստ երկրներում առկա համաճարակային իրավիճակի:

«Քաղաքացիներին խորհրդատվություն տրամադրելիս մենք օգտվում ենք ընդհանուր առմամբ երկու տեղեկատվական աղբյուրից: Մեկը առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության` ճանապարհորդների համար նախատեսված պաշտոնական կայքն է, որը հենց այդպես էլ կոչվում է` ճանապարհորդների առողջություն, եւ կա ԱՄՆ-ի հիվանդությունների վերահսկման եւ կանխարգելման կենտրոնի հատուկ պաշտոնական կայքէջը, որտեղ ցանկացած երկրի վերաբերյալ կարելի է գտնել, թե ինչ կանխարգելիչ միջոցառուներ են խորհուրդ տրվում»,- ասաց Իմունականխարգելման ազգային ծրագրի ղեկավար Գայանե Սահակյանը:

Զբոսաշրջիկները Հայաստանից այլ երկրներ մեկնելիս պատվաստում ստանալու նպատակով պետք է դիմեն ՀՀ առողջապահության նախարարության հիվանդությունների վերահսկման եւ կանխարգելման ազգային կենտրոն, որտեղ գործում է հատուկ կաբինետ` թե պատվաստումներ իրականացնելու եւ թե խորհրդատվություն տրամադրելու համար: Այն դեպքերում, եթե վերոնշյալ երկրներ այցելությունները պաշտոնական են, պատվաստումներն անվճար են, իսկ եթե ճամփորդությունը զբոսաշրջային է կամ անձնական այլ նպատակներով, իրականացվում են վճարովի պատվաստումներ:

Հիվանդությունների վերահսկման եւ կանխարգելման ազգային կենտրոնից, սակայն, դրանց արժեքի մասին հստակ տեղեկատվություն չկարողացանք պարզել: Այստեղից նշում էին, որ պատվաստումների գինը պայմանավորված է, թե պատվաստանյութերի մրցույթում ինչ կազմակերպություն է հաղթել, ինչ գնով, ինչ սերիայի պատվաստանյութ է մատակարարվել եւ այլն:

Այսօրվա դրությամբ տվյալներ տրամադրելու հետ կապված էլ ասացին, որ համապատասխան մասնագետը գործուղման է: Ամեն դեպքում ասացին, որ դեղին տենդի դեմ պատվաստումների արժեքը, նախորդ յոթ-ութ տարիների ընթացքում, ինչ դա նաեւ Հայաստանում է իրականացվում, տատանվել է 5-20 հազար դրամի սահմաններում: Մնացածներինը` 5-10 հազարի:  

Դեղին տենդի դեմ մեկ անգամ ստացած պատվաստումը բավարար է ամբողջ կյանքում դրանից պաշտպանված լինելու համար: Իսկ օրինակ կարմրուկի ու կարմրախտի, ինչպես նաեւ պոլիոմելիտի դեպքում կարող է անհրաժեշտ լինել պատվաստում` 2-3 դեղաչափով` յուրաքանչյուրը մեկ ամիս պարբերականությամբ: Հետեւաբար հարկավոր է, որ ճանապարհորդել պատրաստվող անձը համապատասխան կաբինետ դիմի ուղեւորությունից մի քանի ամիս առաջ:

Իսկ եթե մարդը չի հիշում պատվաստումային իր կարգավիճակը, այսինքն` թե ժամանակին ո՞ր հիվանդությունների դեմ է ստացել կանխարգելիչ պատվաստում կամ ստացե՞լ է արդյոք, ապա Գայանե Սահակյանի վստահեցմամբ, կրկնակի պատվաստումը չի կարող վնասակար լինել: