Վերակենդանացման բաժանմունքում հիվանդի բուժումը պետք է լինի անվճար` անկախ ամեն ինչից

Հայաստանյան բժշկական կենտրոններում ընդունված է ու արդեն կարծես ավանդույթի է վերածվել, որ վերակենդանացման բաժանմունքում բուժում ստացող հիվանդի հարազատից այս կամ այն պատրվակով գումար է պահանջվում կամ որ, ավելի տարածված երեւույթ է, նրան շարունակ ուղարկում են բուժման համար անհրաժեշտ որեւէ դեղ ձեռք բերելու:

Խնդիրը համատարած է, ու առանձին բուժհաստատության կամ դրանցից մի քանիսին մատնանշելու հարկ, թերեւս, չկա: Բայց այդ հիմնարկներում իրավական առումով հիմք չունեն հիվանդի հարազատին նման պահանջներ ներկայացնել: Իսկ մարդիկ շատ դեպքերում չգիտեն իրենց իրավունքները: Քիչ դեպքերում էլ գիտեն, սակայն տարբեր հանգամանքներից ելնելով՝ անտեսում են դա:

ՀՀ առողջապահության նախարարի 2013 թվականի նոյեմբերի 18-ի N 71-Ն հրամանի համաձայն՝ հաստատվել է բնակչությանը պետության կողմից երաշխավորված անվճար եւ (կամ) արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնության եւ սպասարկման շրջանակներում հիվանդանոցային բժշկական օգնության եւ սպասարկման տրամադրման չափորոշիչը: Այդ փաստաթղթում սեւով սպիտակի վրա գրված է. «... պետությունը երաշխավորում է անվճար բժշկական օգնություն եւ սպասարկում՝ ... նաեւ վերակենդանացման բժշկական միջամտություն պահանջող վիճակների դեպքում ամբողջ բնակչության համար, անկախ տարիքից եւ սոցիալական կարգավիճակից...»:

Ընդ որում, եթե մի շարք այլ խմբեր ներկայացնող անձանց դեպքում, որոնք ունեն պետպատվերով բուժման իրավունք, փաստաթղթում շեշտվում է, որ անվճար բուժօգնությունից նրանք կարող են օգտվել այն բժշկական հաստատություններում, որտեղ տեղադրված է պետական պատվեր, վերակենդանացման անհրաժեշտություն առաջ գալու պարագայում այդ սահմանափակումը վերանում է: Նշվում է, որ վերակենդանացման բժշկական միջամտություն պահանջող վիճակների դեպքում բժշկական օգնությունը եւ սպասարկումը կազմակերպվում է բոլոր հիվանդանոցային բժշկական կազմակերպություններում:

Իսկ պետպատվերով բուժում ասվածը, այսինքն՝ երբ հիվանդն անվճար բուժում է ստանում, իսկ պետությունը նրա փոխարեն վճարում է առողջապահական հաստատությանը, ներառում է բուժօգնություն ամբողջ ծավալով:

«Մասնավորապես` հիվանդին հիվանդասենյակով ապահովումը, մասնագիտացված խորհրդատվությունները, լաբորատոր-գործիքային ախտորոշիչ հետազոտությունները, վիրահատությունները, վիրահատական եւ ֆիքսող միջոցները, բուժական միջամտությունները, դեղերով ապահովումը, թթվածնի եւ բժշկության մեջ կիրառվող այլ գազերի օգտագործումը, ֆիզիաթերապեւտիկ բուժումը, հիվանդի խնամքի ապահովումը միջին եւ կրտսեր բուժական անձնակազմի կողմից, այլ անհրաժեշտ բժշկական ծառայությունները, իսկ հակատուբերկուլոզային, հոգեկան, թմրաբանական եւ վերականգնողական (առողջարանային) բաժանմունքներում հիվանդանոցային հատուկ խնամք պահանջող դեպքերում՝ նաեւ հիվանդների սննդով պարտադիր ապահովման ծախսերը»,- կարդում ենք նույն փաստաթղթում: Սա վերաբերում է թե՛ վերակենդանացման բաժանմունքում բուժվողներին, եւ թե՛ պետական պատվերով բուժման իրավունք ունեցող մնացած խմբերին:

Իսկ ահա այն դեպքում, երբ տվյալ հիվանդանոցում բացակայում են հիվանդի բուժման կազմակերպման համար անհրաժեշտ մասնագիտական խորհրդատվությունների, լաբորատոր գործիքային ախտորոշիչ հետազոտությունների անցկացման հնարավորությունները, ապա հիվանդանոցային բժշկական օգնությունը եւ սպասարկումն իրականացնող բժշկական կազմակերպությունը դրանք պետք է կազմակերպի եւ ապահովի այլ բժշկական կազմակերպություններում` պայմանագրային հիմունքներով՝ կատարելով փոխհատուցում հիվանդի բուժման համար հատկացվող համապատասխան գումարներից:

Ուշագրավ է, սակայն, որ չնայած վերը բերված իրավական ակտով սահմանված են այսպիսի պայմաններ, առողջապահության նախարարության թեժ գծից քաղաքացիներին տալիս են այլ պարզաբանում: «Վերակենդանացման բաժանմունքում գտնվող հիվանդի բուժումը անվճա՞ր պետք է լինի, թե՞ ոչ» հարցին այստեղից պատասխանում են, որ անվճար կարող է լինել երկու դեպքում՝ եթե հիվանդն ընդգրկված է բնակչության սոցիալապես անապահով եւ առանձին (հատուկ) խմբերում կամ եթե նրա հիվանդությունը ներառված է առողջապահության  նախարարի մեկ այլ հրամանով հաստատված հիվանդությունների ցանկում: Այնինչ խուճուճ ու շփոթեցնող պատասխանի փոխարեն ընդամենը պետք է ասել՝ այո, վերակենդանացման բաժանմունքում բուժումն անվճար է բոլոր դեպքերում:

Երեկ մեր ճշտող հարցին ի պատասխան դա հաստատեց նախարարության բժշկական օգնության քաղաքականության վարչության պետ Ծաղիկ Վարդանյանը: Նա ասաց, որ եթե հիվանդը գտնվում է վերակենդանացման բաժանմունքում, ապա նշանակում է, որ պետության հոգածության ներքո է ու պետական բյուջեից փոխհատուցվելու է նրա բուժման ծախսը չորս օրվա համար: Նախարարության մասնագետի խոսքով, չորս օրը, որպես կանոն, բավարար է լինելում այդ վիճակից դուրս գալու եւ հիվանդասենյակ տեղափոխվելու համար:

Բժշկական հաստատություններում, սակայն, հիվանդի հարազատից դեղ կամ գումար պահանջելը հաճախ պատճառաբանում են այն հանգամանքով, որ պետությունը բուժհաստատությանն իրականում համարժեք չի վճարում, եւ փոխանցված գումարով չի փոխհատուցվում հիվանդի բուժման համար հաստատության իրականացրած ծախսերը: Ծաղիկ Վարդանյանը դրա հետ համաձայն չէ: «Պետք է ամեն տվյալ դեպք պարզել՝ ինչի համար է պետության տրամադրած գումարը պակասում: Ինչքան էլ տրամադրենք, կասեն՝ քիչ է»,- նշեց նա: Վերակենդանացման բաժանմունքում բուժում ստացած անձանց հաշվով պետությունը հիվանդանոցներին գումար է փոխհատուցում ըստ վերակենդանացման երեք մակարդակի՝ մեկ օրվա համար հատկացնելով համապատասխանաբար 30, 40 եւ 50 հազար դրամ: