Ֆիկտիվ ցուցանիշներ. վերաարտահանում արտահանման փոխարեն

ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության հրապարակած պաշտոնական տվյալների համաձայն՝ անցած տարի Հայաստանից արտահանման ծավալները նախորդ տարվա համեմատ աճել են 20 տոկոսով:

Թվային արտահայտությամբ, ըստ պաշտոնական վիճակագրության, դա կազմել է մեկ միլիարդ 783 միլիոն դոլար: Սա 297 միլիոն դոլարով ավելին է, քան 2015 թվականի ցուցանիշը: «Հայաստանը հանդիսանալով փոքր ներքին շուկայով երկիր եւ ունենալով մասշտաբի էֆեկտի բացակայություն, պետք է զարգացման մոդելը կառուցի արտահանմամբ պայմանավորված տնտեսական աճի վրա»,- այսպիսի ուղենիշ է ուրվագծել Կարեն Կարապետյանի կառավարությունը արտահանման ոլորտում, եւ դա արձանագրված է կառավարության 100 օրվա գործունեության մասին զեկույցում:

Մի քանի ամիս առաջ մենք արդեն հասել էինք այդ նպատակին: «Կարելի է փաստել, որ չնայած ներքին սպառման կրճատմանը, Հայաստանի Հանրապետության վերջին մեկուկես տարվա տնտեսական աճն ապահովվել է արտաքին առեւտրի շնորհիվ: Սա նշանակում է, որ ներքին սպառմամբ պայմանավորված՝ տնտեսական աճից անցնում ենք որակապես նոր՝ արտադրությամբ եւ արտահանմամբ ուղղորդվող տնտեսական աճի»,- նախկին վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանի խոսքերն են, որ նա արտասանել է անցած  սեպտեմբերի 8-ին` իր հրաժարականի օրը:

Այլ կերպ ասած, Կարեն Կարապետյանի կառավարությունը չի հավատում Հովիկ Աբրահամյանի այն պնդմանը, թե մենք արդեն անցում ենք կատարել «արտահանմամբ պայմանավորված տնտեսական աճին», եւ դեռ նոր պետք է հասնենք այդ նպատակին: Եթե նայենք մեր արտահանման կառուցվածքին, կհամոզվենք, որ մենք ոչ միայն չենք հասել, այլեւ նույնիսկ չենք էլ գնում այդ ուղղությամբ: Ինչպես նշեցինք, 2016-ին արձանագրվել է արտահանման ուղիղ 20 տոկոս աճ 2015 թվականի համեմատ: Ինչի՞ հաշվին է դա տեղի ունեցել: Նախ պատճառը այսպես կոչված «ցածր բազան է»: Խնդիրն այն է, որ 2015 թվականին, որի հետ համեմատած ունենք 20 տոկոս աճ, արտահանման ցուցանիշները այնքան էլ լավը չեն եղել` 2014 թվականի համեմատ դրանք էականորեն նվազել էին: Եվ ունենալով ավելի ցածր ցուցանիշ 2015 թվականին, 2016-ի աճը ավելի տպավորիչ է ստացվել: Համեմատության համար նշենք, որ եթե որպես բազա ընդունենք 2014 թվականի համեմատաբար ավելի լավ ցուցանիշները, ապա կստացվի, որ 2014-ի համեմատ արտահանումը 2016-ին աճել է 15.2 տոկոսով:

Այդուհանդերձ, սա նույնպես աճ է եւ պետք է ուրախացնի: Սակայն արտահանվող ապրանքների կազմը ուրախանալու շատ առիթներ չի թողնում: Եվ ահա թե ինչու: 2016-ին, ինչպես նշեցինք, 297 միլիոն դոլարով ավելի ապրանքներ են արտահանվել Հայաստանից: Այդ ավելացման հիմնական մասը մեկ ապրանքատեսակ է` պաշտոնական վիճակագրության ձեւակերպմամբ՝ «թանկարժեք եւ կիսաթանկարժեք քարեր, թանկարժեք մետաղներ եւ դրանցից իրեր»: Այսինքն, ոսկյա զարդերն ու ադամանդները: Այս ապրանքախմբի հաշվին արտահանումը ավելացել է մոտ 160 միլիոն դոլարով: Ինքնին ոսկերչական ապրանքների եւ ադամանդների մշակման ոլորտը մեծ` չափազանց մեծ վերապահումներով կարելի է համարել տնտեսական զարգացմանը նպաստող: Դա, անշուշտ, ստեղծում է աշխատատեղեր, լուծում մարդկանց մի փոքր խմբի սոցիալական խնդիրները, բայց ասել, որ դրա շնորհիվ կարող է զարգանալ տնտեսությունը, թերեւս չարժի:

Բայց տվյալ դեպքում շատ ավելի ուշագրավ իրավիճակ է: Օրերս լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ տնտեսագետ Թաթուլ Մանասերյանը բաց տեքստով հայտարարեց, որ Հայաստանից ոսկերչական իրերի արտահանումն իրականում վերաարտահանում է. «Թուրքիայից ներկրում են ոսկերչական իրեր, արտահանում են Ռուսաստան այն պայմաններում, երբ Ռուսաստանը պատժամիջոցներ էր կիրառում Թուրքիայի նկատմամբ: Սա արդեն ոչ թե տնտեսական, այլ քաղաքական լուրջ խնդիր է եւ սկանդալ է առաջացրել: Եվ սա կոչվում է ռեէքսպորտ, այսինքն՝ սրա հաշվին արհեստականորեն մեր արտահանումը դեպի Ռուսաստան աճում է»,- ասել էր Մանասերյանը: Այսինքն, տվյալ դեպքում ոսկերչությունը նույնիսկ չի լուծել այն փոքր` սոցիալական խնդիրները, այլ ընդամենը վերաարտահանում է իրականացվել:

Հաջորդ ոլորտը, որտեղ արձանագրվել է արտահանման աճ, «պատրաստի սննդի արտադրանքն է»: Այս հոդվածով արտահանման աճը 2016-ին նախորդ տարվա համեմատ կազմել է շուրջ 100 միլիոն դոլար: Այս ձեւակերպման տակ մտնում է նաեւ կոնյակը, որի արտահանման ծավալները իրոք աճել են: Աճել են, որովհետեւ նախորդ տարի գահավիժում էր արձանագրվել: Իսկ արտահանման ֆիզիկական ծավալի աճը դեռ չի նշանակում, թե այդ կոնյակը իրացվել է եւ արտադրողները ստացել են իրենց գումարները: Ինչպես բազմիցս նշվել է մամուլում, արտահանված կոնյակի մի զգալի մասը պարզապես հատել է ՀՀ սահմանը եւ պահեստավորվել Ռուսաստանի պահեստներում ու դեռ չի իրացվել:

30 միլիոն դոլարով էլ «աճել է» բուսական ծագմամբ արտադրանքի արտահանումը: Սա հենց այն «արտադրանքն է». որի մեջ մտնում է տխրահռչակ 30 հազար տոննա լոլիկը: Թուրքիայի նկատմամբ Ռուսաստանի մտցրած պատժամիջոցներից անմիջապես հետո Հայաստանից Ռուսաստան արտահանվող լոլիկի ծավալները միանգամից աճեցին ավելի քան 40 անգամ: Ամենապարզ հաշվարկները ցույց են տալիս, որ արտահանման համար այդքան լոլիկ աճեցնելու համար մեր ժամանակակից ջերմոցների մակերեսը պետք է մի քանի օրվա ընթացքում ընդլայնված լիներ 1.5 անգամ: 

Այս ամենին գումարենք նաեւ 2016 թվականի ընթացքում արձանագրված մանածագործական իրերի արտահանման մոտ 30 միլիոն դոլարի աճը: Սա էլ, մեղմ ասած, կասկածելի աճ է, քանի որ ժամանակային առումով համընկնում է Ռուսաստանի կողմից թուրքական ապրանքների, այդ թվում նաեւ թեթեւ արդյունաբերության որոշ արտադրատեսակների ներմուծման արգելքների հետ:  

Այսպիսով, թվաբանական պարզ գործողություններ կատարելով՝ կարող ենք համոզվել, որ Հայաստանից արտահանման մոտ 20 տոկոս աճը եթե ոչ ամբողջությամբ, ապա մեծ մասամբ ֆիկցիա է: Արտահանմամբ պայմանավորված՝ տնտեսական աճը կրկնակի ֆիկցիա է, քանի որ տնտեսական աճ ուղղակի չկա:

Տպել
5333 դիտում

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում