Ամբիոն. ՀՀ-ում կա՛ անկաշառ ընդդիմություն

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի հունվարի 22-ի համարում

Անցած տարին մեր ժողովրդի համար նշանավորվեց հերթական դառը հիասթափությամբ: Նրա պայքարը հանուն երկրում օրինականության վերականգնման՝ ավարտվեց պարտությամբ, որի պատճառները լիովին ակնհայտ են:

Նախագահական ընտրությունների արդար ելքի հույսով արթնացած համաժողովրդական պոռթկումն ընդհատվեց կոմպետենտ եւ գաղափարապես հիմնավորված լիդերության բացակայության պատճառով: Պարզվեց, որ արյունակցական կապը զոհված խարիզմատիկ քաղաքական գործիչների հետ կամ արտաքնապես նրանց նման լինելն ամենեւին բավարար պայմաններ չեն՝ ժողովրդական շարժման անգամ ամենահզոր ալիքը գլխավորելու եւ հաղթանակի հասցնելու համար: Արդյունքում՝ անօրենությունից եւ աննախադեպ արտագաղթից արնաքամ եղած Հայաստանը մենմենակ մնաց խորացող մեկուսացման, աճող արտաքին վտանգների եւ այլածին զավթիչների հետագա վերարտադրման հետ:

Հիմա նրանք արդեն գործնականում առանց խոչընդոտների կշարունակեն «կազմակերպված պետության» կառուցումը՝ Բաքվի կուսդպրոցում ձեռք բերած եւ ԱՊՀ ողջ տարածքով մեկ Մոսկվայի թելադրանքով գործածած իրենց նեոբոլշեւիկյան մտածելակերպի սկզբունքներին համահունչ: Այս տխուր հեռանկարների իրական լինելը հաստատվում է ներքաղաքական զարգացման միտումներով, որոնց շրջանակներում ապօրինի իշխանությունը ձեռնամուխ է լինում «կազմակերպված ընդդիմության» ձեւավորմանը: Լիովին հասկանալի մղում է: «Կազմակերպված պետությունում», որի էությունը բանաձեւվում է ծայրաստիճան հետամնաց եւ բացարձակ խոնարհ ռուսական գաղութի կարգավիճակով, ամեն ինչ պետք է կազմակերպված լինի, այդ թվում եւ՝ ընդդիմությունը:

Պատահական չէ, որ վերջին շրջանում հայկական հեռուստատեսության «կազմակերպված» առաջին ալիքը րոպեներ է տրամադրում իշխանությունների հասցեին տարբեր բնույթի ծայրահեղ ելույթներին: Ընդ որում, էկրանին հպանցիկ երեւում են ոչ միայն վաղուց ընտելացված եւ վերստին ընտելացվող «ընդդիմադիրները»: Ըստ երեւույթին, բազմազանության եւ ճշմարտացիություն հաղորդելու համար մեր ծաղրանկարային «հանրային հեռուստաընկերությունն» իր բարձրախոսի մոտ է թողնում նաեւ նրանց, ովքեր սկզբունքորեն եւ հետեւողականորեն կանգնած են հակաքոչարյանական դիրքերի վրա: Ազատ խոսքի եւ այլախոհության հանդեպ հանդուրժողականության այս հերթական դիլետանտ բեմականացման նպատակը ռեժիմի ժողովրդավարականությունը ներկայացնելն է:

Մինչդեռ այդ մտահղացման անիմաստությունը՝ ժողովրդավարական աշխարհի առաջ իշխանություններին խայտառակ արած ընտրությունների ֆոնին, մեկնաբանությունների կարիք չի զգում: Քանզի վաղուց հաղթանակած եւ իրական ժողովրդավարությամբ երկրներում Հայաստանի տեղը՝ որպես քաղաքակրթության «իզգոյի», ոչ մի կասկած չի հարուցում: Հենց այստեղ էլ թաքնված են ամենաանցանկալի եւ անխուսափելի հեռանկարներն ապօրինի իշխանության համար՝ ղարաբաղյան խնդրի կարգավորման վատթարագույն ելք եւ անխուսափելի քաղաքական կրախ: Այնինչ, դատելով քոչարյանական խունտայի եւ նրա կատարածուների նկատմամբ համընդհանուր ատելությունից, հայ ժողովուրդը հետաքրքրված է ոչ այնքան նրանց անփառունակ վերջաբանով, որքան Հայրենիքի ճակատագրով:

Ի դեպ, հայրենակիցներիս հետ շփման փորձը, որոնց՝ նախորդ դարասկզբին ցեղասպանությունը, իսկ այժմ դրա ժառանգորդը՝ քոչարյանական խունտան, ստիպեցին ընտրել արտագաղթը՝ որպես գոյության միակ միջոց, ցույց է տալիս, որ այդ մտահոգությունը բնորոշ է մեր արհեստականորեն տարանջատված ազգի ճնշող մեծամասնությանը: Ահա թե ինչու, անկախ ներքաղաքական տխուր իրավիճակից եւ հայրենիքում գտնվող մեր հայրենակիցների խորը հիասթափությունից, Հայաստանում օրինականության վերականգնման հրատապ խնդիրը լիովին լուծելի է: ժողովրդավարական վերածննդի հստակ ձեւակերպված գաղափարախոսության շուրջ վաղուց հասունացած համաժողովրդական համախմբումը միայն ժամանակի խնդիր է:

Եւ այսօր այդ ժամանակն աշխատում է ոչ թե զավթիչների, այլ մեր ժողովրդի օգտին, որն անցել է արժանի պատմական ճանապարհ եւ երբեք չի համակերպվի, որ անընդհատ ստիպված է քաղաքակրթության հետեւից քարշ գալ: Հայ ժողովուրդը չի հանդուրժել եւ երբեք չի հանդուրժի նրանց իշխանությունը, ովքեր ոչ իրենց փոքրոգությամբ, ոչ էլ անբարոյական էությամբ չեն վաստակել հայ կոչվելու իրավունքը՝ այդ բառի իրական եւ վեհ իմաստով: Այնպես որ, ապօրինության եւ անպատժելիության օրերը մեր Հայրենիքում հաշված են: Քանի որ ողջախոհության, ազատության եւ արդարության ժողովրդավարական գաղափարների շուրջ համախմբված ժողովուրդը միակ անկաշառ ընդդիմությունն է, որին ոչ ոք եւ երբեք չի կարող հաղթել:

Արկադի Վարդանյան