Թակարդներ վարորդների համար. առավել վտանգավոր արագաչափերը

Արդեն տարիներ շարունակ Երեւանում եւ հանրապետության մարզերում գործում են արագաչափ սարքերը, որոնք լուսանկարում են սահմանված առավելագույն արագությունը գերազանցող տրանսպորտային միջոցներին:

Վիճակագրություն

ՀՀ ոստիկանության «Ճանապարհային ոստիկանություն» ծառայությունից ստացված գրության համաձայն՝ 2016 թվականի հոկտեմբեր ամսվա դրությամբ Հայաստանում գործում են թվով 181 արագաչափեր: Որպես կանոն, դրանք միջինում օրական արձանագրում են 5-ից 10 խախտում:

Որոշ արագաչափեր առավել «անշառ» են: Մասնավորապես, թվով 10 արագաչափեր անցյալ տարվա հոկտեմբեր ամսին ընդհանրապես որեւէ խախտում չեն ֆիքսել: Իսկ արագաչափերի ընդհանուր թվի ավելի քան մեկ երրորդը (181-ից 64-ը) ամսական արձանագրել է 100-ից պակաս խախտում:

Սակայն կան եւ «ցեղասպանություն անող» արագաչափեր: Մասնավորապես, թվով 21 արագաչափեր ամսական արձանագրել են 600-ից ավել խախտում (այսինքն՝ օրական 20-ից ավելի): Իսկ ահա 7 արագաչափ սարքեր ամսական արձանագրել են 1000-ից ավելի խախտում: Այս արագաչափերն են Երեւան քաղաքի Արտաշիսյան, Արշակունյաց, Աճառյան, Իսակով, Թբիլիսյան եւ Տերյան փողոցների արագաչափերը, ինչպես նաեւ Երեւան-Աշտարակ մայրուղու Պռոշյան գյուղի տարածքում գտնվող սարքը:

Ռեկորդակիրը

Ամենավտանգավոր 10 արագաչափերը մեկ ամսում ապահովել են շուրջ 14 հազար տուգանք: Դա մի քանի անգամ ավելի շատ է, քան արագաչափերի նվազ վտանգավոր կեսի արձանագրած խախտումների գումարային թիվը:

Այլ կերպ ասած, արագաչափ սարքերի ամենավտանգավոր 5 տոկոսը ապահովում է ավելի շատ տուգանք, քան բոլոր արագաչափերի 70 տոկոսը:

Երեւան քաղաքի Արտաշիսյան փողոցում 2012 թվականից գործող արագաչափը 2016 թվականի հոկտեմբերի ընթացքում «նկարել» է 3729 մեքենա՝ արձանագրելով բացարձակ ռեկորդ: Դա նշանակում է, որ այդ հատվածում օրական 120 մեքենայի վարորդ խախտում է սահմանված արագությունը:

Արագաչափերի տուգանքները սկսվում են հազար դրամից եւ հասնում են կես միլիոնի (կախված գերազանցված արագության չափից): Ենթադրենք, որ միջինում տուգանքը կազմում է 10 հազար դրամ: Այդ դեպքում, Արտաշիսյան փողոցի արագաչափը ոստիկանության արտաբյուջետային հիմնադրամին ու «Սեքյուրիթի Դրիմին» անցյալ տարվա միայն մեկ ամսում ապահովել է ավելի քան 37 միլիոն դրամի եկամուտ:

Ընդհանուր առմամբ, առավել վտանգավոր արագաչափերի «թոփ-տասնյակը» հոկտեմբեր ամսին ապահովել է մոտ 150 միլիոն դրամի եկամուտ: Տարեկան կտրվածքով այդ գումարը, մոտավոր ու կոպիտ հաշվարկով, հասնում է 2 միլիարդ դրամի:

Պետք է հասկանալ

Այսպիսով, արագաչափերի համարյա 90 տոկոսը արձանագրել է միջինում օրական 20-ից պակաս տուգանք: Եվ արագաչափերի 10 տոկոսը արձանագրում է օրական 20-ից ավելի տուգանք, իսկ 5 տոկոսը՝ 30-ից ավելի տուգանք:

Մենք առանձին կանդրադառնանք թե՛ Արտաշիսյան փողոցի այս արագաչափին, եւ թե՛ մյուս առավել վտանգավոր արագաչափերին՝ փորձելով հասկանալ, թե որոնք են այս սարքերի տակ խախտումների առատության պատճառները... Ինչու՞ են վարորդները սրանց տակ տասնյակ անգամներ ավելի շատ նկարվում, քան այլ արագաչափերի տակ, եւ ինչպե՞ս պակասեցնել այդ վիճակագրությունը:

Բայց արձանագրենք, որ Հայաստանում կա ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության համար պատասխանատու պետական կառավարման մարմին, որը պետք է բացահայտի իրավախախտում ծնող հանգամանքները եւ միջոցներ ձեռնարկի դրանց վերացման ուղղությամբ:

Խոսքը, մասնավորապես, ոստիկանության «Ճանապարհային ոստիկանություն» ծառայության մասին է, որը բացի տուգանելուց, պետք է նաեւ այլ միջոցներ գործադրի խախտումների քանակի նվազեցման համար:

Ճանապարհային ոստիկանությունը

Այդ իսկ պատճառով Ճանապարհային ոստիկանությունից փորձեցինք պարզել ամսական 800-ից ավելի խախտում ֆիքսած արագաչափերի տակ խախտումների այդ առատության պատճառները:

ՃՈ-ից ստացված պատասխանից պարզ դարձավ, որ այդ մարմնում չգիտեն, կամ չեն ցանկանում իմանալ, թե ինչու են այդ հատվածներում վարորդները առավել շատ խախտում գործում: Գրության մեջ, մասնավորապես, ասված է, որ «Տրասպորտային միջոցների վարորդների կողմից ճանապարհային երթեւեկության կանոնների խախտումներ թույլ տալը կարող է պայմանավորված լինել տարբեր սուբյեկտիվ գործոններով (անուշադրություն, անզգուշություն, շտապողականություն եւ այլն), որոնք վերլուծության ենթարկել հնարավոր չէ»:

Կարիք չկա ընթերցողին բացատրելու, որ վարորդների անուշադրությունը, անզգուշությանը, շտապողականությունը եւ այլ հանգամանքները, սովորաբար, հավասարապես են բաշխված լինում: Եվ եթե մի արագաչափի տակ վարորդները միջինում 10-20 անգամ ավելի անուշադիր, անզգույշ ու շտապող են, ապա դա պետք է ունենա պատճառներ: Լուրջ պատճառներ:

Առավել եւս, որ ամենաանվտանգ արագաչափերի տակ տուգանվողների քանակը համարյա հազար անգամ ավելի քիչ է, քան ամենավտանգավորների տակ տուգանվողներինը: Եվ չի կարող քաղաքի տարբեր հատվածներում վարորդների անուշադրության, անզգուշության ու շտապողականության չափը հազարապատիկ տարբեր լինել:

Ընդ որում, այդ տարբերությունը չի կարող պայմանավորված լինել նաեւ ավտոմեքենաների հոսքերի քանակով, քանի որ կան բավականին ծանրաբեռնված փողոցներ, որոնց վրա օրական ընդամենը 1-2 խախտում է ֆիքսվում:

Հ.Գ. Անմեղության կանխավարկածից ելնելով՝ մենք կփորձենք ենթադրել, որ Ճանապարհային ոստիկանության կողմից առավել վտանգավոր արագաչափերի ճանապարհահատվածները չուսումնասիրելը պայմանավորված է կոմպետենտության պակասով եւ ոչ այն հանգամանքով, որ ոստիկանությունում շահագրգռված են շատ տուգանքներով, քանի որ դրանց գումարները գնում են հենց ոստիկանության արտաբյուջետային հիմնադրամ:

Դանիել Իոաննիսյան